erfgoedobject

Watermolen en molenaarswoning

bouwkundig / landschappelijk element
ID
200195
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200195

Juridische gevolgen

Beschrijving

Complex van korenwatermolen en molenaarswoning.

Korenwatermolen met turbine; maalvaardig maar niet in bedrijf. Niet meer professioneel gebruikt sedert 1961.

De hardstenen bovendorpel van de hoofdingang is voorzien van volgende tekst: "17.H (?) . S.V. M.THYS 75". (1775) – half verheven opschrift.

De maalinstallatie (aandrijving + overbrenging) dateert van 1908 (jaartal naast turbinegebouw ingebeiteld).

Het complex bestaat uit het hoofdgebouw met loodrecht hierop een zijvleugel. Het woongedeelte is gedeeltelijk in het hoofdgebouw, gedeeltelijk in de zijvleugel ondergebracht. Het is bereikbaar via de maalruimte. Deze is toegankelijk langs twee deuropeningen waarvan één via de brug bereikbaar is. Het voorste gedeelte van de zijvleugel bevat een ovenruimte met koepeloven en eigen toegang.

Baksteen met witstenen plint. De voorgevel van het hoofdgebouw is bezet met een cementlaag waarin imitatievoegen zijn getrokken. De doorbrekingen zijn zowel segmentbogig als horizontaal afgedekt; meestal voorzien van natuurstenen omlijstingen. Bepaalde vensters bezitten luiken met smeedijzeren traliewerk. In de zijgevel zijn de luiken voorzien van een ruitmotief in reliëf.

Ter hoogte van de graanzolder: laaddeur onder vooruitspringende luifel. Kaaszolder: ter hoogte van de derde bouwlaag hangt, tegen de zijgevel aan, een houten constructie bestaande uit verticaal latwerk en een platform op houten geprofileerde consoles.

Het schilddak van het hoofdgebouw en het zadeldak van de zijvleugel zijn bedekt met platte machinegevormde pannen; constructies met aan de basis gebogen spanten (geassembleerd met metalen bouten).

Gelegen op de Molenbeek. Toestand oevers: goed. Spaarvijver, potpolder: nihil. Sluiswerk: borsboom: I-profiel, natuurstenen borststijlen, houten sluisdeuren met ijzeren staart, tand- en hengelbediening (zwengel), betonnen risbalk. Dammen: baksteen; pegel: spatelvormig, ijzer. Brug in beton met ijzeren leuning.


Bron: Beschermingsdossier DB000764
Auteurs: De Schepper, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De watermolen werd reeds vermeld in de 17de en 18de eeuw. De Villaretkaart toont de watermolen op de Molenbeek, aan de rand van het dorp ten westen. De molen was toegankelijk via de hoofdbaan maar ook via een kleine voetweg ten noorden, de Molenweg. De Molenbeek had in de 18de eeuw en vermoedelijk een spaarbekken. Hier kon het water zich verzamelen om een groter debiet te verkrijgen zodat het waterrad haar werk kon doen. Deze lag net aan de overkant van de toenmalige steenweg, de huidige Hanswijckstraat.

In de 19de eeuw werd net ten noorden van Boortmeerbeek de spoorweg van Mechelen richting Leuven aangelegd. Hiervoor werd de Molenbeek net achter de molen tot aan de spoorweg rechtgetrokken. Tot in 1904 bleven de relicten van de oude beekloop in het landschap aanwezig. Bij de molen hoorde een tuin en verder lagen graslanden aan weerszijden van de Molenbeek. Het gedeelte rond de nog aan te leggen spoorweg was rond 1819 een groot hooiland, dat door de Heilige Geesttafel van Sint-Goedele te Brussel verhuurd werd. Nadien kwamen deze percelen in bezit van de molenaar.

Vandaag is de voortuin begroeid met gras, maar hieronder zijn de kasseien bewaard gebleven. De voormalige percelen hooiland ten noorden langs de Molenbeek geraakten vanaf de tweede helft van de 20ste eeuw meer verbost.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal Beschermingsdossier DB000764, Watermolen, molenaarswoning & omgeving, bouwhistorisch onderzoek (Postgraduaat Monumenten- en Landschapszorg, 1996-1997).
  • Kaart van Villaret, Institut National de l’Information Géographique et Forestière, Sint-Mande (France), CH 292, uitgegeven 1745, schaal 1:14.400.
  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Topografische kaarten van België, Derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1889-1900, schaal 1:20.000.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watermolen en molenaarswoning [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200195 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.