Het gedenkteken voor de genie- en artillerietroepen van de ‘34th British Division’ is gelegen in een perk langs de Beekstraat, tegen de lichte helling van de vallei van de Broenbeek, op ongeveer 1200 meter ten noordwesten van de kerk van Langemark en op ongeveer 450 meter ten noordwesten van de Duitse militaire begraafplaats. Net achter het gedenkteken ligt een Duitse bunker. Op ongeveer 300 meter ten westen van deze site zijn restanten van een andere betonnen militaire constructie te zien, op ongeveer 400 meter ten westen staat een klein gedenkteken voor de ‘2^e Chasseurs d’Afrique’.

Historische beschrijving

Het gedenkteken herinnert aan de artillerie- en genietroepen van de 34ste Britse divisie en de rol die ze hier speelden tijdens de gevechten van oktober-november 1917 (Derde Slag bij Ieper). Het wil vooral herinneren aan de zware omstandigheden waarin deze artillerie- en genietroepen moesten opereren om de Broenbeek over te steken.

In augustus en september 1917 hadden Britse divisies waaronder de ‘Guards Division’ en ‘29th Division’ reeds verschillende pogingen ondernomen om de versterkte Broenbeek over te steken. Deze aanvallen strandden steeds door het mitrailleurvuur, afkomstig uit Duitse versterkingen, zoals het hier bewaarde exemplaar. Ondertussen was de Broenbeek door aanhoudende regen en artilleriegeschut in een moeraslandschap geschapen. Pas op 9 september kon de ‘Guards Division’ de blubber en de moordende vijand overwinnen. Een verdere doorstoot was niet meer mogelijk. De versterkingen werden ingeschakeld als voorposten, die door de ‘Irish Guards’ werden bemand. Een Duitse tegenaanval op 13 september door het 65^ste Duitse Reserve-Infanterie-Regiment dwong de ‘Guards’ om zich opnieuw achter (ten zuiden van) de Broenbeek terug te trekken. De Broenbeek zou pas op 9 oktober 1917, tijdens de Slag bij Poelkapelle, kunnen overgestoken worden.

De artillerie- en genie-eenheden van de ‘34th British Division’, voor wie het gedenkteken bij de bunker werd opgericht, hadden het bijzonder moeilijk om de brede stroom, die de Broenbeek geworden was, met artilleriestukken over te steken. Het duurde maar liefst 8 tot 10 uur om een stuk geschut voor projectielen van 18 pond over te brengen.

Het gebied werd opnieuw prijsgegeven ten gevolge van het Duitse Lente-Offensief in het voorjaar van 1918. Het zou wachten zijn tot het Geallieerde Bevrijdingsoffensief, vooraleer dit terrein definitief veroverd kon worden.

De bunker achter de gedenkzuil is een Duitse mitrailleurpost met twee schietgaten, die goed gecamoufleerd was door takkenwerk. Ze was net ten noorden van de Broenbeek en achter (ten noorden van) de ‘Koekuit-Stellung’ (‘Wilhelm-Stellung’.) Iets meer naar het westen toe lag ‘Toten-Waldchen’, waar een Duitse begraafplaats was ingericht. Op Britse kaarten sprak men van de ‘Broembeek’, ‘Ney Wood’ en ‘Ney Cross Roads’.

De mitrailleuropening vooraan was gericht op de stijgende helling aan de overkant van de Broenbeek naar ‘Cannes Farm’ toe. Het was vanaf deze helling dat de ‘29th Division’ de Broenbeek naderde op 16 augustus 1917. De mitrailleuropening aan de rechterkant was evenwijdig gericht met het verloop van de Broenbeek. Tijdens haar geallieerde bezetting werd de Duitse bunker tijdelijk ingericht als commandopost voor onder meer de ‘34th Division Artillery’, de ‘152nd Brigade Field Artillery’ en ‘160th Brigade Field Artillery’ en de ‘Divisional Ammunition Column’.

Hoewel dit door sommigen wordt betwijfeld, menen anderen dat de bunker in september 1918 ook ingericht zou zijn als vooruitgeschoven medische post (‘Advanced Dressing Station’), onder leiding van Robert Lawrence, broer van ‘Lawrence of Arabia’ (T.E. Lawrence, Brits avonturier die in 1916 aan de basis lag van de Arabische opstand tegen het Osmaanse Rijk en die in 1962 vooral bekendheid zou verwerven door de film ‘Lawrence of Arabia’ van David Lean). Robert Lawrence beschreef aan Rose Coombs de situatie ter hoogte van de Broenbeek in 1917 en 1918 als volgt: “There were no trenches, just a sea of mud across which duck-boards led from shell-hole to shell-hole right back to Veldhoek and Koekuit. The concrete pillboxes were the only stable buildings remaining. At certain times, more men were lost by drowning than by the bullet”.

Beschrijving

Rechthoekig grasperk afgezet met een haag (beuk), met centraal de gedenkzuil en achteraan de Duitse bunker. De toegang vooraan bestaat uit twee paaltjes uit witte natuursteen.

De gedenkzuil staat op een breed platform uit witte natuursteen en een bovenaan geprofileerde sokkel. De zuil is vierkant, versmalt naar boven toe en heeft een piramidaal afgewerkte top. Vooraan op de zuil: kenteken van de '34th British Division' (dambordpatroon), "To the glory of God and in memory of the officers, warrant and non commissioned officers and men of the artillery and engineers of the 34th British Division who fought near this spot October-November 1917", op de linkerkant het kenteken van de 'Royal Engineers' met "Honi soit qui mal y pense"; op de rechterkant het kenteken van de 'Royal Artillery' met "Ubique quo fas et gloria ducunt". Op de sokkel: op de linkerkant "Royal Engineers", "Headquarters 34th Divisional Engineers", "207th, 208th and 209th Field Companies", "Pioneers", "18th Northumberland Fusiliers"; op de rechterkant "Royal Artillery", "Headquarters 34th Divisional Artillery", "152nd and 160th Field Artillery Brigades", "Divisional Ammunition Column", "V/34 XY and Z/34 TM Batteries".

De Duitse bunker is vrijstaand en bovengronds gelegen. Het beton is aan de buitenzijde tegen takkenwerk gegoten en onder meer verstevigd met dwarsliggers en ronde wapeningsijzers. De zuidwestelijke hoek is deels vernield door een inslag. Zeker aan de zuidelijke kant is de muur meer dan één meter dik. De constructie bevat een deuropening aan de westelijke kant en een schietgat aan de oostelijke en zuidelijke kant. Binnenin bestaat de constructie vermoedelijk uit een brede gang, die toegang verschaft tot twee ruimtes. In het plafond van de gang zijn twee openingen zichtbaar. De muren binnenin zijn gegoten tegen een houten bekisting.