Neogotische kruisbasiliek met westtoren, gelegen aan kromming van de Dorpsstraat en op driehoekig pleintje gevormd door Dorpsstraat en De Voortstraat. Omringd door een met gras begroeid en ommuurd perceeltje (vroegere kerkhof) en in 1980-81 aangelegd gekasseid plein met bakstenen plantenbakken en plantenperkjes.

Historiek

Volgens de legende werd de kerk gebouwd op de begraafplaats van de Heilige Gummarus. Er zou dus al in de 8ste eeuw een kapel geweest zijn. Door toedoen van Nicolaas III, bisschop van Kamerijk, in 1248 verheven tot parochiale kerk. Koor van dak voorzien, en opbouw toren in 1507. Herstelling koor in 1510. Opbouw nieuw koor in 1513. Afbraak en opbouw nieuwe voorgevel, plaatsen nieuw koordak in 1528. In 1783 kerk vergroot en van een nieuwe toren voorzien. Koor vernieuwd in 1806. Toren vernield bij blikseminslag in 1836. Daar intussen door de grote bevolkingsaangroei de kerk te klein was, werd de wens uitgedrukt de kerk te mogen vergroten. Ferdinand Berckmans maakte in 1853 een ontwerp voor wederopbouw van de kerk, doch financiële problemen bemoeilijkten de toestemming tot uitvoering en het ontwerp werd verscheidene malen herzien. Na overlijden van Ferdinand Berckmans voortgezet door Hendrik Kennes en uiteindelijk door Eugeen Gife. Openbare aanbesteding in februari 1855. Eerstesteenlegging door gouverneur Teichmann op 28 mei 1855 (zie gevelsteen westgevel: "Me posuit M. Teichmann Ord. Leopoldi Commr. Prov. Gubernar XXVII maii MDCCCLV"). Werken voltooid in 1856. Torenspits, daken en gewelven beschadigd in 1914. Toren van nieuwe spits voorzien in 1921-22 naar ontwerp van Jan Sel. Overige herstellingen uitgevoerd in 1922.

Beschrijving

De plattegrond ontvouwt een in de middenbeuk ingebouwde westtoren, driebeukig schip van drie traveeën, transepten van één travee en vlakke sluiting, koor van twee traveeën, en driezijdige sluiting met zijkoren van een travee en vlakke sluiting, geflankeerd door vierkante sacristieën. Bakstenen gebouw op bakstenen sokkel met afzaat van natuursteen. Westtoren van vier geledingen onder naaldspits (leien) met dakkapellen onder zadeldaken. Op elkaar gestelde hoeksteunberen eindigend op drielobbige versiering met kruisbloem van zandsteen, en hoger op spitsen (leien).

Gedrukte rondboogdeur in omlijsting van Gobertangesteen met geprofileerde negblokken, waterlijst bekroond met kruis. Spitsboogvenster met tracering en geprofileerde omlijsting met negblokken en waterlijst. Vierlobvormig venstertje en spitsboogvormige galmgaten in geprofileerde omlijsting van zandsteen met negblokken, lekdrempel en waterlijst van hardsteen. Steigergaten onder bepleisterde en getrapte kroonlijst. Schip en transepten onder zadeldak (leien); zijbeuken, zijkoren, sacristie en berging onder lessenaarsdak (leien), koor onder driezijdige afwolving. Hoeken met steunberen. Eenvoudige spitsboogvensters met afgeschuinde lekdrempels. Vensters van zijkoren met neogotische tracering. Berging en sacristie met rechthoekige vensters in vlakke omlijsting van arduin.

Interieur

Bepleisterde en witgeschilderde basiliek. Spitsboogvormige scheibogen op pijlers met afgevlakte hoeken en polygonale sokkels. Kruisribgewelf op consoles met bladwerkmotief. Kruising met stergewelf en koor met straalgewelf eveneens opgevangen door consoles met bladwerkmotief.

Mobilair. Schilderij "Christus aan het kruis met Maria, Johannes, Maria Magdalena en kartuizermonnik" van 1650 door Abraham van Diepenbeeck, afkomstig van het kartuizerklooster te Lier, overgebracht in 1785. Beelden van Pierre Joseph De Cuyper en Redig van 1848. Neogotische altaren, preekstoel, biechtstoelen door de gebroeders Goyers van 1860-1865 Orgelkast en doksaal van 1860.