Havendam met vuurtoren uit de eerste fase van de aanleg van de haven, meer bepaald van circa 1896-1907. Deels beschermd als monument bij Ministerieel Besluit van 10/06/1999.

Op 7 november 1902 werd aan de dam door het schepencollege van Brugge de naam Havendamstraat gegeven maar op 19 maart 1948 werd door hetzelfde college gewijzigd in Leopold II-dam, ter herinnering aan Leopold II van Saksen-Coburg-Gotha (1865-1909), de tweede koning van België, die voor de haven van Zeebrugge een levendige belangstelling aan de dag legde. Wordt in de volksmond van oudsher gewoon de "môle" (betekent: havenhoofd) genoemd.

Onderdeel van het havenontwerp van de Franse ingenieurs Coiseau en Cousin van 1892. De dam, met in oorsprong een lengte van 2.487 meter, is aangelegd in drie fazen. Ten eerste strekte zich tussen de kust en de waterlijn een soort toegangsweg uit op een gemetseld blok van 232 meter lang, met een betonnen borstwering als bescherming tegen de westenwind. Daarna volgde een open, ijzeren paalwerk ("claire-voie"), een dam van 300 meter met doorspoelopeningen die toelieten de zandaanvoer in de havenkom weg te schuren (werden al in 1929 gedicht). Het derde deel was een muur met aanlegkade van circa 1715 meter waarvan de buitenste basis werd gevormd door "caissons" (zinkbakken). Voor de bouw van die dam gebruikte de aannemer een op sporen verplaatsbare en elektrisch aangedreven kraan van 462 ton, de Titan, toen de allergrootste kraan ooit. Het uiteinde van de dam was de "musoir" met vuurtoren. Laatst genoemde is een muur van 240 meter lang op een breedte van 9 m; de kop heeft een cilindervormige basis van 16 m doorsnede; daarop is een kleine vuurtoren opgericht. Betonnen vuurtoren die als eerste vuurtoren van de eerste haven om de 15 seconden een rood en wit licht liet zien tot 25 kilometer ver, wordt nu - gezien zijn nieuwe locatie in het midden van de nieuwe haven - enkel nog gebruikt als signalisatielicht.

Onder de muur bevindt zich een tunnel om de vuurtoren te kunnen bereiken bij overmatig stormweer.

In 1906 wordt aan het begin van de dam een treinstation "Zeebrugge-Haven" gebouwd ten behoeve van de passagiers van de net opgerichte lijn Zeebrugge-Hull. Deze doet tevens dienst als opslagruimte voor goederen.

De muur speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog. Op 22 april 1918 bestormt de Engelse Royal Navy van op zee de havenmuur met als doel er de Duitse marinebasis lam te leggen (zie Historische inleiding).

De havenmuur blijft - behalve de restauratiewerken van de schade tijdens de oorlogen - ongewijzigd. Vanaf de jaren 1960 deels ingedijkt enerzijds naar aanleiding van de aanleg van het Westerhoofd-schiereiland (zie New Yorklaan). Sinds het begin van de jaren 1980 is de dam door de grote infrastructuurwerken herleid tot een onderdeel van de nieuwe voorhaven. De muur op de havendam werd afgebroken aangezien hij niet langer dienst deed als zeewering en een groot deel ten noorden van de dam wordt ingedijkt.

Sinds circa 1983 in gebruik als aanmeerkaai voor ferryboten en aldus uitgerust met een gecombineerde vracht- en passagiersterminal van P&O Ferries, waarbij de opgespoten terreinen tussen de Leopold II-dam en de Westerdam als parkeerzone worden ingericht. Zeestation, oranje baksteenbouw op arduinen plint met uitkijktoren in noordelijke richting en breed balkon onder luifel aan zuidzijde; tevens ingang onder quasi losstaande luifel.