Statig neogotisch gebouw, de noordwestelijke zijde van de markt afsluitend en gebouwd op de plaats van de op 26 februari 1874 afgebrande voorganger in neoclassicistische stijl. Laatstgenoemde werd in 1840 ontworpen door architect J. De Somme-Servais recht tegenover het 'Prochiehuis'. Hierdoor werd geen rekening gehouden met de belofte in 1248 aan Margaretha, gravin van Vlaanderen gedaan om ten eeuwige dage het marktplein onbebouwd en ten dienste van de parochie te houden. Het telde negen traveeën en drie bouwlagen, gemarkeerd door een middenrisaliet met kolossale zuilen en driehoekig fronton.

Na de brand werd een wedstrijd voor een nieuw ontwerp uitgeschreven, waaraan 22 architecten deelnamen. De plannen van architect Pieter Van Kerkhove (Gent) werden bekroond en uitgevoerd door aannemer G. Fabry (Gent) van 1876 tot 1878.

Symmetrische gevel van Gobertangesteen; twee bouwlagen en dertien traveeën onder zadeldak (leien) met sierlijke vorstkam, twee dakkapellen van steen en zestien kleinere van hout. Risalietvormende middentravee, uitgewerkt als vierkant belfort met ingesnoerde en opengewerkte naaldspits. Gevel geflankeerd door uitkragende, polygonale hoektorentjes. Hoge onderbouw met rechthoekige vensters en in de laatste travee een spitsbogige deur met bas-reliëf in het timpaan. Vensters gevat in zogenaamde 'Brugse travee', bovenaan spitsbogig uitgewerkt en voorzien van neogotisch maaswerk en een doorlopende waterlijst met koolbladeren (in plaats van hogers) en kruisbloem. Geajoureerde borstwering als gevelbekroning. Twee dakkapellen met spitsboogvenster en puntgevel met pinakels, hogers en kruisbloem. Belfort met dubbele staatsietrap waarop vier zittende leeuwen met stedelijk wapenschild, uitgevoerd in 1894 in Franse Morleysteen door Frans Van Havermaet. Tegen de hoeken, pilastervormige steunberen met verdiepte voorvlakken en eindigend op erkervormige, zeszijdige flankeertorentjes, onderling met elkaar verbonden door een opengewerkte borstwering met vierlobmaaswerk. Onderaan, tudorbogige doorrit; erboven, spitsboogportaal met koolbladeren en kruisbloem; op de bovenverdieping, spitsboogvenster met visblaastracéring en tegen de middenstijl een Madonnabeeld onder fijne luifel; boven dit venster, wapenschild van de stad Sint-Niklaas, gedragen door twee engelen, uitgevoerd in witte Rochefortsteen door Mathias Zens; luikamer met in elke wand twee lancetvormige, gekoppelde galmgaten; bovenaan, uurwerkkamer met blind maaswerk en ronde uurwerkplaten in de drie zichtbare zijden.

Zijpuntgevels van twee traveeën, met blinde vensters, identiek aan deze van de voorgevel. Geveltop met centraal spitsbogig spaarveld, geflankeerd door dito vensters. Zware kruisbloem als bekroning.

Interieur op bepaalde plaatsen overkluisd door bakstenen kruisribgewelven (trapzaal), op andere plaatsen met houten zolderingen voorzien van moer- en kinderbalken.

Gedenksteen in de hal: "Ten jare O.H.J.C. 1876 den 29 Augusti is deze steen geplaatst tot aandenken der opbouwing van dit stadhuis: zijnde Z.M. Leopold II, Koning der Belgen, J. De Smedt, burgmr, A. Verdurmen, G. D'hanens, J. Van Naemen, J. Verwilghen, schepene, C. Stoop. H. De Meester, J. De Vos, Ridr A. de Schoutheete, L. Janssens, L. Nobels, J. Cappon, J. Van Haelst, A. Vercruysse, L. Kokkelenberg, J. Geerts, A. Poppe, raadsledn, L. De Bruyne, sekretS, P. Van Kerkhove, bouwmr, G. Fabry, onderr".

Kabinet van burgemeester en secretaris met gotische schouw van arduin (1882) door Pieters. Overige schouwen van zandsteen.

Mobilair: Schilderijen onder meer "De Atheners voor Salamina inschepend" (1825, J. Odevaere); "Eedaflegging van Willem I der Nederlanden te Brussel in 1815"; "Sint Martinus" (tweede tot derde kwart van de 19de eeuw, J. Pecher). Beelden onder meer standbeeld van G. Mercator in de hal (1870, F. Van Havermaet).