De Belgische militaire begraafplaats van De Panne ligt aan de noordoostelijke kant van de gemeentelijke begraafplaats van De Panne, bij het natuurreservaat Oosthoek en het Calmeynbos. Te bereiken via de Kerkstraat (N34), vlakbij het kruispunt met de Duinhoekstraat (N386). Op de gemeentelijke begraafplaats is onder meer een perk met doden van de ‘Commonwealth’ uit de Tweede Wereldoorlog terug te vinden, evenals een perk met Belgische oud-strijders. Enkele Britse graven uit de Eerste Wereldoorlog zijn terug te vinden tussen de burgerlijke graven (blok F).

Historische beschrijving

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden in De Panne kantonnementen ingericht voor eenheden van de tweede linie. Er bevonden zich oefenterreinen in de duinen. Er werden verdedigingswerken aangelegd op verschillende lijnen, noord-zuid gericht vanaf de kust.

In en rond De Panne waren ook heel wat medische voorzieningen aanwezig. Vanaf december 1914 was er een hospitaal van het Rode Kruis gevestigd in en nabij het hotel L’Océan onder leiding van Dr. Antoine Depage. Dit hospitaal zou blijven functioneren tot 15 oktober 1919. In het domein Cabour was het militair veldhospitaal van Dr. Derache en Dr. Nolf ingericht.

Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog werden de doden van De Panne nog steeds op de begraafplaats van Adinkerke (moeder-gemeente) begraven. Toen De Panne een onafhankelijke gemeente geworden was, had men in 1912 tevergeefs geprobeerd om grond te verwerven voor de aanleg van een eigen begraafplaats. In juni 1916 vroeg de gemeenteraad aan de militaire gouverneur Andringa om de nodige grond voor een begraafplaats op te eisen, om de militaire doden te kunnen begraven. Pas in januari 1918 kwam de huidige begraafplaats tot stand, met een militair en een burgerlijk deel. Het werd op 1 juli 1918 door Mgr. De Brouwer, deken van Ieper, ingewijd. De regularisatie geschiedde achteraf, in 1927, bij vonnis van de rechtbank van Veurne.

Rond 1920 telde de militaire begraafplaats van De Panne 1.486 Belgische graven, waaronder veel doden van het 5de Regiment Jagers te Voet. In die vroege jaren 1920 werden enkele doden gerepatrieerd of heimelijk ontgraven. Er kwamen echter vooral graven bij, en dit door de verzameling van Belgische militaire doden, onder meer uit Veurne, Booitshoeke, Kaaskerke, Oostkerke, Sint-Jacobskapelle, Sint-Rijkers, West-Vleteren (Sint-Sixtus) en Beveren.

Zoals elders werd ook hier het amalgaam aan graftekens in de jaren 1924-1925 vervangen door de officiële grafsteen. Ook vele Vlaamsgezinde heldenhuldezerkjes, waarvoor de nabestaanden geen aanvraag tot behoud hadden ingediend, verdwenen onherroepelijk.

Op foto’s met de vroegere toestand van de begraafplaats is te zien dat de paden op de begraafplaats oorspronkelijk met grote tegels geplaveid waren. Tussen de dubbele rijen grafstenen waren haagjes aangeplant.

Vandaag zijn er 3.739 grafstenen terug te vinden, waarvan 136 stenen waarop Belgische doden uit de Eerste Wereldoorlog worden herdacht (met andere woorden, ze liggen er niet begraven). In het totaal gaat het om 3.366 Belgische doden uit de Eerste Wereldoorlog, die er begraven liggen of herdacht worden, waarvan er 811 niet geïdentificeerd konden worden. Er liggen eveneens 36 Franse doden uit de Eerste Wereldoorlog, waarvan er 3 niet geïdentificeerd konden worden. Ten slotte liggen er ook nog 342 Belgische doden uit de Tweede Wereldoorlog begraven, waarvan er 42 niet meer geïdentificeerd konden worden.

Voor wat de Belgen van de Eerste Wereldoorlog betreft, zijn er 272 doden van 1914 (meestal IJzerslag), 518 van 1915, 35 van 1916, 152 van 1917 en 1503 van 1918 (vooral Eindoffensief). 62 mensen zijn overleden en bijgezet in 1919 en nog 2 in 1920.

Vooral de infanterie is sterk vertegenwoordigd, daarna de Artillerie (260), de Genie (101), de Hulptroepen Genie (55) en de Cavalerie (52). Er zijn 51 doden van het Vervoerkorps, 21 van het Vliegwezen, 21 van de Gendarmerie, 20 van de Administratietroepen, 19 van de Opleidingscentra. Dan zijn er nog vijf doden van bij de Transmissie, één verpleegster van de Gezondheidsdienst, twee officieren van de Luchtvaart, vier doden van de Marine, vijf van de Intendantie en negen van de Etappetroepen. Er zijn ook enkele gemilitariseerde burgers (zoals een bakker en spoorwegman).

Ten gevolge van de Tweede Wereldoorlog werden nieuwe rijen graven aangelegd, vooral met doden van mei 1940.

Beschrijving

De Belgische militaire begraafplaats van De Panne heeft een rechthoekige plattegrond, met een oppervlakte van 270 are. Het terrein is hoger gelegen ten opzichte van de burgerlijke begraafplaats en genivelleerd. Vanaf de gemeentelijke begraafplaats wordt toegang verschaft tot de militaire begraafplaats via een brede trap. De begraafplaats wordt langs de drie andere zijden omheind door struikgewas, voor een deel met de bomen van het natuurreservaat Oosthoek op de achtergrond.

De rechthoekige perken zijn geometrisch aangelegd rond een centrale vlaggenmast: er zijn vier grote kwartieren perken, onderscheiden door een betonnen midden- en dwarspad. Deze kwartieren zijn telkens onderverdeeld in vier perken, die aangeduid worden met een letter. De perken bestaan uit grasperken met meestal dubbele rijen grafstenen, die rug aan rug opgesteld staan, met spiraea-struiken ertussen geplant. In de lente bloeien narcissen bij de graven. De grafstenen zijn de officiële grafsteen, behalve één privaat grafteken, dertien heldenhuldezerkjes en twee rijen betonnen grafstenen (mogelijk zijn dit lege graven). Er zijn eveneens vijf Franse grafkruisjes op een rij met het centrale grafkruis op een massagraf, waarin 32 Fransen begraven liggen. Hun namen worden vermeld op een liggende plaat boven op het graf.

Vooraan links, vlakbij de toegang, staat een houten schuilgebouwtje, waar onder meer de plattegrond van de begraafplaats, het register en een bezoekersboek aanwezig zijn.