Muurstuk A maakt deel uit van de middeleeuwse stadsomwalling van Tongeren en bestaat uit een stuk stadsmuur van ongeveer 300 meter lengte waarin twee stadstorens zijn opgenomen, namelijk de Schaetzentoren in het oosten en de Poeiertoren in het westen.

Historiek

De middeleeuwse omwalling van Tongeren dateert uit de 13de eeuw en telde zes poorten: de Trichterpoort (weg naar Maastricht), de Moerenpoort (weg naar Wezet), de Loere- of Luyckerpoort (weg naar Luik), de Steinrepoort of Steenderpoort (weg naar Koninksem), de Kruispoort (weg naar Sint-Truiden) en de Hemelingenpoort (weg naar Hasselt). Van deze poorten bleef alleen de Moerenpoort, gedateerd 1379, bewaard.

Verder was de omwalling voorzien van zeven versterkte torens.

Door haar stadsprivileges had Tongeren het recht verworven haar gebied te beveiligen met een omwalling. De werken vingen aan vóór 1241 en waren zo goed als voltooid in 1290. De resten van de eerste en tweede Romeinse stadsomwalling werden als bouwmateriaal gebruikt.

Na de vernielingen die in 1347 gedurende de belegering door Adolf van der Marck plaatsvonden kreeg de stad in 1377 toestemming om belastingen te heffen die zouden worden gebruikt voor de heropbouw van de stadsmuren.

Na de slag van Brustem in 1467, waarbij Tongeren aan de zijde van Luik streed, werden op bevel van Karel de Stoute de vestingmuren afgebroken. In 1499 werden ze hersteld. De poorten en torens werden oorspronkelijk verdedigd door de verschillende ambachten. Vanaf de 14de eeuw had de stad echter een permanente militie, bestaande uit handboogschutters en voet- of kruisboogschutters. In 1516 werd hier tevens een compagnie kolverniers of haakbusschutters aan toegevoegd. In 1673, tijdens de oorlog tussen Lodewijk XIV en de Verenigde Provinciën, werd de stad door de Fransen belegerd en ingenomen. Alle poorten en aanpalende muren werden opgeblazen, met uitzondering van de Moerenpoort. De stadsmuren en poorten werden opnieuw hersteld tussen 1722 en 1734.

In de loop van de 19de eeuw werden de stadspoorten, op de Moerenpoort na, volledig afgebroken.

Beschrijving

Muurstuk A omvat de resten van de stadsomwalling in het noorden van de stad, langsheen de Elfde-Novemberwal. De stadsmuur is hier op sommige plaatsen tot circa 3 meter hoogte bewaard en opgebouwd uit een parement van silexblokken in regelmatig verband, afgewisseld met mergelsteen voor banden en afwerking van onder meer omlijstingen aangebracht omheen het kernmetselwerk dat veel Romeins bouwmateriaal bevat.

Twee torens, de Schaetentoren in het oosten en de Poeiertoren in het westen, bleven ook gedeeltelijk bewaard. Vlak tegen de Poeiertoren treft men metselwerk in mergelblokken aan dat bovenop later baksteenmetselwerk werd opgetrokken.

Aan het meest westelijke uiteinde van het muurstuk A bevinden zich aan de voorzijde van de muur zeven steunberen en aan de achterzijde vijf in mergel opgetrokken arcades. Sporen van vroeger aanwezige bogen zijn verder nog aanwezig.