Britse militaire begraafplaats, na de Eerste Wereldoorlog aangelegd langs de Wijtschatestraat, op 350 meter ten westen van Wijtschate. Het gedenkteken voor de ‘16th Irish Division’ staat net naast de begraafplaats.

Wijtschate was in Franse en Britse handen totdat het na een hevig bombardement door de Duitsers veroverd werd op 1 november 1914. De volgende dag werd het voor een korte periode heroverd door het Franse 16de Corps en de Britse cavalerie maar vanaf die datum bleef het dorp in Duitse handen, tot in juni 1917. Na de eerste dag van de Mijnenslag (7 juni 1917) bleef Wijtschate in Britse handen tot op 16 april 1918, toen het na zes dagen vechten weer in Duitse handen kwam tijdens het Duitse Lente-Offensief. Op 28 september werd het dorp definitief door Britse troepen heroverd.

Wytschaete Military Cemetery werd na de oorlog aangelegd door de concentratie van verspreide graven en de ontruiming van kleinere begraafplaatsen rond Wijtschate. Op de begraafplaats liggen er volgens het huidige register 1003 doden begraven, waarvan er 674 militairen niet meer geïdentificeerd konden worden: 934 doden uit het Verenigd Koninkrijk (waarvan 623 ongeïdentificeerd), 31 Australiërs (waarvan 20 ongeïdentificeerd), 19 Canadezen (waarvan 14 ongeïdentificeerd), 7 Nieuw-Zeelanders (waarvan 6 ongeïdentificeerd), 11 Zuid-Afrikanen (waarvan 10 ongeïdentificeerd) en één ongeïdentificeerde Duitser. Er werden 16 'special memorials' opgericht voor militairen uit het Verenigd Koninkrijk, waarvan aangenomen wordt dat ze onder een naamloos graf liggen. Voor vier militairen uit het Verenigd Koninkrijk, die begraven werden op de begraafplaats bij ‘Rossignol Estaminet’, drie militairen die begraven werden op de begraafplaats bij ‘R.E. (Beaver) Farm’ en twee militairen die begraven werden op de begraafplaats bij ‘Rest and Be Thankful Farm’, maar wiens graven nadien niet meer gelokaliseerd konden worden, werden eveneens ‘special memorials’ opgericht. 

De volgende begraafplaatsen werden ontruimd en naar hier overgebracht :

• REST AND BE THANKFUL FARM (Kemmel): Deze begraafplaats op anderhalve kilometer ten noorden van het dorp bevatte de graven van 23 militairen uit het Verenigd Koninkrijk die, met uitzondering van één, sneuvelden in 1915 en waarvan er 13 behoorden tot de ‘2nd Suffolks’.
• R.E. (BEAVER) FARM (Kemmel): Deze begraafplaats langs de weg van Kemmel naar Millekruise bevatte de graven van 18 ‘Royal Engineers’ en 4 ‘Canadian Engineers’ die stierven in 1915-1917.
• CEMETERY NEAR ROSSIGNOL ESTAMINET (Kemmel): Deze begraafplaats langs de weg naar Vierstraat bevatte 18 graven van militairen uit het Verenigd Koninkrijk, waarvan 11 van het ‘1st Wiltshire Regiment’, die stierven in de periode januari-april 1915.
• SOMER FARM CEMETERY No. 2 (Wijtschate): Deze begraafplaats bevatte 13 graven van militairen uit het Verenigd Koninkrijk, begraven door het ‘IXth Corps’ in juni 1917.
• GORDON CEMETERY (Kemmel): Deze begraafplaats langs de weg naar Vierstraat bevatte de graven van 19 militairen uit het Verenigd Koninkrijk die sneuvelden in de periode januari-mei 1915 en waarvan er 14 behoorden tot de ‘1st Gordon Highlanders’.

Het ontwerp van de begraafplaats is het werk van E. Lutyens (hoofdarchitect) en W.H. Cowlishaw (uitvoerend architect).

Begraafplaats met rechthoekig grondplan en een oppervlakte van 3267 m², omgeven door een natuurstenen muur. Het lichtjes golvend terrein van de begraafplaats helt af en is deels genivelleerd en in niveaus aangelegd. Aan de westelijke kant (straatzijde) springt de begraafplaats wat uit: hier staat het gedenkteken voor de 16^de Ierse divisie.

Open toegang met witte paaltjes en trappen, het opschrift ‘Wytschaete Military Cemetery MCMXIV – MCMXVIII’, de landplaten, het registerkastje en de metalen informatieplaat. Vanaf de toegang vertrekt een middenpad naar het ‘Cross of Sacrifice’ (type A). De ‘Stone of Remembrance’ staat rechts achteraan op de begraafplaats. Op de begraafplaats zijn er zes perken aanwezig. De grafstenen zijn regelmatig geschikt en bijna allen ongeveer naar het oosten gericht, behalve de rijen voor de ‘Stone of Remembrance’. De begraafplaats wordt getooid met bloemperken, struiken, vier coniferen die het offerkruis markeren, twee treurwilgen en twee populieren achteraan die het middenpad en een stenen zitbank markeren.

Locatie

Gelegen langs de Wijtschatestraat, vlak naast 'Wytschaete Military Cemetery', op circa 400m ten westen van het dorpsplein van Wijtschate. Het gedenkteken is ietsje lager dan het straatniveau gelegen. De omgeving is heuvelachtig en deels bebouwd.

Historische achtergrond

Het gedenkteken werd onthuld op 22 augustus 1926.

De 16de en 36ste Ierse divisies, respectievelijk protestantse en katholieke eenheden, waarvan de samenstelling gezien moet worden tegen de politieke achtergrond van het verscheurde Ierland, werden herhaaldelijk naast mekaar ingezet aan het front in Frankrijk en Vlaanderen, zoals tijdens de Mijnenslag van juni 1917. Beide divisies konden toen de ruïnes van 'Whitesheet' (zoals 'Wijtschate' bij de Britse militairen genoemd werd) veroveren. Onder meer Majoor William Redmond zou bij deze aanval dodelijk gewond raken.

Beschrijving

Enigszins beneden straatniveau en afgescheiden van de straat door een omheining uit breuksteen, afgedekt met witte natuursteen, staat een Keltisch kruis uit graniet op een sokkel opgebouwd uit een artificiële rotsformatie.

Op het kruis staat een klaverblad in holreliëf afgebeeld, '16th Irish Division'. Op de sokkel: op een plaat met uitgehouwen letters, '1914 Do cum gloire de Agus Onora na heireann 1918', 'In commemoration of the victory of Wytschaete June 7th 1917 in memory of those who fell therein and of all Irishmen who gave their lives in the great war R.I.P.'.

H. 400 cm x Br. 1020 cm x D. 1050 cm