erfgoedobject

Pastorie van de Sint-Niklaasparochie met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
200212
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200212

Juridische gevolgen

Beschrijving

Pastorie uit het tweede kwart van de 18de eeuw met een zijvleugel uit 1631, met gedeeltelijk ommuurde pastorietuin van 30 are.

De eerste pastorie van Perk werd dwars ten opzichte van de steenweg gebouwd in 1631, zoals de jaarankers in de muur langs de tuinzijde aangeven. Tegen dit eenlaags gebouw en evenwijdig met de steenweg werd later – vermoedelijk tijdens het tweede kwart van de 18de eeuw – een tweede volume gebouwd, eveneens van lokale 'Diegemse' zandsteen, een classicistisch dubbel huis van zeven traveeën en twee bouwlagen onder een leien zadeldak. Het dubbelhuis betreft een zandsteenbouw met bepleisterde kroonlijst en bakstenen vlechtingen, voorzien van steekboogvormige vensters en deuren. In het volume van het bijgebouw links bleef een deel van de vroegere pastorie bewaard, zoals aangegeven door de jaarankers "1631". Bovendien bleef één kloosterkozijn bewaard in de zijgevel. De vergroting naar de straatkant toe, de inrijpoort en omheiningsmuur dateren uit het midden van de 19de eeuw. Van de overblijvende bakstenen en mortel van de verbouwing van de kerk in 1853, liet de toenmalige pastoor immers een omheiningsmuur optrekken en de voorbouw met de inrijpoort vernieuwen. Het metalen raamwerk van het spitsboogvenstertje in de zijkant van de serre tegen de zuidgevel, zou van de kerk afkomstig zijn.

Volgens het Primitief kadaster (1831) omvatte de pastorie drie tuinpercelen: een lusttuintje (vermoedelijk een bloemenhof) van 3 are 10 centiare tegen de straat naast de pastorie, een hof van 28 are achter de pastorie en een tweede hof van 6 are 20 centiare op de hoek met de Passieweg. Deze tweede hof, die aan de school paalde, werd in 1863 opgeofferd voor de bouw van een huis voor de gemeenteonderwijzer.

Dankzij de hoge kruinen van een Italiaanse populier (Populus nigra 'Italica'), een bruine beuk en twee treurbeuken (Fagus sylvatica 'Atropunicea', Fagus sylvatica 'Pendula') en twee witte paardenkastanjes (Aesculus hippocastanum), die de achtertuin grotendeels overschaduwen, is de pastorietuin een opvallende verschijning in de dorpskom. Het onderhoud is momenteel grotendeels beperkt tot de kruiden- en bloementuin – met onder meer hibiscussen (Hibiscus syriacus) en oosterse karmozijnbes (Phytolacca esculenta) – op de binnenplaats, waar ook een geknotte zomerlinde (Tilia platyphyllos) staat. Een foto van omstreeks 1900, vermoedelijk in de vroege lente genomen, toont de binnenplaats met een lezende pastoor in een rustieke tuinzetel tussen in kegel gesnoeide boompjes, mogelijk hulst (Ilex aquifolium), met links in beeld het oudste gedeelte met de jaarankers en tegen de muren opgeleide wingerds, en rechts de 18de-eeuwse 'hoogbouw' met een buitengewoon hoog opgeleide perelaar. Dat voedselvoorziening toen nog een belangrijke functie was, blijkt ook uit de vijgenboom (Ficus carica) in het 'gotische' serretje tegen de zuidgevel.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Oudste kadastrale legger 212 Perk, art. 149 nrs. 1-5, 11-14, 2023.
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Kadastrale opmetingsschets Perk 1863 nr. 2.
  • WAUTERS A., Histoire des environs de Bruxelles, VII, heruitgave van de editie van 1855, Bruxelles, Editions Culture et Civili­sation, 1972, p. 158.
  • DE MAEGD C., Bouwen door de Eeuwen heen – arrondis­sement Halle-Vilvoorde, Gent, Snoeck-Ducaju, 1977, p. 513.
  • LAUWERS J., Perk, het kleine dorpje van de grote Teniers, Tielt, Veys, 1966, p. 87-88.

Deze tekst is een samenvoeging van de teksten:

  • DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2N, Gent.
  • DENEEF, R., 2009. Historische tuinen en parken van Vlaanderen - Ten noordoosten van Brussel: Kampenhout, Kraainem, Machelen, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Wezembeek-Oppem, Zaventem, Zemst, Brussel: Vlaamse Overheid. Onroerend Erfgoed.

Auteurs: Deneef, Roger; Wijnant, Jo; De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie van de Sint-Niklaasparochie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200212 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.