Watermolen en omgeving
bouwkundig / landschappelijk element- ID
- 200148
- URI
- https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200148
Juridische gevolgen
-
is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Watermolen gedateerd 1672 met omgeving
Deze bescherming is geldig sinds -
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Watermolen
Deze vaststelling is geldig sinds -
omvat de aanduiding als beschermd monument Watermolen, gedateerd 1672
Deze bescherming is geldig sinds -
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Watermolen
Deze vaststelling was geldig van tot
Beschrijving
Over de Grote Gete (by-pass) gebouwd langgevelig geheel van woning, molen en aanhorigheden. Gebouwd in 1672 met recentere wijzigingen (huidig complex is 53 meter lang).
De gebouwen zijn opgetrokken uit witgekalkte baksteenbouw met gepikt plint. In het woonhuis gebruik van betonnen lintelen, in de bedrijfsgebouwen houten lintelen. De volumes zijn gedekt met pannen daken (mechanisch gevormde pannen in het woonhuis, S-pannen voor de aanhorigheden). Gebruik van natuursteen voor sluiswerk en waterradgeul. Rechthoekige muuropeningen, grote luikap boven het toegangsgedeelte. Het molengebouw heeft op de gelijkvloerse verdieping betonnen vloeren, op zolder 1 is de vloer gemaakt van smalle houten planken.
De dakstructuur bewaart gedeeltelijk het oude gebint (drie spanten), bestaande uit ruw bewerkte houten balken en houten verbindingen. De maalzolder bevindt zich op zolder 1; de trap naar de maalzolder bevindt zich in een afzonderlijke ruimte.
Gaande werk
Gelijkvloers:
- Gietijzeren raderwerk (19de eeuw) waarvan de onder- of peerijzers op holle, een lichtsysteem bevattende, kolommen met sierlijke liervormige bovenhelft ter ondersteuning van de moerbalken van de steenzolder (één van de moerbalken heeft bewerkte (geprofileerde) koppen).
- Verstelbare taatspot (drie bouten). Op de horizontale stalen wateras bevinden zich tevens riemwielen met het oog op de aandrijving van hulpwerktuigen (haverpletter, jakobsladder, en dergelijke) op zolder 1 en zolder 2 via riemen.
- Haverpletter.
Zolder 1:
- Haverpletter 'Claeys' (ontkoppelde aandrijving): volledig ijzer.
- Drie koppels maalstenen met steenkisten in hout en metaal : 1 rechte rijn, 1 rijn met 2 takken.
- Galg in hout.
Zolder 2:
- Aandrijving jakobsladder (deze bediend 3 bouwlagen).
- Luiwerk met spanrollen (2x), aandrijving via centrale as, conische overbrenging naar horizontale as en riem.
Waterrad en sluiswerk
- Overdekt, groot, ijzeren waterrad (middenslagwiel gietijzeren hart, massieve spaken) op stalen as, tussen natuurstenen muren.
- Houten sluisdeuren, maalsluis met tand- en heugelsysteem, door middel van ijzeren as van binnenuit te bedienen.
- Woelkom.
Bron: Beschermingsdossier DB000063
Auteurs: De Schepper, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Op de Kabinetskaart van de Ferraris ligt de watermolen aan een bypass op de Gete omringd door natte weilanden. Vlakbij het molengebouw lag een kleine woelkom. De beekvallei rond de molen is tot vandaag hoofdzakelijk ingericht met percelen weiland. De bypass is nog steeds aanwezig.
- Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
