De Oude Zeedijkmolen, gelegen op ongeveer 400 meter van de Sint-Michielskerk van Avekapelle, is een standaardmolen met open voet, die functioneert als korenwindmolen. Ten zuiden van de molen, in de onmiddellijke omgeving, staat een kleine mechanische maalderij.

Historiek

De Oude Zeedijkmolen werd gebouwd in 1745 en is sinds 1872 in handen van de molenaarsfamilie Lefevre. In 1902 werd een nieuwe askop geplaatst die door de firma Etienne Sabbe-Maselis uit Roeselare werd gegoten. Tussen 1921 en 1962 liet eigenaar-molenaar Emeric Lefevre diverse herstellingen uitvoeren aan de molen. Zo plaatste de Gistelse molenbouwer Charles Peel in 1927 een ‘nieuwe’ standaard, afkomstig van de Busschersmolen uit Steenvoorde. Een andere belangrijke herstelling in 1943 hield het vernieuwen van de roeden, de askop, de windpalmen en de staart in. Voor deze en andere herstellingen, waarvoor doorgaans beroep gedaan werd op molenbouwer Henri Lejeune (1892-1965) uit Westvleteren, werden soms onderdelen gerecupereerd van de Kruisabelemolen in Alveringem. Afkomstig uit deze standaardmolen, die molenaar Lefevre daartoe in 1941 had aangekocht en ontmanteld, waren onder andere het voorwiel en de askop. Het oude voorwiel uit de Oude Zeedijkmolen werd evenwel hergebruikt in een molen in Gistel.

Om periodes van windstilte te overbruggen had Emeric Lefevre intussen omstreeks 1920 ten zuiden van de windmolen een mechanische maalderij gebouwd. Voor de aandrijving van deze korenmaalderij werd gebruik gemaakt van een benzinemotor.

In 1968, enkele jaren na het overlijden van Emeric Lefevre, liet zijn zoon Abel de Oude Zeedijkmolen grondig herstellen door de molenbouwers Guido en Herman Peel uit Gistel. Een belangrijke ingreep betrof het voorzien van een nieuw wiekenkruis.

In 1981 drongen zich aan de houten molen echter opnieuw enkele herstellingen op, waarvoor de Oostendse architect Walter Snauwaert in opdracht van molenaar Abel Lefevre een bestek opmaakte. Tot de voorziene werken behoorden onder andere het herbevestigen van een halve verdekkering aan de roeden, een aanbrengen van een nieuwe bovenbalk, het steken van een nieuwe gang kammen, het voorzien van een nieuwe vang en het omhoog brengen van de molentrap. De uitvoering door de Aalbeekse molenbouwer Cottenier vorderde echter zeer traag, waardoor in 1987 de vang nog niet was vervangen en de trap nog over het maaiveld sleepte. Bij een hevige storm in maart 1987 ging de molen dan ook door de vang. De roeden verloren hun hekwerk, de loper van de achtermolen vloog door de weegbanden naar buiten, de askop brak, de binnenroede verwrong en viel naast de molen, en de buitenroede werd meer dan honderd meter ver geslingerd. In de molenkast brak brand uit. De snel daaropvolgende noodherstelling bestond in het bijzonder uit het dichten van de kap en de beschadigde linkerzijweeg. De maalvaardige restauratie volgde pas in 1996. De molen werd daarbij onder andere voorzien van een nieuw gelast gevlucht, vervaardigd in het atelier Peel in Gistel en een gerecupereerde askop.

In juni 2007 viel de bliksem op het uiteinde van de horizontaal staande buitenroede. Dankzij de bliksemafleider bleef de schade evenwel beperkt tot de zeilen, de tweede hekschede en een buitenzoom.

In 2008 voerde molenbouwer Wieme uit Zulte enkele molentechnische herstellingen uit aan de staartbalk, de staart, de trap en het balkon. De roeden werden in eigen beheer geschilderd.

Beschrijving

De Oude Zeedijkmolen is een standaardmolen met open voet, die rust op vier zeer lage teerlingen. De molenkast is aan de voor- of staartzijde uitgebreid met een kombuis onder lessenaarsdak. De wanden van de kombuis en van de molenkast, op de windzijde na, zijn voorzien van een verticale plankenbeschieting. De windzijde (of windweeg), de gebogen molenkap, het luikapje en het kombuisdakje zijn bedekt met eikenhouten schaliën. Het gevlucht bestaat uit gelaste, halfverdekkerde wieken met een vlucht van ongeveer 22,50 meter. De askop betreft de oude askop die in 1902 door Sabbe-Maselis werd gegoten voor de Oude Zeedijkmolen, in 1943 werd vervangen maar in 1996 opnieuw werd geplaatst.

Functioneel is de Oude Zeedijkmolen van bij zijn oprichting een korenmolen. Op de meelzolder, die opmerkelijk hoog is, bevinden zich de meelgoot met twee meelbakken en de haverpletter. De steenzolder is voorzien van twee steenkoppels. Voor de aandrijving zorgen het (van de Kruisabelemolen afkomstige) voorwiel met 55 kammen en het vangwiel met 52 kammen. In elk van deze op de molenas bevestigde drijfwielen grijpt voor de aandrijving van de lopers een kamwiel met 14 kammen. De haverpletter wordt aangedreven door een kamwiel met 10 kammen dat eveneens in het voorwiel inhaakt. Het remsysteeen bestaat uit een houten vang met ijzeren band. Voor het in werking stellen ervan is een vangtrommel voorzien. Op het vangwiel staat geschilderd: “Emile Govaert / Avekapelle / 1871". Op de vang staat het jaartal “1887” gegrift. Het kauwwiel van de achtermolen vermeldt tweemaal “IS” en “1648”. Op het klauwwiel van de voormolen staat “Carolus de Vriendt MR VLADSLOO DEN 21 J.B. 1805” alsook een tekening van een standaardmolen, bloemen, enzovoort.

Ten zuiden van de houten windmolen staat haaks op de Roesdammestraat een mechanische maalderij. Het rechthoekige gebouw in verankerde baksteenbouw onder een pannen zadeldak telt anderhalve bouwlaag. Twee horizontale roodbakstenen banden decoreren het gele gevelparament. In de erfgevel steken een poort en twee vensterramen. In de top van de zuidelijke zijgevel bevindt zich een rondbogige laaddeur, met daaronder een als loergat bedoeld vensterraampje.

"Oude Zeedijkmolen", benaming verwijzend naar ligging van Avekapelle op de Oude Zeedijk. Houten open staakmolen, zwaar gebouwd in 1745. Hersteld in 1943: nieuwe roeden, askop, windpalmen en staart; hersteld met nieuw kruis in 1968. Zou nog regelmatig in gebruik zijn. Jaartal 1887 gegrift op vang; geschilderd op vangwiel: "Emile Govaert, Avekapelle 1871". Lage teerlingen en hoge maalzolder. Korenmolen.