Neogotische westoost-georiënteerde kruiskerk van 1850-51 en 1905. Omringd door geasfalteerd parkeerterrein, en aan noordwestzijde omhaagd kerkhof.
Historiek
Reeds voor 1490 stond tegenover de huidige kerk een kapel toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Antonius de Eremijt. In 1490 herbouwd en verwoest in 1542 door de troepen van Maarten van Rossem. Bij vergroting in 1850-51 naar ontwerp van Ferdinand Berckmans, werd enkel het huidige schip gebouwd. De eerstesteenlegging had plaats op 5 augustus 1850 zie gedenkstenen bij oostgevel met opschriften: "MDCCCL V augusti principem posuit lapidem Ie gubernator delegatus J.G. Smolderen". "Theod. Teichmann prov. gubernatore/ Petro Van den Wyngaert pastore/ Joann. Van Puyfelinck consule/ Ferd. Berckmans architecto". Naar ontwerp van Eugeen Gife tweede sacristie aangebouwd in 1858. Vergroot in 1905 naar ontwerp van Ernest Dieltiens door opbouw transept, zijkoren, koor en sacristieën. De eerstesteenlegging hiervan had plaats op 25 mei 1905 zie gedenksteen koor (heden moeilijk leesbaar). In 1981-82 voorzien van zij-ingangen.
Beschrijving
Plattegrond ontvouwt een driebeukig schp van vier traveeën, transepten van één travee met vlakke sluiting, koor van vier rechte traveeën met driezijdige sluiting, zijkoren van één travee waartegen vierkante sacristieen.
Bakstenen gebouw op bakstenen sokkel met afzaat van natuursteen. Schip met zijbeuken en transepten onder zadeldaken (leien), met tegen oostgevel polygonale dakruiter onder polygonale spits (leien). Koor, zijkoren en sacristieen onder afgewolfde daken (leien). Oostgevel schip en transepten voorzien van puntgevels. Travee-indeling door middel van versneden steunberen. Bakstenen tandlijsten onder daklijsten.
Oorspronkelijk tudorboogvormige oostdeur met afgeschuinde dagkanten, heden gereduceerd tot venster. Spitsboogvensters met afgeschuinde dagkanten en arduinen dorpels. Sacristieën met getraliede getoogde muuropeningen. In 1981-82 voorzien van zij-ingangen onder aanleunende schilddaken (leien). Centraal travee koor met arduinen neogotische grafsteen van Petrus Van den Wyngaert (1794-1873) en zijn zuster Maria Van den Wyngaert (1785-1866).
Interieur
Bepleisterd en gebroken wit geschilderd interieur. Schip met spitsboogvormige scheibogen op zuilen met polygonale sokkels en gepolychromeerde koolbladkapitelen. Kruisribgewelf met spitsboogvormige gordelbogen, steunend op gepolychromeerde consoles. Zijbeuken en transept met dito gewelf. Koor met straalgewelf. Zwartmarmeren vloer.
Mobilair
Beeld Heilige Sebastiaan, getekend Walter Pompe en gedateerd 1763, gepolychromeerd hout; neogotische altaren.
- Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, Brecht Sint-Antonius, Sint-Antonius, dossiers 2, 4, 7.
- DONNET F. & VAN LEEMPUTTEN F., Kerk van Heilige Antonius te Sint-Antonius (Brecht), in Bulletijn van het provinciaal comiteit van monumenten, dl. V, Antwerpen, 1904, p. 104.
