Begin-20ste-eeuws groot tramstation met stelplaats van de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen op het grondgebied van Dilbeek langs de lijn Brussel-Schepdaal-Ninove, nu in gebruik als busstelplaats van De Lijn. Het tramstation met woning (met bureau en wachtzaal) en watertoren (met magazijn en lampisterij), uitgezonderd de loodsen, werd beschermd als monument in 1997 (datum besluit: 13 november 1997) als één van de best bewaarde tramstations rond Brussel, naast het tramstation in Schepdaal op dezelfde lijn.
De tramlijn van Brussel tot Schepdaal werd in 1887 geopend en zal later uitbreiden tot in Ninove (zie ook het Buurtspoorwegmuseum in Schepdaal). In 1908 werden de eerste gebouwen van de tramstelplaats in Dilbeek geregistreerd op het kadaster. Dit na een aanbesteding in 1907 voor de bouw van de spoorweginfrastructuur in deze stelplaats. Het tramstation met stelplaats werd gebouwd met het oog op de elektrificatie van het buurtspoorwegnet rond Brussel. De watertoren moest het mogelijk maken om ook stoomtractie te kunnen blijven gebruiken in de geleidelijke overschakeling naar elektrificatie van het net. De loods voor de rijtuigen ten noordwesten werd vergroot in 1940. Deze vergroting gebeurde met afbraakmateriaal van onder andere de locomotievenloods te Tremelo. In de jaren 1960-1970 werden er nog een aantal kleine aanpassingen uitgevoerd.
De gebouwen zijn gelegen op een driehoekig perceel op de hoek met de Molenbergstraat. Ten zuidoosten tegen de Ninoofsesteenweg gelegen woning met wachtzaal en bureau, rechts hiervan een watertoren met lampisterij en ten westen twee loodsen voor rijtuigen en motorrijtuigen, werkplaatsen en magazijnen.
Bakstenen gebouwen in neo-traditionele stijl van rond 1900. Het hoofdgebouw met bureau, woning, wachtzaal en magazijn bestaat uit een centraal volume van drie traveeën en twee bouwlagen onder een overkragend leien zadeldak gesteund op consoles (nok evenwijdig met de straat). De voorgevel (noordzijde) wordt gekenmerkt door een middenrisaliet. Links aansluitend éénlaagse aanbouw van twee traveeën onder een schilddak en rechts een aanbouw (sanitair) van één travee onder een zinken dak. Bakstenen lijstgevels met gebruik van blauwe hardsteen voor de plint, dorpels, tussenstijlen en tussendorpels van de muuropeningen en de omlopende banden. Rechthoekige muuropeningen onder ijzeren I-lateien met rozetbouten; vernieuwd schrijnwerk. Verder een aantal houten dakkapellen.
De watertoren met lampenmagazijn bestaat uit drie traveeën en één bouwlaag onder een pannen zadeldak (nok evenwijdig met de straat) met rechts aangebouwde hoger opgetrokken watertoren van één travee onder pannen zadeldak (nok loodrecht op de straat). Gebruik van blauwe hardsteen voor de lekdrempels, de tussenstijlen, de afzaat, de hoekblokken en de omlopende muurband van de watertoren. De traveeën worden geritmeerd door lisenen met hiertussen rechthoekige muuropeningen onder ijzeren I-profielen met rozetbouten en een rechthoekige deur met een halfrond toe bovenlicht en een hardstenen tussenstijl. De watertoren heeft ook rondboogvormige muuropeningen.
De noordelijke loodsen zijn twaalf traveeën lang en vier traveeën breed onder twee platen zadeldaken (evenwijdig aan elkaar). De gevels worden geritmeerd door lisenen en rechthoekige muuropeningen onder ijzeren I-lateien met een ijzeren roedeverdeling en hardstenen middenstijlen. Grote rechthoekige poorten onder ijzeren I-lateien. Vernieuwde poorten in de achtergevel. Deze loods werd in de jaren 1940 uitgebreid.
De zuidelijke loodsen zijn 7 traveeën lang op 3 traveeën breed onder een ijzeren kapconstructie. Alle loodsen werden aangepast aan hun huidige functie als stelplaats voor bussen.
Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: NMVB-tramstation [online], https://id.erfgoed.net/teksten/144029 (geraadpleegd op ).
Station gelegen op de lijn 911 Brussel-Schepdaal-Ninove en uitbreidingen.
Openingsdata (stoomtractie):
Elektrische tractie:
Lastenboek nummer 29 van 1907:
Periode 1936-38:
Vergroting van de loods voor motorrijtuigen en rijtuigen, gepland in 1936; eindoplevering: 1940. Gebeurde onder meer met afbraakmateriaal afkomstig van onder meer de locomotievenloods te Tremelo. Verdere aanpassingswerken in 1963 en 1969-71 (klein onderhoudscentrum voor bussen)
Beschrijving:
Gebouw met bureau, woning, wachtzaal en magazijn. Groot rechthoekig gebouw van zes traveeën en twee bouwlagen onder overkragend zadeldak (natuurleien, houten kroonlijst met consoles en kwartronde bebording, houten dakkapellen). In het verlengde sluit een lager bijgebouwtje van drie traveeën met schilddak aan op het hoofdvolume. Aan de andere kant, een sanitair gebouwtje onder een zinken dak.
Gebruik van natuursteen voor ramen, plint en dorpels. In de voorgevel, kruiskozijnen met twee en drie verticale onderverdelingen door stijlen en tussendorpels die aansluiten op omlopende banden. De voorgevel is in die zin zwaarder geconcipieerd dan de achtergevel (straatzijde) die werd voorzien van een eenvoudig houten schrijnwerk en van hoeklisenen en een risalerende middentravee.Versierde ijzeren I-profielen boven alle geveldoorbrekingen.
Gebouw lampisterie en watertoren. Laag bakstenen gebouwtje van drie traveeën onder zadeldak (overkragend, platte pannen) met hoger opgetrokken watertorentje eveneens onder zadeldak met nok loodrecht op de noklijn. Geveldoorbrekingen lampisterie afgedekt met versierde ijzeren I-profielen.Twee ramen met natuurstenen middenstijl.
Watertorengedeelte gekenmerkt door rondbogige geveldoorbrekingen, arduinen lijsten en hoekblokken onder het reservoirgedeelte en houten bebording voor de geveltoppen. Bakstenen plinten met afgeschuinde deklijsten. Hoeklisenen.
Bron: Beschermingsdossier DB002055
Auteurs: De Schepper, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: NMVB-tramstation [online], https://id.erfgoed.net/teksten/126073 (geraadpleegd op ).