erfgoedobject

Herenhuis met empiregevel en neogotische zij- en achtervleugel

bouwkundig element
ID
19803
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/19803

Juridische gevolgen

Beschrijving

Groot herenhuis met veertien traveeën en drie bouwlagen onder schilddak (nok evenwijdig aan de straat, leien) met indrukwekkende empiregevel naar ontwerp van architect J.B. Pisson en gedateerd 1808 onder het balkon. Opgetrokken door J. Vandermeersch, vanaf 1828 bewoond door J. Casier-Van de Straaten die er tot 1856 een suikerraffinaderij hield maar er tot begin 20ste eeuw bleef wonen. Volgens P. De Pue liet baron Casier vanaf 1909 zijn huis gebruiken als klooster door zusters dominikanessen die er verbleven tot het huis in 1920, waarschijnlijk door de zusters, werd verkocht. Vanaf 1922 tot 1970 huisde er de Engelse firma John P. Best & Co. Heden stedelijke lagere school, peutertuin en dagverblijf. Brede bepleisterde lijstgevel met dubbelhuisopstand en van oorspronkelijk negen traveeën doch later links en rechts verbreed met respectievelijk twee en drie traveeën. Zandstenen plint met getraliede keldervensters van de derde tot de zevende travee, voorts arduinen plint. Benedenverdieping voorzien van horizontale banden en afgelijnd door een cordon. Middenrisaliet van negen traveeën geflankeerd door smalle zijrisalieten van twee en drie traveeën, begrensd door brede hoekbanden met horizontale banden. Het rechterzijrisaliet is volgens archiefstukken een oude kern die in 1860 aangepast en aan de empiregevel toegevoegd werd. Het linkerzijrisaliet van twee traveeën was volgens archiefstukken oorspronkelijk een 17de-eeuwse trapgevel van vier traveeën die in 1850 verbouwd werd tot een lijstgevel van drie traveeën, in 1864 nogmaals verbouwd en toegevoegd aan de empiregevel. Het balkon boven de poort is volgens archiefstukken een aanpassing van 1828. Licht uitspringende middentraveeën met koetspoort, gemarkeerd door een Venetiaans deurvenster met arduinen, pilaster- en pijlervormige stijlen met palmetversiering onder het vereenvoudigde kapiteel; rondboogveld met booglijst op imposten en met gesculpteerde vulling, namelijk een symbolische voorstelling van handel en scheepvaart met putti; balkon met typische ijzeren empireleuning. Voorts eenvoudige rechthoekige vensters, op de benedenverdieping met sponning en duimen doch verdwenen luiken.

Tweede bouwlaag verrijkt met langgerekte verdiepte panelen, onderbroken door de middentravee; gepolychromeerde terracotta-fries met voorstelling van de activiteiten bij de suikerproductie, door middel van naakte kinderfiguren die zouden uitgevoerd zijn door Frs. Heckens. In de zijrisalieten zijn de panelen voorzien van typische ijzeren empire-ornamenten met centrale rozet tussen palmetten. Rechthoekige koetspoort met schamppalen, rechts met gietijzeren bekroning; brede arduinen rechtstanden op neuten en met kapiteel, afgedekt door een brede rechte kroonlijst op rolwerkconsoles, gestrekte tussendorpel en bovenlicht met empirevulling. Hoofdgestel met gelede architraaf, onversierde fries en kroonlijst op klossen. Achtergevel: gewone bepleisterde lijstgevel van elf traveeën en drie bouwlagen met rechthoekige vensters en koetspoort; trappenhuis verlicht door een groot rondboogvenster met stervormige tracering.

Neogotische bakstenen zij- en achtervleugel gebouwd in 1861 door architect A. Van Assche naar een project van baron J. Bethune. De zijvleugel, haaks ingeplant op het hoofdgebouw, bestaat uit twee verschillende helften. Het éénlaagse linkergedeelte van oorspronkelijk zes traveeën, heden door vergroting van de vensters met vier traveeën, onder een steil zadeldak (Vlaamse pannen). De daklijst met tandlijstversiering is onderbroken door drie dakvensters met puntgevels en blind traceerwerk in de borstweringen en spitse boogvelden. De rechterhelft van vijf traveeën en drie bouwlagen vertoont een driezijdige uitsprong tussen de derde en vierde travee, halverwege de derde bouwlaag bekroond met een spits kegeldak. Op de tweede bouwlaag, in de uitsprong, werd in 1975 een neogotische huiskapel ontdekt ontworpen door baron J. Bethune met sculpturen van L. Blanchaert, fresco's en polychromie van het gewelf uitgevoerd door A. Bressers in 1865: fraaie voorstelling van de mannelijke boom van Jesse met calvarie. Achtervleugel, gelijklopend met de Kartuizerlaan: breedhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen, met zadeldak (leien) voorzien van drie dakvensters met puntgevel. Verankerde lijstgevel met spitsboogvensters voorzien van druiplijsten, bovenvensters met tweeledige tracering. Rechts achtkantige hoektoren met kegelvormige spits. Rechts van de toegang tot de traptoren, plintsteen met deels leesbare inscriptie "Baron De Bethune 1861...". Links éénlaagse aanbouw van twee traveeën met uitkragend hoektorentje met twee geledingen en spitse bekroning. Trapzaal met vermeldenswaardige neogotische bordestrap onder een houten spitstongewelf.

  • Stadsarchief Gent, Bouwaanvragen particuliere woningen, G12, nummers 4985, 7328, 9746, 9757, 9747.
  • CLAEYS P. 1906: Les monuments de la ville de Gand, Gent, 52.
  • DE PUE P. s.d.: 750 jaar Dominikaans leven te Gent, Gent, 45-46.
  • HELBIG J. 1906: Le baron Bethune fondateur des écoles St.-Luc. Etude biographique, Lille, 364.
  • STEYAERT J.J. 1857: Volledige beschrijving van Gent, Gent, 262.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nb Noord-Oost, Brussel - Gent.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Tegen de gevel oorlogsgedenkteken bestaande uit een centraal gedeelte uit blauwe hardsteen, waarop de namen van de overledenen staan, bekroond door een bronzen, figuratief, gedeelte. Boven het geheel hangt een vlaggenhouder, eronder een smeedijzeren bloembak. Het gedenkteken kwam er dankzij bewoners van de wijk en de lokale afdeling van de NSB ter ere van gesneuvelden uit de wijk. Het brons bevat de signaturen van "BRONZgIETERIJ VINDEVOgEL" en "Cyr. Couvreur sculp.", op de hardsteen signeerden "CYR. COUVREUR BEELDH." en "E. GHYSELINCK STEENH."

  • DEPESTEL, SARAH, Monumenten ter ere van gesneuvelden uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog in Gent: een (kunst)historisch overzicht met voorstellen ter bevordering van de instandhouding en eventuele restauratie, Masterproef Monumenten- en Landschapszorg, Artesis Hogeschool Antwerpen, 2009.
Auteurs: Depestel, Sarah
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis met empiregevel en neogotische zij- en achtervleugel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/19803 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.