Historiek
De eerste kerk op Nekkerspoel bevond zich in 't Leitje; deze zogenaamde "Heilige Geestkapel", opklimmend tot circa 1150 werd in 1255 tot parochiekerk verheven; in de loop der jaren vergroot, werd ze in 1578 door de calvinisten verwoest. Van 1585 tot 1603, het jaar waarin de parochie van Nekkerspoel werd afgeschaft, werden de kerkdiensten gehouden in een tot kapel omgevormd gebouw aan de Nekkerspoelstraat dat tot 1797 als hulpkerk in gebruik bleef.
In 1885 werd naar ontwerp van architect H. Meyns een nieuwe hulpkerk opgericht, in 1888 verheven tot parochiekerk. De huidige neogotische kerk naar ontwerp van architect Ph. Van Boxmeer is van 1911-1913. Herstellingwerken ingevolge oorlogsschade in 1915 en na 1945; in 1985-1987 werden in het hoogkoor een steunconstructie en een vals plafond aangebracht.
Beschrijving
Vrijstaande, georiënteerde basiliek met driebeukig schip van vijf traveeën, ingebouwd transept en recht afgesloten koor van twee traveeën met zijkoren; tegen de noordgevel aangebouwde driekwartronde doopkapel (ter hoogte van de inkom), toren, magazijn - nu weekkapel - en sacristie (ter hoogte van transept en koor).
Volledig breukstenen parement, dorpels en dekstenen van arduin en leien bedaking. Westgevel voorafgegaan door spitsboogportaal, de zuid- en noordzijde met haaks op het schip aangebrachte zijbeuktraveeën en transeptarmen, zijkoren onder lessenaarsdak en vierledige toren onder leien spits. Samenspel van lijst- en puntgevels, laatstgenoemde alle met aandak. Sterk geprononceerde travee-indeling door middel van versneden steunberen, lisenen, spaarvelden. Sober omlijste spitsboogdeuren, dito gekoppelde lancetboog- (benedenregister en toren) en roosvensters (bovenregister).
Interieur
Bepleisterd en beschilderd interieur met spitse scheibogen op arduinen zuilen met achtzijdige sokkel en dito knoppenkapiteel; overkluizing met okerkleurige bakstenen spitsbooggewelven met bepleisterde gordelbogen; doopkapel met bakstenen koepelgewelf.
Mobilair: gepolychromeerd houten beeld van Sint-Antonius uit de 17de eeuw. In weekkapel, gepolychromeerd houten Onze-Lieve-Vrouwebeeld met kind met wereldbol en scepter, Mechels werk uit de tweede helft van de 16de eeuw, afkomstig van vroegere Heilige Geestkapel.
Meubilair: neogotische biechtstoelen, marmeren doopvont en glasramen met voorstelling van Sint-Libertus, Sint-Antonius en Sint-Bernardus door L. Pluys (zuidertranseptarm), afkomstig van voorlopige kerk, panelen met vier evangelisten afkomstig van vroegere preekstoel.
- KONINKLIJKE COMMISSIE VOOR MONUMENTEN EN LANDSCHAPPEN, Archief, Plannen naar ontwerp van Ph. Van Boxmeer, 1910.
- PROVINCIAAL ARCHIEF ANTWERPEN, Kerken, Mechelen, Sint-Libertus, dossier 2.
- DE BRUYN A., Honderd jaar parochie Sint-Libertus te Mechelen. Honderd jaar Nekkerspoel en Pasbrug, Mechelen, 1988.
- DE BRUYN A., Sint-Libertusparochie Mechelen 1885-1985. Gids bij de tentoonstelling over het oude Nekkerspoel en Pasbrug tot aan de oprichting van de hulpkerk in 1885. 12 oktober - 20 oktober 1985.