De pastorie uit 1806 werd in 1869 verbouwd en vergroot onder leiding van provinciaal architect Eugeen Gife.

Historiek

Het huidige gebouw is niet de oudste pastorie van Sint-Cordula. De vroegste vermelding dateert van 1570. Toen kocht pastoor Buyens "een cleyn huyseken staende op het kerkhof". Hij lapte het op en ging er wonen. Zijn opvolger, Cosmas Wouters, verbleef bij burgers op hun buitengoed in Schoten omdat de pastorie in puin lag. Alhoewel er in 1614 door de gemeente een nieuwe woning werd opgetrokken, blijkt dat er in 1682 geen pastorie was. In 1685 verscheen pastoor Fr. Van Stembor, een neef van de toenmalige echtgenote van de Heer van Schoten. Hij bouwde in 1711 een pastorie met tuin en fruitbomen op de hoek van de Kerkstraat (heden Sint-Cordulastraat) en het Kerkhof (heden Sint-Cordulaplein). Hij schonk dit dubbelhuis aan de cure van Schoten. Zelf verbleef hij op het hof Ter Donk, waar hij de mogelijkheid bezat zich bezig te houden met de bijenteelt.

De pastorie werd op 28 januari 1799, tijdens de Franse bezetting, onder dwang verkocht. Het geheel werd omschreven als "een priesterlijk huys, gesitueerd in de gemeente Schoten, canton van Eekeren, samengesteld uit eenen hof inhoudende omtrent 30 roeden (987 vierkante meter ), omringd door levende haegen binnen welcken zich bevinden 27 fruytbomen". De pastorie werd geschat op een huurwaarde van 80 gulden en een verkoopwaarde van 3.200 gulden. Ze zou worden gekocht door Petrus Mannekens, de koster, en in het bezit blijven van deze familie tot het overlijden van J.B. Mertens, gehuwd met een dochter Mannekens. De woning werd verkocht voor 12.000 frank maar spijtig genoeg in twee gedeeld. Schrijnwerker L. Proost trok in het linkerstuk, dat later zou worden afgebroken, en J. Bogen-Proost, kleermaker-herbergier huisde in het andere gedeelte dat er nog steeds staat. Boven de voordeur, toen de middendeur, staat nog steeds de datum van oprichting 1711.

In 1806 richtte pastoor van Hoof, op eigen kosten een nieuwe pastorie op, die bij zijn overlijden werd geschonken aan het armenbestuur. Het is de huidige gelijkvloerse verdieping van de rechtervleugel van de pastorie. In 1869 liet pastoor Jacobs op het oude stuk een verdieping bouwen en een nieuwe vleugel optrekken aan de linkerzijde. Om deze werken, die 10 300 frank kostten, te kunnen financieren, verkocht het toenmalige weldadigheidsbestuur de woning voor 8 000 frank aan de gemeente. Deze uitbreiding was van de hand van Gife, provinciaal architect, en eveneens ontwerper van de kerktoren (1873-1778) en het gemeentehuis.

Afgezien van herstellings- en decoratiewerken zou het gebouw geen grote wijzigingen meer ondergaan. In 1881 werd de voorgevel bepleisterd en rond 1925 voorzien van een nieuwe gevelbekleding.

De tuin van de pastorie is nog grotendeels bewaard gebleven zoals oorspronkelijk. Typerend is de palmenhaag die een groot deel van de rechterzijde in beslag neemt. Van heinde en verre komen andere pastoors enkele takjes afknippen in de paasperiode.

Beschrijving

Exterieur

De pastorie bestaat uit twee haaks op elkaar staande vleugels, met respectievelijk twee en drie traveeën en twee bouwlagen. Het gebouw is voornamelijk opgetrokken uit baksteen met enkele details in natuursteen zoals plint, hoek- en negblokken en de omlijsting van de steigergaten. Het zadeldak is bedekt met pannen. Op het dak bevinden zich drie dakkapellen, twee vooraan en één achteraan. De dakkapellen op de linkervleugel zijn uit hout vervaardigd en afgewerkt met een drielob. De dakkapel op de rechtervleugel is hoofdzakelijk uit baksteen opgetrokken en heeft een trapsgewijze beëindiging. De bovenste trap is versterkt met een overhoeks gedraaide toppilaster. De trappen zijn bedekt met natuurstenen platen. Aan de rechtervleugel bevindt zich een recentere, lagere aanbouw waarin zich keuken en sanitair bevinden.

In de lijstgevels bevinden zich licht getoogde muuropeningen op onderdorpels van arduin. De oorspronkelijk rechte voordeur werd vervangen door een korfboogdeur met een oeil-de-boeuf bovenlicht. De sluitsteen en aanzetstenen van de korfboog zijn in diamantkopvorm uitgewerkt. De deuromlijsting is volledig in natuursteen, de omlijsting van het oeil-de-boeuf in bak- en natuursteen. Er bevinden zich dievenijzers voor dit ovale raam. Op de hoek van de linkervleugel is er een beeldnis ingewerkt met daarin het beeld van De Goede Herder.

Interieur

Binnen is de decoratie vrij sober. Vermeldenswaardig zijn echter de vroeg 19de-eeuwse deuren, het hang- en sluitwerk van ramen en deuren, de lancetvormige hoekafwerkingen in de hal, de 19de-eeuwse trap en trapleuning met lantaarn, de vloeren in witte en zwarte natuursteen met kruisvormig patroon, het schrijn- en smeedwerk, de vroeg 19de-eeuwse haard in de vroegere keuken. Boven de kelder bevindt zich nog steeds het originele opkamertje. De schilderijen en gedenkplaten behoren tot de Sint-Cordulakerk, maar werden om veiligheidsredenen in de pastorie ondergebracht.