erfgoedobject

Kasteel Hulgenrode

bouwkundig / landschappelijk element
ID
14418
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14418

Juridische gevolgen

  • omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel Hulgenrode
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Gedeeltelijk omgracht kasteel in neoclassicistische stijl van 1920, met park en brede dreef richting de Herentalsebaan. In de 16de eeuw wordt reeds een hoeve vermeld; het eerste kasteel dateert uit de 17de eeuw; verbouwd en verfraaid in 1892, tegelijkertijd aanleg van het park. Volledig verwoest in oktober 1914, huidig kasteel opgetrokken in 1920 door Martin Mommens. Sindsdien kindertehuis van het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn.

Kasteel op rechthoekig grondplan, elf traveeën en drie bouwlagen onder plat dak. Bepleisterde lijstgevel op een arduinen sokkel met benadrukte middentravee en zijrisalieten, gemarkeerd door imitatievoegen (begane grond), brede puilijst, doorlopende kordons en lekdrempels (bovenverdieping), gelede architraaf en kroonlijst op klossen. Middentravee met superpositie van Dorische zuilen en pilasters, breed hardstenen centraal balkon met balustrade. Zijrisalieten over twee bouwlagen geritmeerd door kolossale pilasters. Rechthoekige vensters met arduinen lekdrempels. Rondboogdeuren en -deurvensters in geriemde omlijsting op imposten in middentravee. Sobere, bepleisterde zuidelijke achtergevel met centraal aanbouwsel; Venetiaanse drielichten in zijrisalieten, rechthoekige muuropeningen.

  • SLEDSENS A., Wommelgem vroeger en nu, s.l., 1962, p. 81-83.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n3 (Ru-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Park

Het eerste kasteel Hulgenrode dateert uit het eerste kwart van de 17de eeuw en werd vermoedelijk opgetrokken op de plaats van een vroegere hoeve. Daarbij werd ook de omgeving aangepast aan de status van de nieuwe eigenaar. De Ferrariskaart (1771-1777) geeft 150 jaar later het formeel aangelegde domein weer. Een korte toegangsdreef geflankeerd door nutsgebouwen en moestuinen leidt via een toegangsbrug naar het axiaal gepositioneerde kasteel op het kasteeleiland. Langsheen de vierkante walgracht zijn bomenrijen aangeplant. Het "Chateau de Wommelgem" is verder omringd door weiden en akkers, maar ten zuidoosten is een klein sterrenbos ingericht.

In 1834 werd het goed verkocht aan Joannes Ferdinandus Osy de Wycken-de Bosschaert die het kasteel aanzienlijk liet vergroten. Vermoedelijk is het ook deze eigenaar die terzelfdertijd het park heraanlegde. Zo toont de Vandermaelenkaart dat langs de oost- en westzijde gebogen aftakkingen vanuit de walgracht die aansloten op nieuwe beken werden toegevoegd. Het sterrenbos van op de Ferrariskaart lijkt hier uitgebreid waarbij het drevenstelsel aansluit op de hoofdas van de aanleg. Het formele karakter blijft grotendeels behouden, maar rondom het kasteeleiland worden kronkelende wandelpaden aangelegd.

Vermoedelijk in de tweede helft van de 19de eeuw werd het park nogmaals heraangelegd in laat-landschappelijke stijl. Sledsens situeert deze heraanleg in 1892, maar deze is al zichtbaar op de topografische kaart van 1873. Daarbij werd de toegangsdreef verlengd tot aan de Herentalsebaan. Het formele karakter blijft bewaard met boomgaarden en dienstgebouwen aan beide zijden van de korte inrit, maar de rest van het domein is aangelegd als een park met bochtende wandelpaden, open gazons en beboste zones.

Vandaag is de toegangsdreef bewaard. De vroegere boomgaarden en moestuin zijn verdwenen. In het park bleven de grachten en een deel van het padenpatroon bewaard. De nieuwe invulling van het domein zorgde voor enkele wijzigingen, maar de balans tussen open en beboste gedeelten uit het laat-landschappelijk ontwerp bleef behouden.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Eerste editie, Krijgsdepot, uitgegeven in 1865-1880, schaal
    1:20.000.
  • SLEDSENS A. 1962: Wommelgem vroeger en nu. Bijdrage tot de geschiedenis van Wommelgem, s.l., 81-83.
  • Geoportaal Onroerend Erfgoed, Orthofoto’s (meest recent), Borsbeek [online], https://geo.onroerenderfgoed.be (geraadpleegd op 23 september 2024).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel Hulgenrode [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14418 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.