Ruime bakstenen zaalkerk naar ontwerp van architect Adrien Bressers, voorbeeld van het modern traditionalisme dat vanaf de jaren 1930 opgang maakte in de kerkarchitectuur. Gebouwd in 1949-1950 naar een ontwerp dat al in 1945 was gefinaliseerd.
Historiek
De Sint-Annaparochie werd gesticht in 1931 in de wijk Heirbrug, ten noordwesten van het station van Lokeren. De keuze van de patroonheilige houdt wellicht verband met de in 1642 opgerichte Sint-Annakapel in de Heirbrugstraat. Zeker tot 1945 gingen de kerkdiensten door in de “oefenzaal” van de buurtschool. Het uitstel van de bouw van de Sint-Annakerk in de jaren na de parochiestichting hangt waarschijnlijk samen met de economische en demografische stagnatie van Lokeren tijdens het interbellum en de daarop volgende oorlogsjaren.
De oudst bewaarde ontwerptekening van de Sint-Annakerk dateert uit december 1943; het finale ontwerp werd door Bressers voltooid in januari 1945. Het duurde echter tot oktober 1948 vooraleer Bressers het bestek van de bouwwerken opstelde, waarna de eerste steenlegging plaatsvond op 20 maart 1949. Op 21 mei 1950 werd de Sint-Annakerk feestelijk ingewijd.
In een eerste ontwerp (eind 1943 tot begin 1944) ging Bressers uit van een centraalbouw met west-oost oriëntatie. In het tweede ontwerp (1944) werd geopteerd voor een longitudinale aanleg met voorgevel aan de Veerstraat. Verschillende elementen uit deze ontwerpfase vonden hun weg in andere kerken van Bressers. De driebeukige aanleg van het schip en de verhoogde kruising of koorpartij werd hernomen in de Don Boscokerk (1950-1952) in Sint-Niklaas, de Onze-Lieve-Vrouwhemelvaartkerk (1953) in Erembodegem (Aalst) en de Heilig Hartkerk in Bevegem (Zottegem), waar Leopold Bressers (1902-1986), broer van, pastoor was.
Begin 1945 kwam Bressers tot het definitieve ontwerp. Naast de grote, eenvoudige bouwvolumes met hoge puntgevels, uitgestrekte muurvlakken en grote zadeldaken behield Bressers van het vorig ontwerp de longitudinale aanleg met vlakke koorafsluiting, de bijgebouwen (sacristie, berging) naast het koor, de drie portalen in de voorgevel en de hoge spaarvelden op de romp van de klokkentoren. Nieuw was de toevoeging van een laag transept waarin Bressers de winterkapel onderbracht.
Beschrijving
Kerkgebouw volgens T-vormige plattegrond: breed eenbeukig schip, transept met winterkapel in de rechtse dwarsarm en kort en laag koor. Klokkentoren met flankerende doopkapel in de oksel van schip en rechtse dwarsarm. De voorgevel aan de Veerstraat wordt gevormd door een voorhal met hoge puntgevel, afwijkend van het definitieve ontwerp uit 1945.
Uiterlijk bepaald door ruime bouwvolumes, hoge puntgevels en grote zadeldaken. Buitengevels met materialenpolychromie van rood baksteenmetselwerk, bouwelementen in witte natuursteen (maaswerk van de vensters, afzaten, lijsten, boogaanzetten en sluitstenen) en plint in roestbruine zandsteen. Baksteenmetselwerk in Noors verband met verdiepte voegen, naar het voorbeeld van modernistische baksteenbouw van het Interbellum.
Kerkschip verlicht door gehalveerde, traveebrede spitsboogvensters. Interieur bepaald door het contrast tussen lichtbruin baksteenmetselwerk, wit geverfde netgewelven, plinten in grijze hardsteen en boogaanzetten en sluitstenen in witte natuursteen. Deuren, verlichtingsarmaturen en brandglazen van de vensters eveneens naar ontwerp van Bressers.
Opvatting van de binnenruimte onder invloed van de Liturgische Beweging. Breed kerkschip met onbelemmerd zicht op het altaar, opgesteld op een podium tegen de oostwand van het koor; de preekstoel is een monumentale constructie aan de zijkant van het schip. De spitsboogarcade in de rechtse dwarsarm vormt de scheiding tussen winterkapel en kerkschip.
- DEBONNE V. 2017: Traditioneel en eigentijds. De Sint-Annakerk in Lokeren, Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas. Annalen 120, 185-205.