De neogotische zeshoekige Sint-Martinuskapel werd in 1905 opgetrokken op initiatief van pastoor Nelo. De kapel staat op de aansluiting van de Zoerselbaan met de Antwerpsesteenweg en vormt door haar ligging op het kruispunt in het centrum van de gemeente een herkenningspunt.
De Sint-Martinuskapel werd gebouwd in 1905. Pastoor Nelo liet de kapel oprichten op de plaats waar, volgens oude getuigenissen, de oorspronkelijke dorpskerk stond. In de 15de eeuw werd die eerste kerk door vreemde soldaten verwoest.
In de achtergevel is een rechthoekige natuursteen te vinden met inscriptie "1905" en de letters "JNPW" waarvan vermoed wordt dat het om de initialen van de pastoor gaat: 'J. Nelo, Pastor Westmalle'. De oorspronkelijke kerk, of kapel, was toegewijd aan Sint-Martinus. Vandaar de benaming Sint-Martinuskapel voor de huidige kapel.
Vroeger bevond de kapel zich op een driehoekig perceel dat volledig beplant was met bomen. Deze situatie is echter door de heraanleg van het kruispunt verdwenen.
Het kapelletje werd opgetrokken in laatneogotische stijl. De gevelopbouw bestaat uit baksteenmetselwerk met natuursteenbanden in Euvillesteen; elke hoek wordt ondersteund door een steunbeer. In elk van de vier zijgevels bevindt zich een gedrukt spitsboograam in een dubbele bakstenen omlijsting, aan de binnenzijde met imitatienatuurstenen omlijsting. Het gebouwtje is toegankelijk via een gedrukte rondboogdeur, afgedekt met een zadeldaktje met windveren. Boven de inkom is Sint-Martinus afgebeeld in een bas-reliëf in witte steen met volgend opschrift: "O Maria waar gij staat, Gij bent goed en ik ben kwaad, wilt U altijd op mij denken, ik zal U altijd een Ave Maria schenken." Onder de daklijst werkt een kroonlijst op klossen de gevels af. De dakopbouw bestaat uit een leien tentdak met een daklantaarn met klokkenstoel en een peer-vormige bekroning.
Het zeshoekige grondplan, met steunberen op elke hoek, wordt in het interieur in vier zones opgedeeld door een kruismotief in het vloerpatroon. Het Onze-Lieve-Vrouwbeeld dat zich boven het altaar in houtsnijwerk met visblaasmotieven bevindt, wordt van de bezoeker afgescheiden door een smeedijzeren hekwerk. In de zijgevels bevinden zich vier glasramen afkomstig van het atelier Elaerts-Calders uit Antwerpen. Ze stellen respectievelijk aan de noordoostzijde "S. CATHARINA", aan de zuidoostzijde "AVE MARIA", aan de zuidwestzijde "S. JOSEPHUS" en aan de noordwestzijde "S. CORNELIUS" voor. De banden van de gevels komen in het interieur terug in imitatienatuursteen. De binnenruimte is afgewerkt met een houten kloostergewelf.
Auteurs: Brenders, Francis
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Brenders F. 2015: Sint-Martinuskapel [online], https://id.erfgoed.net/teksten/169771 (geraadpleegd op ).
Kapel van Sint-Martinus op kruispunt met Zoerselbaan opgericht in 1905 (zie gevelsteen met opschrift "1905 J.D.P.W.") door pastoor Nelo op de plaats waar volgens de overlevering in de 14de eeuw de eerste kerk van Westmalle zou gestaan hebben.
Zeszijdige neogotische kapel van bak- en natuursteen onder polygonaal tentdak (leien), met opengewerkte dakruiter. Traveeën gemarkeerd door steunberen, spitsboogvenstertjes en een korfboogdeur onder driehoekige luifel. Glasramen met voorstellingen van Onze-Lieve-Vrouw, Sint-Jozef, Sint-Cornelius en Sint-Catharina door firma Elaerts-Calders.
Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n2 (Ho-Ra), Brussel - Gent.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Steyaert R. 1985: Sint-Martinuskapel [online], https://id.erfgoed.net/teksten/13741 (geraadpleegd op ).