Gedenkteken in een grasperk ten noordoosten van de Sint-Maartenskerk, langs de Janseniusstraat.
Historische beschrijving
Dit gedenkteken herdenkt de Ieren uit de provincie Munster, die tijdens de Eerste Wereldoorlog omkwamen in de 'Ypres Salient'. Het werd onthuld op 7 juli 1924. De Sint-Maartenskerk, op de achtergrond van het gedenkteken, lag toen nog volledig in puin.
Tijdens de oorlog werden er drie Ierse divisies opgericht: de ‘10th (Irish) Division’, die onder meer in Gallipoli en Servië werd ingezet, bestond uit een mix van nationalisten en unionisten. De ‘16th (Irish) Division’ had een sterke katholieke en nationalistische inslag. De ‘36th (Ulster) Division’ was hoofdzakelijk protestants en loyalistisch. De 16de en 36ste divisies werden vooral in Frankrijk en België ingezet. Daarnaast vond men ook nog Ierse bataljons terug in andere divisies, waaronder de ‘Irish Guards’, de ‘London Irish’,…
De oprichting van Ierse eenheden en hun loyaliteit aan het Britse opperbevel was tijdens de Eerste Wereldoorlog zeker niet evident te noemen, gezien de politiek verscheurde situatie in Ierland en de moeilijke verhouding tussen het eiland en Engeland. De Ierse formaties verloren gedurende de oorlog, naarmate hun verliezen toenamen, hun typische identiteit door aanvullingen met niet-Ierse eenheden.
Munster vormt één van de vier provincies van Ierland, namelijk de meest zuidelijk gelegen provincie. De drie kronen en het opschrift 'muma' vormen het kenteken van Munster. Het Keltische kruis is een samenvoeging van het Zonnewiel, een kruis met vier gelijke armen en het Levenswiel. Het is tevens een versmelting van het vrouwelijke (cirkel) met het mannelijke (kruis). In de middeleeuwen heeft het christendom vele kruisvormen in zijn symboliek geïntegreerd, waaronder het Keltische kruis. Als karakteriserend symbool voor het Keltische christendom verwijst dit type kruis onder meer naar de Ierse en Schotse identiteit.
Beschrijving
Op een verhoog met vier treden staat een meerdelige rechthoekige sokkel, waarvan de onderste schuine, licht gebogen zijden heeft. Hierop is een Keltisch kruis geplaatst bekroond met een klein zadeldakje en aan de drie zijden bedekt met vlechtwerkmotieven in reliëf.
Op de bovenste sokkel: wapenschild met drie kronen en banderol 'muma'. Op de middelste sokkel: eveneens vlechtband. Op de onderste sokkel: op de voorkant "In memory of those men of Munster who died fighting for freedom. A tribute erected by the people of the Province and Cork its capital city"; op de linkerkant "I Zcuimne na muimneac a ruz a n-aname sa cozad mór ar son na saoirso cúise muman asus catair corcaize do rózan cros was so"; op de rechterkant "A la mémoire des soldats Irlandais de la province de Munster 1914-1918".
Hoogte 543 centimeter x Breedte 341 centimeter x Diepte 265 centimeter.
Uitvoering: J.A. O'Connell, Cork (gesigneerd op achterkant); Alb. Cremer, Ypres (gesigneerd op voorkant).
- BAERT K. e.a. 1999: Ieper, de herrezen stad. De wederopbouw van Ieper na 14-18, Koksijde.
- JACOBS M. 1996: Zij, die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.
- STUIVENGA M. 2004: Iers Niemandsland. Ierse vrijwilligers in het Britse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog, Soesterberg.
- UREEL E. 2002: Over een Ierse toren en Ierse kruisen. Een 'Round Tower' en 'High Crosses' in de Ieperboog, Gidsenkroniek Westland, 5.
