is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Zantvoorde British Cemetery
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Zantvoorde British Cemetery
Deze bescherming is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Zantvoorde British Cemetery
Deze vaststelling was geldig van tot
Gelegen langs de Kruisekestraat, op ongeveer 200 meter ten noordoosten van Zandvoorde-dorp, tegenover huisnummer 6. De begraafplaats is tegen een helling aangelegd.
Tijdens de Slag bij Geluveld (29-31 oktober 1914) werd Zandvoorde gedurende een uur met zwaar geschut gebombardeerd, alvorens het werd ingenomen door de 39ste Duitse Divisie en drie bijgevoegde bataljons. Het hele front van de ‘3rd Cavalry Division’ werd teruggedreven tot 'Klein Zillebeke Ridge'. Het was onmogelijk om het dorp te heroveren. Het bleef in Duitse handen tot 28 september 1918.
De begraafplaats werd na de oorlog aangelegd door de concentratie van graven uit kleinere begraafplaatsen, Duitse ‘Ehrenfriedhöfe’ in Komen, Wervik en Kruiseke en verspreide veldgraven. Zo komt het dat er slechts 448 militairen bij naam gekend zijn op een totaal van 1.583 graven. In de perken I, II en III gaan de graven vooral terug tot 1918, in de perken V en VI zijn er dat meestal uit 1914. Een groot deel stierf eind oktober 1914 in de hevige gevechten rond Zandvoorde, Zillebeke en Geluveld.
De volgende begraafplaatsen werden ontruimd en naar hier overgebracht :
Er liggen nu 1.583 doden uit de Eerste Wereldoorlog en één Brit uit de Tweede Wereldoorlog begraven (of worden herdacht). Voor wat de Eerste Wereldoorlog betreft, gaat het om 441 geïdentificeerde en 1.117 niet-geïdentificeerde doden uit het Verenigd Koninkrijk, 1 geïdentificeerde en 1 niet-geïdentificeerde dode uit Australië, 5 geïdentificeerde en 17 niet-geïdentificeerde doden uit Canada en 1 geïdentificeerde dode uit India. Maar liefst 2/3 van deze doden kon niet worden geïdentificeerd. Een 'special memorial' werd opgericht voor een militair uit het Verenigd Koninkrijk, waarvan aangenomen wordt dat hij onder een naamloos graf begraven ligt. Andere 'special memorials' en een ‘duhallow block’ herinneren aan 32 militairen uit het Verenigd Koninkrijk, die oorspronkelijk begraven werden op twee Duitse begraafplaatsen maar wiens graf naderhand niet meer gelokaliseerd kon worden.
Het zaailand werd onteigend en het eerste graf werd er op 22 oktober 1919 aangelegd. In 1926 werd het terrein door de staat aangekocht. Ondertussen werden de houten kruisen door grafstenen vervangen en kreeg de begraafplaats zijn huidige uitzicht. Het ontwerp is van de architecten Charles Holden (hoofdarchitect) en William Cowlishaw (uitvoerend architect).
Begraafplaats met rechthoekig, bijna vierkant grondplan en een oppervlakte van 4.766 m². Het terrein helt af en is deels genivelleerd. De begraafplaats wordt grotendeels omsloten door een grijze natuurstenen muur, afgedekt met witte natuursteen, in verschillende niveaus aangelegd. De voormuur ten oosten van het toegangsgebouw komt niet boven het niveau van de begraafplaats uit: hier is een gracht aangelegd.
Centraal aan de straatzijde (zuidkant) staat een grijs natuurstenen toegangsgebouw met vierkant grondplan en bovenaan afgedekt met witte natuurstenen blokken. Dit gebouw met rechthoekige doorgangen, aan straatzijde met een traliehekken afgesloten, bevat het opschrift ‘Zantvoorde British Cemetery 1914-1918’, evenals de metalen informatieplaat, het registerkastje en de landplaten.
Vanaf het toegangsgebouw vertrekt een (licht stijgend) pad (evenwijdig met de straat) naar het ‘Cross of Sacrifice’ (type A), die in de zuidoostelijke hoek op een geplaveid terras staat. Vanaf hier vertrekt een brede laan evenwijdig met de oostelijke rand en beplant met sierkersen, die het offerkruis verbindt met de ‘Stone of Remembrance’ (centraal) en een open, ommuurde zithoek met aanplantingen (in de noordoostelijke hoek). De graven liggen symmetrisch verspreid over zes perken, die met graspaden van mekaar onderscheiden zijn en getooid worden met bloemperken. Tegenover de ‘Stone of Remembrance’ staan de 32 ‘special memorials’ met centraal een ‘duhallow block’ aan de westkant. Het andere ‘special memorial’ staat recht tegenover (ten noorden van) de ingang, tegen het dienstgebouwtje.
Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier DW002413, Britse militaire begraafplaatsen te Zonnebeke (DECOODT H., 2009)
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)