erfgoedobject

Kasteel Zoerselhof met park

bouwkundig / landschappelijk element
ID
14651
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14651

Juridische gevolgen

Beschrijving

Zogenaamd Zoerselhof, heden hotel-restaurant. Classicistisch kasteel uit het vierde kwart van de 18de eeuw, ingeplant binnen uitgestrekt domein in Zoerselbos. Domein door Zoerselhofdreef verbonden met de baan Lier-Malle en ten westen door Monnikendreef, aangelegd in de 19de eeuw, verbonden met Voorne. Deze laatste verbindt de dorpscentra van Zoersel en Sint-Antonius.

Historiek

Kern van Zoerselhof was de hova, dit is de landbouwuitbating Hoodonc, voor eerst vermeld in 1287. Waarschijnlijk bestond voor de schenking van het bos Hooidonk in 1233 een jachtverblijf toebehorend aan de hertog van Brabant, die het jachtrecht bezat in dit bos. De Sint-Bernardsabdij koos dit als vertrekpunt van een hoevecomplex. Uit deze eerste hoeve, 'Grote hoeve van Hooidonk' of ook 'Achterste hoeve' genaamd, werd circa 1566 de 'Kleine hoeve van Hooidonk' gesplitst. Deze twee hoeven groeiden voor 1638 uit tot vier hoeven. De Grote hoeve van Hooidonk lag binnen de grachten van het vroegere 'hoff', wat doet vermoeden dat deze hoeve bij het jachtverblijf lag. Bij deze hoeve hoorde een 'camer oft quartier' van de abt of rentmeester dit is de huidige woning zogenaamd Trapke op. De Grote hoeve van Hooidonk brandde af op 21 maart 1754. Kort daarop werd de hoeve herbouwd. Domein vanaf 1757 met de kerk verbonden door zogenaamd Torendreef, geveld in 1951. Huidig gebouw met vertrekken voor abt en provisor werd opgericht in 1787 door provisor Bonifacius De Wolf (provisor of rentmeester, de afgevaardigde van de Hemiksemse abdij, die de abdijgoederen beheerde in naam van de abt). Vandaar de gedenksteen aan de westgevel van het kasteel met datering en vermelding "B N A" (Benedictus Neefs abt) en "BDWPV" (Bonifacius De Wolf Provisor). Volgens V. Blommaert werd het kasteel opgericht op oudere funderingen. Aangeslagen tijdens de Franse Revolutie, zodat het domein in 1797 in handen kwam van J.P. Schmitz, die het in 1803 verkocht aan D'Arquet en Tréau. Kende verscheidene eigenaars onder meer baron Van de Put, die grote herstellingswerken liet uitvoeren. Na Tweede Wereldoorlog ingericht als hotel-restaurant. Op 4 november 1956 door brand geteisterd, waarbij de bovenste verdieping werd vernield. Echter onmiddellijk hersteld.

Beschrijving

Domein omvat het rechthoekig kasteel (nok loodrecht op de straat), oranjerie en koetshuis met aanpalende L-vormige hoeve en voormalige provisorwoning (zie Jagersdreef nummers 3, 5, 7) aan noordzijde. Aan de zuidwestzijde van het kasteel, vijver verbonden met rechthoekige omgrachting. Aan oostzijde geometrische tuin met omhaagde graspartijen, waarin twee monumentale vazen, flankerende bomenrij.

Domein toegankelijk via recente poort met ijzeren hek. Geasfalteerde rechte weg door geometrische tuin leidt naar hoofdgebouw. Lijstgevels van zeven traveeën (oost en west) en vijf traveeën (noord en zuid) en twee en een halve bouwlaag onder licht hellend schild(?)dak. Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouw op dito plint. Puilijsten en eenvoudige overkragende daklijsten. Middentravee van de oost- en westgevels geaccentueerd door lisenen. Zuidgevel met vierkante toren van drie bouwlagen onder ingesnoerd uivormig dak (leien), waarin dakkapellen. Flankerende rechthoekige uitbouw uit het eerste kwart van de 20ste eeuw (?) met portiek, op tweede bouwlaag kapel met halfronde apsis en borstwering met wapenschild. Recente aanbouwsels van één bouwlaag onder platte daken bij oost-, west- en noordgevels.

Rechthoekige, enkele beluikte vensters in vlakke omlijsting, trapezoïdale sluitstenen bij eerste bouwlaag. Bewaarde kruisramen met kleinhouten. Rechthoekige deuren bij de west- en noordgevels, met in bovenlichten roedeverdeling zoals voorkomend bij de voormalige provisorwoning en voormalig molenhuis. L-vormige oranjerie en koetshuis, van vijf traveeën en één bouwlaag onder zadel- en plat dak (Vlaamse pannen). Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouw op arduinen plint. Gevelordonnantie bepaald door gedrongen pilasters met geprofileerd kapiteel, onder uitspringende, nog deels gelede, architraaf. Verdiepte rondboogpoorten in geriemde omlijsting.

  • OP DE BEECK E., Kastelen der Antwerpse Kempen, Aarschot s.d. [1960], p. 49-50.
  • PEETERS L., Herinneringen aan Zoerselhof, in Zoerselbos, Driemaandelijks tijdschrift van "De vrienden van het Boshuis en Zoerselbos", jaargang II, 1975, nummers 3-4, p. 22-35.
  • S.N., Bonifacius De Wolf, laatste provisor te Zoersel, in De Linde, maart 1963, p. 8-10.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n3 (Ru-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: Wylleman, Linda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Franse voortuin met gesnoeide buxussen en vormgesnoeide linden. De tuin en park ten noorden zijn aangelegd in Engelse stijl. De Belgische Dendrologische Inventaris vermeldt enkele kampioenbomen: twee schijncipressen (Chamaecyparis pisifera en Chamaecyparis pisifera 'Plumosa') met stamomtrekken 1,66m en 2,14m; reuzenlevensboom (Thuja plicata 'Zebrina') met stamomtrek 2,06m; bruine beuk (Fagus sylvatica) met stamomtrek 4,40m. Ten westen van het kasteel loofbospercelen en grasland, doorsneden door enkele dreven.

  • Onroerend Erfgoed Antwerpen, beschermingsdossier DA000723, Zoerselhof en omgeving (WYLLEMAN L., 1990).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
De vierkante toren en kapel uit de 20ste eeuw werden bij de renovatie van het kasteel in 1989 afgebroken. Het dak dat bij een brand in 1956 was vernield, werd gereconstrueerd.
  • http://www.zoerselbos.be/Video_Zoerselhof.html (geraadpleegd op 9 januari 2015).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Kapel toegevoegd naar ontwerp van architect Frans Van Dijk omstreeks 1923-1926, in opdracht van baron Alphonse van de Put.
  • Huybrechs J. 1994: Frans Van Dijk Architect te Antwerpen 1853-1939, Antwerpen, 182-184.
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel Zoerselhof met park [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14651 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.