Het "oud waterhuis" is door middel van buizen verbonden met het pompstation aan de overzijde van de vestingsgracht. Verankerde bakstenen constructie onder zadeldak (leidakpannen). Overkragende bovenverdieping aanzettend op spitsboogfries met versierde figuratieve consoles. Rechth. muuropeningen, in de top gevat in een rondboognis met afgeschuinde dagkanten. Interieur. Op de bovenverdieping een ijzeren, geklonken drukvat en aan- en afvoerpijpen.

Het nieuw waterhuis werd gebouwd in 1759-1760 op de dijk tussen de binnen- en de buitenvestinggracht van de 2de omwalling, tegenover het oude waterhuis. In het lage bakstenen gebouw met puntgevel werd een nieuwe installatie opgesteld, ontworpen door Joachim Chalon (Bergen). De pompen van het waterhuis werden aangedreven door een waterrad, dat in werking werd gesteld door het verschil in waterpeil tussen de binnen- en buitenvestinggracht. Het uit de binnengracht opgepompte drinkwater werd vervolgens naar het oude waterhuis geleid om van daaruit, via een net van waterleidingbuizen, over de stad te worden verspreid. Pas in 1925 schakelde de stad over op een modern drinkwatervoorzieningssysteem. Van de 19de-eeuwse installatie bleven onder meer het ijzeren waterrad, een vacuümpomp en een deel van het sluiswerk bewaard.