Gevangenis, voormalig bedelaarsgesticht, herbergt heden de centrale diensten, de administratie, het cellulair gedeelte, en zo meer. Uitgestrekt gevangeniscomplex, centraal in het domein gelegen, begrensd door de Rode Dreef ten zuiden, de Steenweg op Wortel ten westen, een naamloze dreef ten noorden en de Gasthuisdreef ten oosten.

Gevangenis

Groot rechthoekig binnenplein omgeven door vier vleugels; met betonklinkers verhard plein met centraal een met bomen omzoomde graspartij en vóór het hospitaal een rond vijvertje.

Westvleugel met in het midden het poortgebouw; zuidvleugel met een haaks ingebouwde celvleugel waarvan de kopgevel aan de Rode Dreef geflankeerd wordt door twee woningen, aan weerszijden van de celvleugel ommuurde open ruimten, de muurpartij aan laatstgenoemde dreef wordt op de hoek gemarkeerd door een bewaard wachttorentje onder kegelvormig dakje.

Voorts een gesplitste oostvleugel met een opening naar de voorgevel van het achterin gelegen U-vormige hospitaal; achter de noordvleugel bevindt zich een tweede smaller binnenplein, ten noorden en ten westen begrensd door een vleugel.

Langgestrekte vleugels van twee bouwlagen, sinds 1955 en volgende onder plat dak. Eerste bouwlaag al dan niet geritmeerd door rechthoekige spaarvelden met getande baksteenlijst of door steunberen; de tweede bouwlaag van enkel het poortgebouw, de oostvleugel en het hospitaal zijn afgewerkt met een bakstenen tandlijst en boogfries onder kroonlijst; de onversierde bovenverdieping van de andere vleugels is meestal later toegevoegd. Enkel de onbeschilderde oostgevel van de oostvleugel geeft nog een beeld van de oorspronkelijke gevelafwerking. Segmentboogvensters, met traliewerk of kleine ijzeren roedeverdeling, met lekdrempels van arduin of van faience, al dan niet met bekronende bakstenen (platteband)omlijsting met sleutel, hoekblokken en/of waterlijst.

Poortgebouw van negen traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (nok parallel aan de straat, mechanische pannen) met dakkapellen, schoorstenen en houten klokkentorentje onder ingesnoerde leien spits met windvaan. Middenrisaliet van drie traveeën met een uitspringende en als trapgevel uitgewerkte inkomtravee. Op arduinen plint met rondbogige inkom en dito spaarveld waarin gekoppelde segmentboogvenstertjes en oculus; arduinen gevelsteen met inscriptie en bronzen gedenkplaat voor de politieke gevangenen van circa 1947, door P. de Soete. Op de bovenverdieping, ter hoogte van de twee uiterste rechtse travee, werden de oorspronkelijke segmentboogvensters verbreed. Inkom geflankeerd door twee monumentale gietijzeren siervazen met festoenen op bakstenen sokkel met arduinen deksteen.

Aan de binnenplaatszijde wordt de inkom van elke vleugel eveneens geaccentueerd door een middenrisaliet van één (oost) of drie (zuid, noord) traveeën. In de zuidvleugel vormt dit de inkom van de celgevangenis: één uitspringende middentravee op arduinen plint met de ingang gevat in een rondbogige geblokte plattebandomlijsting en op de bovenverdieping een rechthoekig driedelig venster met arduinen stijlen en dorpels, zijtravee met getraliede boogvenstertjes, op de bovenverdieping met bekronende boogfries. Een gelijkaardige uitwerking werd toegepast bij de kopgevel van de vleugel aan de Rode Dreef.

Hospitaal

Een bakstenen segmentboogarcade vormt de scheiding tussen de binnenplaats en het voormalige hospitaal. Een U-vormig gebouw met achteraan een ommuurde binnenplaats; in de inspringende middentravee van de achtergevel een arduinen jaarsteen "1884" tussen twee geringde zuilen; destijds met achterinkom, zie de gedichte poort in omheiningsmuur. Diverse verbouwingen: het oorspronkelijk inkomrisaliet aan het binnenplein van drie traveeën werd verbreed en de flankerende hoektorentjes verwijderd; aanbouwen verlengd. De verbindingsgang naar het voormalige klooster werd samen met het klooster gesloopt.

Interieur

Celgevangenis met centrale beheersgang met links en rechts cellen, metalen trappen en op de bovenverdieping metalen loopbruggen op dito schoorstukken; sporadisch bewaarde houten celdeuren in arduinen beschilderde omlijsting met metalen versteviging aan de binnenzijde; eertijds beschikte het celgedeelte over een eigen kapel.

In de andere vleugels zijn de oorspronkelijke zalen meestal verbouwd tot aparte cellen of kleinere leefvertrekken; de structuur met ijzeren I-balken en troggewelven op gietijzeren kolommen bleef slechts op enkele plaatsen bewaard. Het hospitaal heeft per niveau een gang tegen en parallel gelegen voorgevel en twee slaapzalen van elk vijf traveeën.