erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Audomarus met kerkhof

bouwkundig element
ID
16895
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16895

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Parochiekerk Sint-Audomarus
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Audomarus
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskom Vinkem
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Voormalige parochiekerk Sint-Audomarus Altaar onder patronaat van de augustijnenabdij van Lo vanaf 1174 tot 1803. In 1968 samengevoegd met parochie Wulveringem; sedertdien slechts occasioneel voor kerkdiensten en soms als tentoonstellingsruimte gebruikt. Laat-gotische kerk met rijzige westtoren naar het typisch kerkschema van de kuststreek; bewaarde gedeelten van de vroegere romaanse kerk in zijbeuken en transept. Roepsteen in oksel van westelijke torengevel met zuidelijke steunbeer. Calvarie van 1732 tegen zuidelijke transeptgevel. Mooie inplanting op noordoostelijk uiteinde van dorpskom; omhaagd kerkhof; met linden afgezoomd kerkpad. Ten noorden, drie typische arbeidershuisjes in veld (Zomerweg nummers 1, 2, 3). Ten zuiden, omwalde voormalige pastorie (Vinkemstraat nummer 22). Ten oosten, nog deels omwalde hoeve met oude 17de-eeuwse kern en goed bewaarde volumes (Zomerweg nummer 4).

De plattegrond ontvouwt: een westtoren, een driebeukig schip van drie traveeën, een licht uitspringend transept met armen van één travee, en drie hallekoren; hoofdkoor met drie rechte traveeën en driezijdige sluiting, zij koren met twee rechte traveeën en vlakke sluiting. Recentere zuidelijke sacristie in oksel van zijkoor met hoofdkoorsluiting.

Huidig uitzicht van 1522, zie jaartal op twee kruisingspijlers; echter bewaarde verwijzingen naar de vroegere romaanse constructie in grondplan en opstand van zijbeuken en transept, zie ordonnantie verschillend van latere koorpartij, onderbouw van ijzerzandsteen, middentravee van zuidelijke zijbeukgevel en zuidelijke transepttuitgevel behalve de geveltop, van kalksteen. Herbruikte natuursteen: ijzerzandsteen voor onderbouw van toren en koren, kalksteen onder tandlijst van hoofdkoorsluiting.

Restauratie in 1960 en 1970 onder leiding van architect O. Vandaele (Lichtervelde), met betrekking tot: voegwerk van toren, voornamelijk spits met onder meer herstelde en enkele vernieuwde hogers; zijbeukgevels; bedaking; vernieuwd houten tongewelf binnenin.

Gele baksteenbouw, behalve vermelde overblijfselen van de romaanse kerk. Zadeldaken (leien); driebeukig schip onder een zadeldak sedert restauratie; voorheen, zijbeuken onder aanleunend lessenaarsdak (golfplaten).

Bakstenen westtoren met vier geledingen gemarkeerd door kordons boven afgeschuinde sokkel van ijzerzandsteen. Op elkaar gestelde hoeksteunberen met versnijdingen, op zuidoosthoek vervangen door driezijdig traptorentje met bakstenen spits. Regionale baksteengotiek zie onder meer architectonische versieringen. Steunberen en traptorentje: tudor- of rondbogig casement met laat-gotisch traceerwerk, per geleding. Derde torengeleding: tudorbogige casementen met visblaasmotief. Ten westen rondboogportaal met geprofileerd beloop eindigend op ezelsoren; geprofileerde houten middenstijl (16de eeuw) met voorstelling van Sint-Audomarus. Tweede torengeleding: verdiept spitsbogig drielicht ten westen, tweelicht ten noorden en zuiden; geprofileerd beloop en afzaat. Spitsbogige galmgaten. Opengewerkte borstwering: gekoppelde rondboogjes ingeschreven in tudorboogomlijsting; hoekpinakels. Zeszijdige bakstenen naaldspits afgezet met hogers op de hoeken. Spitswanden afwisselend opengewerkt met drie kapelletjes en uitkijkvenstertjes. Licht uitspringende westgevels met aandak en tudorboognisje. Noord- en zuidgevel van schip: respectievelijk drie-, twee- en vierlicht, ingeschreven in geprofileerde rechthoekige omlijsting met afzaat. Transepttuitgevels gestut door middel van hoeksteunberen met versnijdingen. Noordelijke transeptgevel: verdiept spitsbogig drielicht met afzaat en druiplijst; oculus in de top.

Zuidelijke transeptgevel van witte kalksteen met boven de afschuining, bakstenen geveltop met oculus. Boven de afschuining uitkragend rondbogig tweelicht. Zuidelijke en noordelijke zijkoorgevels, en vijfzijdige hoofdkoorsluiting gestut door middel van steunberen met versnijdingen. Verdiepte spitsboogvensters met afzaat en doorlopende lekdrempel; tweelichten met druiplijst bij zijkoren; drielichten bij koorsluiting onder meer blind op oostzijde. Aflijnende muizentand. Vlakke zijkoorsluiting met tuitgevels. Noordelijke tuitgevel: spitsbogig casement met druiplijst.

Zuidelijke sacristie van drie traveeën en één bouwlaag onder zadeldak met rechter dakschild (leien), uit de 19de eeuw (?). Verankerde baksteenbouw kelderspleten. Korfboogvormige muuropeningen; getraliede vensters.

Interieur. Westtoren met overwelfde toegang op de begane grond tot de middenbeuk. Spitsboogvormige scheibogen op bakstenen zuilen met achtzijdige sokkel en -kapiteel, beide met rolstaven onder meer enkele van natuursteen. Bundelpijlers bij kruising onder meer twee met jaartal 1522. Gerestaureerde houten zoldering: vlak en geschoord met balken bij middenbeuk; schuin bij zijbeuken. Houten tongewelf geschoord met balken bij de hallekoren. Oostmuur van zuidkoor: gedicht spitsboogvenster waarboven cartouche met jaartal 1705 en initialen IHS. Mobilair: Deels overgebracht naar Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk te Wulveringem. Laat-renaissance eikenhouten hoofdaltaar van 1609; ingewerkt schilderij "De Verrijzenis" door Jan Janssens, van circa 1635; gift van Jacoba de Cortewilde, bewoonster van het Blauwhuis, zie wapenschild. Preekstoel (eik) door Jos Roose van Sint-Winoksbergen, van 1753; gift van Cornelis Louwagie, zie cartouche op klankbord. Neogotische koorbanken en biechtstoel. Orgel door Pieter Loncke, van 1867. Doksaal in rococostijl van 1775, zie cartouche. Arduinen doopvont met koperen deksel, gift van Pieter Meeze van Hondschote en zijn echtgenote, van 1618 volgens opschrift; afkomstig uit de voormalige kerk van 's Heer Willemskapelle.

  • DETAILLEUR W., Alle kerken van West-Vlaanderen in Vade-Mecum-Stijl, s.l., 1975, p. 4.
  • DEVLIEGHER L., Beeld van het kunstbezit (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, b, Tielt-Den Haag, 1965, p. 106.
  • DEVOS-STOCKMAN A., ROOSE-MEIER B., VERSCHRAEGEN H., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie West-Vlaanderen. Kanton Veurne, Brussel, 1975, p. 19-20.

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Op het kerkhof, ten noordwesten van de kerk, in perk B/6, bevindt zich het graf van de Belgische soldaat Remi Sampers. De grafsteen werd vervaardigd door A. Hosten uit Vladslo.

  • DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Dorpskom Vinkem

  • Is deel van
    Vinkemstraat

  • Omvat
    Orgel kerk Sint-Audomarus (Vinkem)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Audomarus met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16895 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.