De Sint-Pieters en Pauwelskerk is gelegen tussen de Provinciale steenweg ten oosten, een park en een parkeerterrein ten westen, de Kamerstraat met lage arbeidershuisjes en een twintigtal meter verder de Vlietdijk ten noorden. Het vroegere kerkhof rond de kerk verdween in 1927.

Historiek

Het betreft een hallenkerk met ingebouwde westtoren uit de 13de eeuw, 15de eeuw en circa 1500. Het schip uit de 15de eeuw is opgebouwd uit vijf traveeën; in 1844 werd het vergroot met twee zijbeuken door architect Ferdinand Berckmans. Het koor dateert uit de 15de eeuw: één rechte travee met driezijdige sluiting, flankerende sacristie naar ontwerp van Eugeen Gife van 1865 en bergplaats. Er vonden herstellingswerken plaats in 1857, circa 1900, in 1927 en in 1939-40 (architect Jan Sel). De kerk werd gerestaureerd door architect J. Roosemont.

Beschrijving

De vierkante zandstenen toren in gotische stijl wordt gestut door steunberen. De onderbouw dateert uit de 13de eeuw, het middendeel uit de 15de eeuw en de laatgotische achtzijdige spil van circa 1500 is bekroond met een leien naaldspits. Vier geledingen gemarkeerd door kordons, spil afgelijnd door gotische balustrade en boogfries. Spitsboogdeur in geprofileerde omlijsting, verder spitsboogvormige galmgaten en spil opengewerkt met gotische tweelichten. Aan de noordzijde bevindt zich een polygonale traptoren onder leien spits.

Het neogotisch schip is opgebouwd uit baksteen op een natuurstenen plint onder een leien zadeldak en voorzien van steunberen met versnijdingen en eenvoudige spitsboogramen. In de westgevel bevinden zich spitsboogdeuren. Het gotisch koor (15de eeuw) van zandsteen wordt gemarkeerd door steunberen en spitsboogvensters onder omlopende waterlijst. Calvarie (19de eeuw) tegen koorsluiting. Flankerende sacristie en bergplaats (19de eeuw) onder afgewolfde leien daken; rechthoekige getraliede vensters met arduinen dorpels.

Interieur

Beschilderde driebeukige kerk met spitsbogen op zandstenen zuilen met achtzijdige sokkel en vrij vlakke achthoekige kapitelen; kruisribgewelf op pilasters eindigend op de kapitelen. Zijbeuken: kruisribgewelven met ribben neerkomend op consoles of kapitelen. Koor met spitstongewelf.

Mobilair

• Hoofdaltaar: portiekaltaar met altaarstuk door J.P. Room. 18de eeuw, gemarmerd hout
• Zuidelijk zijaltaar: portiekaltaar gedateerd 1756, gemarmerd hout
• Noordelijk zijaltaar: portiekaltaar, circa 1756, gemarmerd hout
• Biechtstoel zuidelijke zijbeuk: hermenbeelden, circa 1660. Eik
• Biechtstoel noordelijke zijbeuk: hermenbeelden, eerste helft 18de eeuw. Atelier Willem Kerrickx
• Communiebank met opengewerkte panelen: 17de-18de eeuw
• Koorgestoelte: 18de eeuw
• Preekstoel: 18de eeuw
• Schilderij: Jezus overhandigt Petrus de sleutels, I. Room, 1719
• Schilderij: marteldood Heilige Sebastiaan, A. Van Dijck, eerste helft 17de eeuw
• Schilderij: Dode Christus beweend door Onze-Lieve-Vrouw, Vlaamse school, 17de eeuw
• Schilderij: Heilige familie, Vlaamse school, 17de eeuw
• Beeld: Heilige Lucia van Syracuse, 17de eeuw
• Beeld: Heilige Sebastiaan, 17de eeuw
• Orgel van 1777-79 door E.F. Van Peteghem; eiken orgelkast door S.J. Thomas met beeldhouwwerk van G. Roef. Gerestaureerd in 1980.
• Doopvont van 1827
• Achteraan in de kerk: grafstenen uit 15de, 16de, 17de en 18de eeuw

Gelegen tussen Provinciale steenweg ten oosten, park en parkeerterrein ten westen, Kamerstraat met lage arbeidershuisjes en een twintigtal meter verder de Vlietdijk ten noorden. Het vroegere kerkhof rond de kerk verdween in 1927.

Hallenkerk met ingebouwde westtoren uit de 13de eeuw, 15de eeuw en circa 1500; schip van vijf traveeën uit de 15de eeuw, in 1844 vergroot met twee zijbeuken door architect Ferdinand Berckmans; koor uit de 15de eeuw: één rechte travee met driezijdige sluiting, flankerende sacristie naar ontwerp van Eugeen Gife van 1865 en bergplaats. Herstellingswerken in 1857, circa 1900, in 1927 en in 1939-40 (architect Jan Sel). De kerk wordt eerlang gerestaureerd door architect J. Roosemont.

Vierkante zandstenen toren in gotische stijl gestut door steunberen; onderbouw uit de 13de eeuw, middendeel uit de 15de eeuw en laatgotische achtzijdige spil van circa 1500 bekroond met leien naaldspits. Vier geledingen gemarkeerd door kordons, spil afgelijnd door gotische balustrade en boogfries. Spitsboogdeur in geprofileerde omlijsting, verder spitsboogvormige galmgaten en spil opengewerkt met gotische tweelichten. Aan noordzijde polygonale traptoren onder leien spits.

Neogotisch schip van baksteen op een natuurstenen plint onder een leien zadeldak; steunberen met versnijdingen en eenvoudige spitsboogramen; spitsboogdeuren in westgevel. Gotisch koor (15de eeuw) van zandsteen gemarkeerd door steunberen en spitsboogvensters onder omlopende waterlijst. Calvarie (19de eeuw) tegen koorsluiting. Flankerende sacristie en bergplaats (19de eeuw) onder afgewolfde leien daken; rechthoekige getraliede vensters met arduinen dorpels.

Interieur: beschilderde driebeukige kerk met spitsbogen op zandstenen zuilen met achtzijdige sokkel en vrij vlakke achthoekige kapitelen; kruisribgewelf op pilasters eindigend op de kapitelen. Zijbeuken: kruisribgewelven met ribben neerkomend op consoles of kapitelen. Koor met spitstongewelf.

Mobilair. Schilderijen uit de 17de en de 18de eeuw, onder meer A. Van Dyck: marteldood van Sint-Sebastiaan (eerste helft van de 17de eeuw); van Vlaamse school: Dode Christus beweend door Onze-Lieve-Vrouw (17de eeuw), Heilige Familie (17de eeuw) en Onze-Lieve-Vrouw met Kind (17de eeuw); van I. Room: Jezus overhandigt Petrus de Sleutels (altaarstuk getekend 1719). 17de-eeuwse beelden van Heilige Lucia van Syracuse en Heilige Sebastiaan. Meubilair overwegend uit de 18de eeuw. Biechtstoelen: in de zuidelijke zijbeuk circa 1660 en in de noordelijke zijbeuk toegeschreven aan atelier van W. Kerricx. Orgel van 1777-79 door E.F. Van Peteghem; eiken orgelkast door S.J. Thomas met beeldhouwwerk van G. Roef. Gerestaureerd in 1980. Doopvont van 1827. Achteraan in de kerk: grafstenen uit 15de, 16de, 17de en 18de eeuw.