erfgoedobject

Scherpenbergmolen en molenaarshuis

bouwkundig element
ID
13744
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13744

Juridische gevolgen

Beschrijving

De Scherpenbergmolen is een stenen korenwindmolen van het type bovenkruier (bergmolen), opgericht in 1843 door de gebroeders Joannes en Petrus Mullenbrück. De molen werd stilgelegd tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1962, 1973 en 1984 werden herstellingswerken uitgevoerd door molenbouwer Jozef Caers uit Kasterlee om de malen opnieuw maalvaardig te maken. In 1979 werd de molen beschermd als monument en de omgeving als dorpsgezicht.

De molenromp is opgebouwd in onbeschilderd baksteenmetselwerk volgens een staand verband en draagt het jaartal “1843” in zwarte gesmoorde stenen. De kuip wordt geopend door segmentboogvormige, boven elkaar geplaatste vensters, deuren en poorten. De noordelijke poortdoorgang op de begane grond is dichtgemetseld. De houten kap is veelhoekig. Het Oud-Vlaams opgehekte gevlucht heeft gelaste, stalen roeden (gemaakt in 1985 door Peel uit Gistel) van 22,40 m. De molen is voorzien van een Engels kruiwerk en een sleepluiwerk. De molen heeft vijf niveaus (respectievelijk bergplaats op de begane grond, meelzolder, steenzolder, luizolder en kapzolder). Verschillende balken in de molen bevatten inscripties die verwijzen naar de molenaarsgeschiedenis. De inrichting bestaat uit twee steenkoppels (kunststenen 1,50 m en Franse loper/Duitse ligger 1,50 m) op de steenzolder en één kunststeenkoppel (1,40 m) op de begane grond met elektrische aandrijving, evenals een steenkraan. In de bergplaats bevindt zich een wanmolen en op de maalzolder een houten balans met gewichten.

De  19de-eeuwse molenaarswoning bevindt zich aan de straat en is een deels verbouwd woonstalhuis. Het is een verankerde baksteenbouw van zeven traveeën onder zadeldak (nok parallel aan de straat, Vlaamse pannen) met een gecementeerde plint en een bepleisterde en beschilderde kroonlijst. De muuropeningen zijn segmentboogvormig met uitzondering van een halfradvenster in de middelste travee.

  • HOLEMANS H. & LEMMENS P.J. 1982: Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen, Sint-Niklaas, 102.
  • PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10N2 (Ho-Ra), Brussel - Gent.
  • S.N. 1963: De windmolen van Westmalle, Toerisme provincie Antwerpen 6, 85-88.
  • S.N. 1974: Molenecho's 2.4, 27-28.

Auteurs: Steyaert, Rita; Vandeweghe, Evert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Scherpenbergmolen en molenaarshuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13744 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.