erfgoedobject

Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw

bouwkundig element
ID
13983
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13983

Juridische gevolgen

Beschrijving

Grotendeels neogotische kruisbasiliek met gotische westtoren; klein geplaveid pleintje aan westzijde.

HISTORIEK

Huidige toren vermoedelijk uit de 15de eeuw, terwijl het inmiddels verdwenen kerkgebouw vermoedelijk ontstond in de 15de of 16de eeuw. Diende tijdens de Godsdienstoorlogen als toevluchtsoord en werd omwald. Torenspits in 1605 door storm vernield. Wallen rond de kerk afgebroken in 1607. Kerk hersteld of herbouwd (?) in de 17de eeuw. Sacristie opgericht in 1640 en gewelven aangebracht in 1655 en 1689. Huidige spits opgericht in 1671 na vernieling van de vorige in 1669. Spits meermaals beschadigd, meestal door blikseminslag in 18de en 19de eeuw. Toren van nieuwe toegangsdeur en roosvenster voorzien in 1827. Kerk vergroot naar ontwerp van Ferdinand Berckmans in 1848-50. Toren hersteld door de provinciale architecten Eugeen Gife in 1877 en Louis Gife in 1886. Na op 7 oktober 1914 volledig te zijn uitgebrand werd de kerk hersteld in 1921-1924 naar ontwerp van Louis Gife, hierbij werden enkel de bouwvallige gedeelten afgebroken en de zijkoren en sacristie vergroot. Toren hersteld naar ontwerp van Frans Sel in 1923-1926. De oorlogsschade aan toren en kerk werd in 1948 hersteld naar ontwerp van Jan Sel.

BESCHRIJVING

Plattegrond ontvouwt een ingebouwde vierkante westtoren, driebeukig schip van vier traveeën, transept van twee traveeën en vlakke sluiting, koor van twee traveeën. en driezijdige sluiting, sacristie en bergplaats in oksels transept-koor. Grotendeels bakstenen gebouw op bakstenen sokkel met afzaat van natuursteen; westtoren van zandsteen.

Verankerde vierkante westtoren van drie geledingen onder hoge ingesnoerde polygonale spits bekroond met peerspits (leien). Polygonaal traptorentje reikend tot tweede geleding aan zuidzijde. Rondboogdeur in vlakke omlijsting met imposten en sluitsteen met datering 1827, geflankeerd door vlakke pilasters op neuten en met lijstkapiteel waarop inscripties "C. De Backer" (burgemeester onder Hollands bewind) en "J.C. Beke prest. " (pastoor van 1822 tot 1867). Bekronend verdiept roosvenster met neogotische tracering. Spitsboogvenster; spitsboogvormige galmgaten op omlopend kordon. Steigergaten onder daklijst.

Schip, transept en koor onder zadeldaken en zijbeuken onder afgewolfde zadeldaken (leien). Travee-indeling door middel van steunberen met twee of drie versnijdingen. Spitsboogvensters met neogotische traceringen (natuursteen). Rechthoekige sacristie en bergplaats van één bouwlaag onder licht hellende lessenaarsdaken, rechthoekige getraliede vensters met afgeronde hoeken.

Interieur

Driebeukige basiliek, bepleisterd en beschilderd. Toren met bakstenen kruisribgewelf met centrale ronde rib; ribben van natuursteen. Schip met drie spitsboogvormige scheibogen op zuilen van natuursteen met polygonale sokkel van hardsteen. Bakstenen kruisribgewelf, ribben van natuursteen, rustend op consoles. Zijbeuken, weekkapel en kruising met dito gewelven. Transepten van telkens twee bakstenen kruisribgewelven met ribben van natuursteen, gescheiden door vlakke bepleisterde spitsboogvormige gordelbogen. Koor met twee dito kruisribgewelven en straalgewelf rustend op schalken.

Mobilair. Beeld Sint-Anna ten Drieën, gepolychromeerd hout, eerste helft van de 16de eeuw; beeld Heilige Antonius, gepolychromeerd hout, 18de eeuw; beeld Heilige Rochus, gepolychromeerd hout, 18de eeuw. Neogotische hoofd- en zijaltaren, doksaal en orgel, uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Grafsteen van Hendrik van Halmale († 1614) met afbeelding van de overledene in liggende houding, arduin (erg beschadigd), eerste kwart van de 17de eeeuw, in noordelijke transeptmuur. Aantal arduinen grafstenen bij het zuidelijk transept, koor en noordelijke zijbeuk, voornamelijk uit de 19de eeuw.

  • Provinciaal Archief Antwerpen, Fonds kerken, Oelegem, O.-L.Vrouw.
  • DONNET F., Inventaris der kunstvoorwerpen in de openbare gestichten bewaard, deel VI, Antwerpen, 1912, 996-1009; deel VIII, Antwerpen, 1922, 1296-1297.
  • SMETS H., Geschiedenis van de kerk, in Jaarboek 1976. Heemkundige kring "De Brakken" Oelegem v.z.w., 37-42; Jaarboek 1977, 41-45; Kontaktblad 1978, 50-58.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n2 (Ho-Ra), Brussel - Gent.
Auteurs: Wylleman, Linda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13983 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.