In 1244 schonk Arnold IV, graaf van Loon, het Luikse stadsrecht aan Stokkem. Als grensstad van het graafschap Loon werd Stokkem vroegtijdig, vermoedelijk in de 13de eeuw, omgord met wallen en grachten, teneinde de "Nieuwe Vrijheid" te beschermen tegen vreemde legers. Over de oudste versterkingswerken ontbreken alle gegevens. Vermoedelijk bestond het verdedigingssysteem uit een aarden wal met bovenaan een houten palissade en voorafgegaan door een brede watergracht.

Pas in de 15de-16de eeuw verschaffen archivalische bronnen inlichtingen over de stadsverdediging. De stadsplattegrond van Stokkem beschreef nagenoeg een vijfhoek met een omtrek van 1540 m. Op de hoeken stonden ronde torens of bastions. De toegangswegen tot de stad werden beheerst door drie stadspoorten : de Steenkuilpoort, een dubbele poort met wachthuis op de weg naar Lanklaar ; de Maaspoort, op de weg naar Boyen en de Dilserpoort - in de 16de eeuw Berchmanspoort genaamd - op de weg naar Dilsen. In de Richting van het Molenveld, bouwde men in de tweede helft van de 16de eeuw het "Aalspoortje".

Bij grondwerken in 1971 werden de funderingen van de Dilserpoort blootgelegd. Ze hadden een breedte van 3,60 meter. De muren waren opgetrokken uit baksteen, maaskeien en mergelblokken. De poort had een centrale gewelfde doorgang met aan weerszijden een torentje met schietgaten. Bij elke poort hoorde een wachthuis. Deze wachthuizen waren onderling verbonden met een gang (confer achter de feestzaal "Nieuwenborg").

Rond de stad werd een brede gracht ("graaf" of "vest") gegraven en gevoed met het water van de Maas. Op sommige plaatsen was de gracht 6 m breed. Ter hoogte van de poorten, lag er een 3 meter brede brug over de gracht.

Met het zand uit de gracht werd aan stadszijde een steile aarden wal van 3 tot 5 m hoog opgeworpen, waarvan de helling begroeid was met houtgewas. Op de aarden wal stond een muur van ongeveer 1,5 m dik en 1,8 m hoog. Op regelmatige afstanden waren er torens aanwezig, van waaruit telkens een onderaardse gang vertrok.

De stadsmuren werden grotendeels gesloopt in 1824 en de grachten gedempt in 1844-1845. De muur aan de Oude Maasarm werd gesloopt in 1891.

• DAAMEN J., Stokkem : versterkte stad van het graafschap Loon, onuitgeg. nota
• GERITS J., Historische steden in Limburg. Stokkem, p. 223-238, 1989.