erfgoedobject

Scheldemolen

bouwkundig element
ID
17242
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/17242

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Scheldemolen
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Stenen windmolen
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Windmolen
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

De Scheldemolen of Molen van Doel is een stenen korenwindmolen van het type bovenkruier (grondzeiler) met kettingkruiwerk uit 1834.

De molen is niet op de dijk gebouwd maar de dijk, die aangelegd werd in 1614, werd rond de toen bestaande molen gelegd, een houten standaardmolen. Voorheen stond er vermoedelijk ook al een houten molen (tussen 1567 en 1585, het jaar van de zogenaamde Farneseoverstroming). In 1612 verleende de heer van Beveren toestemming aan timmerman Judocus Janssens voor de bouw van een korenwindmolen op “De Doelen” aan de Schelde. De molen staat afgebeeld op de kaart van Pieter Verbist uit 1656, de Fricxkaart van 1712 en de Ferrariskaart van circa 1775 (op die laatste met het bruine symbool van een staakmolen). In 1834 waaide die molen om en het jaar daarop werd een nieuwe, stenen windmolen gebouwd.

In 1927 stopte de molen definitief met malen en kort hierop werden maalstenen en mechanisme verwijderd. In 1933 werd een folkloremuseum ingericht in de molen door de eigenaar Eugeen Herman maar tijdens de Tweede Wereldoorlog was de molen in gebruik als Duitse observatiepost waarvoor het bovenste deel van het dak verwijderd werd. Na de oorlog werd de molen opnieuw ingericht als museum en de lage achterbouw als woning en gelagzaal. In 1958 werd de molen gerestaureerd door molenmaker P. Mariman (Zele) naar plannen van architect F. Weyers. De molen werd herbestemd als restaurant en is niet meer draaivaardig. Omwille van de geplande aanleg van het Deurganckdok (al in 1998 gestemd door de Vlaamse Regering) zou de molen mogelijk verplaatst worden naar de Prosperpolder in Kieldrecht.

De Scheldemolen is een grondzeiler, type kettingkruier, met ronde bakstenen kuip, geopend door middel van steekboogvormige muuropeningen. Het geklinknageld gevlucht van circa 20,5 m is waarschijnlijk in het eerste kwart van de 20ste eeuw te dateren.

  • BUVE A. 1959: Doel, ongewone dorpskom, Annalen van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas 63.2.
  • DEMEY A. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7n1 (B-L), Brussel - Gent.

Auteurs: Demey, Anthony; Vandeweghe, Evert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Scheldemolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/17242 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.