erfgoedobject

Kasteeldomein Emmaüs

bouwkundig element
ID
1418
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/1418

Juridische gevolgen

Beschrijving

Van oudsher vermeld als "'t Hof ten Sameren", gelegen op Mechelse grond in het grensgebied van de vrije aarde van Battenbroek (de rest van de vruchtbare Battenbroekpolder was Brabants); het zou een volwaardige nederzetting geweest zijn met opperhof, neerhof, pachthoeve, duiventoren, verschillende bijgebouwen en landerijen. De enige tot nog toe gekende naam die aan het goed verbonden was, is de la Motte, eigenaar in 1724.

Heden, ellipsvormig domein met verzorgd park en grachten rondom, palend aan E19; laatclassicistisch kasteel opklimmend tot de eerste helft van de 19de eeuw, vergroot met polygonale, neogotische toren in het derde kwart van de 19de eeuw. Toegang via lindedreef met arduinen, neogotische pijlers van voormalige afsluiting.

Kasteel. Rechthoekig grondplan van vijf en drie traveeën, twee en een halve bouwlaag en kelderverdieping, onder leien schilddak. Westerzijgevel met circa 1865 aangebouwde, achtzijdige traptoren onder kegelspits met peer en smeedijzeren windwijzer. Oostgevel met recent bijgebouwde garage en terras. Bepleisterde, beschilderde lijstgevels op arduinen plint. Voorgevel geritmeerd door middel van kolossale pilasters met composiet kapiteel; de drie middelste traveeën met gekoppelde, rondbogige deurvensters in empire-getinte omlijsting, voorafgegaan door een brede bordestrap met flankerende schilddragende leeuwen. Rondbogige benedenvensters met roedeverdeling uit de eerste helft van de 19de eeuw; rechthoekige kelder-, boven- en mezzaninovensters, waarvan eerstgenoemde met tralies; eerste en tweede bouwlaag van de achtergevel met luiken, de overige vensters met bewaarde duimen. Bekronend hoofdgestel met eenvoudig kordon, fries met vrouwenhoofdjes in zonnekrans (als dichting van de steigergaten), geprofileerde dak- en kroonlijst.

Interieur: rijkelijk ingerichte vestibule, salons en eetkamer met stucwerkplafonds, marmeren vloeren, schouwen en deuren in late en/of neo-Lodewijk-XVI-stijl; het salon naast de traptoren met empire-deuromlijstingen.

Toren. Vierledige, beschilderde bakstenen toren met dito zandstenen hoekblokken en aflijnende kordons; de aansluitende polygonale zijtorentjes vormen de verbinding met het hoofdgebouw. Spitsboogvensters met neogotisch maaswerk, ijzeren roeden en waterlijstjes; neogotische boogfriezen op de borstweringen en onder de kroonlijst. Spitsboogvormige inkom in geprofileerde omlijsting met waterlijst; rechthoekige houten deur met briefpaneel en kleinhouten in neogotisch stijl; blind boogveld met driepasomlijsting en gepolychromeerd Sint-Jorisbeeld.

Interieur: neogotische houten deuren, ramen en trapleuning; achtdelig straalgewelf met versierde sleutels.

Koetshuis. Ten westen van de slotgracht gelegen voormalig koetshuis van zes en vier traveeën en één bouwlaag onder schilddak (nok loodrecht op het kasteel, Vlaamse pannen), in laatclassicistische stijl van de eerste helft van de 19de eeuw, zie inscriptie gevelsteen: IBFI, VAN DEN WIELE den 23 MEY 1804 (oostgevel) en BARNABE VAN DEN WIELE Iten MEY MDCCCXXXIV (westgevel). Bepleisterde en beschilderde lijstgevels, de oostelijke langsgevel geritmeerd door pilasters en verdiepte rondboognissen met oculus; omlopende architraaf en kroonlijst. Aangepaste rechthoekige muuropeningen. Tussen kasteel en koetshuis ligt een kasseiweg.

Oranjerie. Tegen E19 gelegen voormalige oranjerie van vijf traveeën onder schilddak (Vlaamse pannen); bakstenen lijstgevels met rondbogige muuropeningen, houten schrijnwerk en metalen roeden.

Voormalige hoeve/jachthuis. Gelegen aan Generaal De Wittelaan nummer 23. Langgestrekt gebouw met woonhuisgedeelte van drie traveeën en twee bouwlagen onder steil zadeldak (leien) en aansluitende vroegere schuur van één bouwlaag, eveneens onder zadeldak; te dateren circa 1865. Verankerde baksteenbouw; neogotische, rood geschilderde zijpuntgevel met zandstenen plint en aflijnende tandlijst; flankerende driekwartronde arkels met kegelspits, zandstenen kraagstukken en pseudo-schietgaten in de vorm van een sleutelgat; spitsboogvensters, op de bovenverdieping opgevat als drielicht, met geprofileeerde zandstenen omlijsting en houten maaswerk. Voorgevel met getoogde vensters en deur, eerstgenoemde met luiken; achtergevel met aangepaste muuropeningen.

  • KADASTER ANTWERPEN, Mutatieregisters Mechelen, schetsen, 1851/1, 1866/1.
  • GOETSTOUWERS A., De Vrije Aerde van Battenbroeck, Antwerpen, s.d.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. 1995: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kanton Mechelen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Zesamere

  • Is deel van
    Emmaüsdreef

  • Is deel van
    Generaal De Wittelaan


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Emmaüs [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/1418 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.