Historiek
Volgens Verbesselt klom de oudste kapel van Tisselt op tot de 14de eeuw, mogelijk tot de 13de eeuw, als afhankelijkheid van Willebroek onder het patronaatsrecht van de Sint-Aubertusabdij (Kamerijk). Eind 15de eeuw (1498) liet de pastoor van Willebroek de vervallen kapel van 1464 herbouwen en werd een residerende kapelaan aangesteld. In 1717 verkreeg het bisdom Mechelen het patronaatsrecht. Een nieuwe barokkapel, een driebeukige basiliek met koor en klokkentoren, werd opgetrokken in 1783-1784. Tisselt werd in 1803 een zelfstandige parochie. Vergroting van de kerk in 1855-1861 naar ontwerp van J. Schadde van 1854; bij deze vergroting maakte het oude koor plaats voor een transept en een nieuw koor. Vergroting van sacristie naar ontwerp van L. Blomme in 1879. Naar ontwerp van E. Careels werden in 1900 de vensters van de zijgevels en in 1908-1910 de daken vernieuwd. Na de verwoesting tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd de kerk vanaf 1919 tot 1924 naar ontwerp van E. Careels heropgebouwd naar vooroorlogs model. Na de Tweede Wereldoorlog voerde men onder leiding van G. Careels tussen 1950 en 1952 herstellingswerken uit aan het glaswerk, de toren en de daken.
Beschrijving
Driebeukige pseudo-basiliek met neoromaanse elementen; uitgebouwde westtoren van drie geledingen onder leien spits; schip en zijbeuken van vijf traveeën, transept met vlakke sluiting van één travee, koor van één rechte travee met driezijdige sluiting; bergplaats en sacristie in de oksels. Baksteenbouw met markerende steunberen, lisenen en getande overhoekse baksteenfries, leien bedaking; toren met banden van gesinterde steen en arduinen plint. Verdiepte rondboogramen met sober neoromaans maaswerk. Rondboogmotief in de toren hernomen voor fries, verdiepte nissen en galmgaten. Geprofileerde rondboogdeur. Omringend plantsoentje met monument voor de gesneuvelden.
Interieur
Bepleisterd interieur met tongewelf (middenbeuk) en kruisgewelven (zijbeuken); rondbogen opgevangen door arduinen zuilen met bewerkt en beschilderd kubuskapiteel.
Mobilair
Hoofdzakelijk uit de 19de en 20ste eeuw, enkele oudere stukken. Schilderijen van de Vlaamse School: Calvarie van circa 1600, Doopsel van Jezus uit de eerste helft van de 17de eeuw, en Onthoofding van Johannes de Doper. Kruisweg van 1908. Gepolychromeerde houten beelden van Onze-Lieve-Vrouw (F. De Vriendt, 1880) en Johannes de Doper (einde 18de - begin 19de eeuw). Hoofdaltaar: portiekaltaar van gemarmerd hout uit midden 18de eeuw. Neogotische zijaltaren met beeldhouwwerk van Van Erckel van 1856 en 1868. Neoromaans eiken koorgestoelte uit de tweede helft van de 19de eeuw. Communiebank uit de tweede helft van de 19de eeuw, heden opgesteld voor de zijaltaren. Gesculpteerde eiken preekstoel uit midden 18de eeuw. Biechtstoelen uit 19de eeuw en 18de eeuw, laatstgenoemde met decoratieve Korinthische pilasters.
Orgel door J. Stevens uit de tweede helft van de 19de eeuw, gerestaureerd in 1980 en 1989. Doopkapel met eiken renaissance-afsluiting van 1627 en 17de-eeuws doopvont van marmer en koper met recent deksel.
- Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, Tisselt, Sint-Jan-de-Doper, dossiers 1, 2, 3, 4, 8.
- Brochure, Parochie Sint-Jan de Doper Tisselt. Kerkdag 28 juni 1992,
- JANSSEN J., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Antwerpen. Kanton Willebroek, Brussel - Antwerpen, 1975, p. 42-44.
- MEUL V., Jozef Schadde (1818-1894). Provinciale architect van het arrondissement Mechelen van 1853 to 1869, Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, KUL, 1992, p. 139-147.
- VERBESSELT J., Het parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13e eeuw, deel IX: Tussen Zenne en Rupel, Pittem, 1969, p. 267-276.