Teksten van Zantvoorde British Cemetery

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/201183

Britse militaire begraafplaats Zantvoorde British Cemetery ()

Gelegen langs de Kruisekestraat, op ongeveer 200 meter ten noordoosten van Zandvoorde-dorp, tegenover huisnummer 6. De begraafplaats is tegen een helling aangelegd. 

Historiek

Tijdens de Slag bij Geluveld (29-31 oktober 1914) werd Zandvoorde gedurende een uur met zwaar geschut gebombardeerd, alvorens het werd ingenomen door de 39ste Duitse Divisie en drie bijgevoegde bataljons. Het hele front van de ‘3rd Cavalry Division’ werd teruggedreven tot 'Klein Zillebeke Ridge'. Het was onmogelijk om het dorp te heroveren. Het bleef in Duitse handen tot 28 september 1918.

De begraafplaats werd na de oorlog aangelegd door de concentratie van graven uit kleinere begraafplaatsen, Duitse ‘Ehrenfriedhöfe’ in Komen, Wervik en Kruiseke en verspreide veldgraven. Zo komt het dat er slechts 448 militairen bij naam gekend zijn op een totaal van 1.583 graven. In de perken I, II en III gaan de graven vooral terug tot 1918, in de perken V en VI zijn er dat meestal uit 1914. Een groot deel stierf eind oktober 1914 in de hevige gevechten rond Zandvoorde, Zillebeke en Geluveld.

De volgende begraafplaatsen werden ontruimd en naar hier overgebracht :

  • KRUISEECKE GERMAN CEMETERY, COMINES: lag in het noorden van het gehucht Kruiseke. Hier lagen 138 militairen van het Verenigd Koninkrijk begraven, waarvan het merendeel stierf in oktober en november 1914.
  • WERVICQ GERMAN CEMETERY: lag ten noorden van de weg naar Comines. Hier lagen de graven van 27 militairen uit het Verenigd Koninkrijk.
  • WERVICQ ROAD GERMAN CEMETERY, COMINES: hier lagen de graven van twee militairen van het Verenigd Koninkrijk en één van Canada.

Er liggen nu 1.583 doden uit de Eerste Wereldoorlog en één Brit uit de Tweede Wereldoorlog begraven (of worden herdacht). Voor wat de Eerste Wereldoorlog betreft, gaat het om 441 geïdentificeerde en 1.117 niet-geïdentificeerde doden uit het Verenigd Koninkrijk, 1 geïdentificeerde en 1 niet-geïdentificeerde dode uit Australië, 5 geïdentificeerde en 17 niet-geïdentificeerde doden uit Canada en 1 geïdentificeerde dode uit India. Maar liefst 2/3 van deze doden kon niet worden geïdentificeerd. Een 'special memorial' werd opgericht voor een militair uit het Verenigd Koninkrijk, waarvan aangenomen wordt dat hij onder een naamloos graf begraven ligt. Andere 'special memorials' en een ‘duhallow block’ herinneren aan 32 militairen uit het Verenigd Koninkrijk, die oorspronkelijk begraven werden op twee Duitse begraafplaatsen maar wiens graf naderhand niet meer gelokaliseerd kon worden.

Het zaailand werd onteigend en het eerste graf werd er op 22 oktober 1919 aangelegd. In 1926 werd het terrein door de staat aangekocht. Ondertussen werden de houten kruisen door grafstenen vervangen en kreeg de begraafplaats zijn huidige uitzicht. Het ontwerp is van de architecten Charles Holden (hoofdarchitect) en William Cowlishaw (uitvoerend architect).

Beschrijving

Begraafplaats met rechthoekig, bijna vierkant grondplan en een oppervlakte van 4.766 m². Het terrein helt af en is deels genivelleerd. De begraafplaats wordt grotendeels omsloten door een grijze natuurstenen muur, afgedekt met witte natuursteen, in verschillende niveaus aangelegd. De voormuur ten oosten van het toegangsgebouw komt niet boven het niveau van de begraafplaats uit: hier is een gracht aangelegd.

Centraal aan de straatzijde (zuidkant) staat een grijs natuurstenen toegangsgebouw met vierkant grondplan en bovenaan afgedekt met witte natuurstenen blokken. Dit gebouw met rechthoekige doorgangen, aan straatzijde met een traliehekken afgesloten, bevat het opschrift ‘Zantvoorde British Cemetery 1914-1918’, evenals de metalen informatieplaat, het registerkastje en de landplaten.

Vanaf het toegangsgebouw vertrekt een (licht stijgend) pad (evenwijdig met de straat) naar het ‘Cross of Sacrifice’ (type A), die in de zuidoostelijke hoek op een geplaveid terras staat. Vanaf hier vertrekt een brede laan evenwijdig met de oostelijke rand en beplant met sierkersen, die het offerkruis verbindt met de ‘Stone of Remembrance’ (centraal) en een open, ommuurde zithoek met aanplantingen (in de noordoostelijke hoek). De graven liggen symmetrisch verspreid over zes perken, die met graspaden van mekaar onderscheiden zijn en getooid worden met bloemperken. Tegenover de ‘Stone of Remembrance’ staan de 32 ‘special memorials’ met centraal een ‘duhallow block’ aan de westkant. Het andere ‘special memorial’ staat recht tegenover (ten noorden van) de ingang, tegen het dienstgebouwtje.

  • SCOTT M. 1992: The Ypres Salient. A guide to the cemeteries and memorials of the Salient. Norwich-Norfolk.
  • Informatie van de Commonwealth War Graves Commission (oude en nieuwe registers, informatieborden, website).
  • Wereldoorlog I in de Westhoek, op: http://www.wo1.be
  • Onderzoek / notities door Roger Verbeke.

Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier DW002413, Britse militaire begraafplaatsen te Zonnebeke (DECOODT H., 2009)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zantvoorde British Cemetery [online], https://id.erfgoed.net/teksten/125980 (geraadpleegd op ).


Zantvoorde British Cemetery (Zandvoorde - WOI) ()

Locatie

Gelegen langs de Kruisekestraat, op ongeveer 200m ten noordoosten van Zandvoorde-dorp, ten opzichte van huis nummer 6. De begraafplaats ligt op een hellend vlak, met een weids panorama van bebouwing en velden. Links van de toegang staat een informatiebord.

Historische achtergrond

Op 30 oktober 1914 was Zandvoorde in handen van de 1st en 2nd Life Guards, in totaal 300 à 400 man. In het kader van de Eerste Slag om Ieper, en meerbepaald de Slag bij Geluveld, werd het gedurende een uur met zwaar geschut gebombardeerd en daarna ingenomen door de 39ste Duitse Divisie en 3 bijgevoegde bataljons. Het hele front van de 3rd Cavalry Division werd teruggedreven tot 'Klein Zillebeke Ridge'. Het was onmogelijk om het dorp te heroveren. Dit bleef in Duitse handen tot 28 september 1918.

De begraafplaats werd na de oorlog aangelegd door de concentratie graven uit kleinere begraafplaatsen, Duitse Ehrenfriendhöfe in Komen, Wervik en Kruiseke en van hier en daar verspreide veldgraven. Zo komt het dat er slechts 448 militairen bij naam gekend zijn op een totaal van 1.583 hier begraven of bij naam herdacht. In de perken I, II en III gaan de graven vooral terug tot 1918, in de perken V en VI zijn er dat meestal uit 1914. Een groot deel stierven eind oktober 1914 in de hevige gevechten rond Zandvoorde, Zillebeke en Geluveld.

De volgende begraafplaatsen werden ontruimd en naar hier overgebracht :

  • KRUISEECKE GERMAN CEMETERY, COMINES: in het N van het gehucht Kruiseke, de graven van 138 militairen van het Verenigd Koninkrijk, waarvan het merendeel stierf in oktober en november 1914.
  • WERVICQ GERMAN CEMETERY: ten N van de weg naar Comines (in België), de graven van 27 militairen van het Verenigd Koninkrijk.
  • WERVICQ ROAD GERMAN CEMETERY, COMINES (in België), de graven van 2 militairen van het Verenigd Koninkrijk en 1 van Canada.

Het zaailand werd onteigend en het eerste graf werd er op 22 oktober 1919 aangelegd. In 1926 werd het terrein door de staat aangekocht. Ondertussen werden de houten kruisen door grafstenen vervangen en kreeg de begraafplaats zijn huidige uitzicht. Het ontwerp is van de architecten Charles Holden en Wiliam Cowlishaw.

Beschrijving

Zantvoorde British Cemetery werd ontworpen door Charles Holden, met medewerking van W.H. Cowlishaw (assistant architect). Het grondplan is rechthoekig en heeft een oppervlakte van 4766 m². Het terrein is een hellend, genivelleerd vlak, want ook de straat ernaast helt sterk af. De begraafplaats is afgesloten door een grijze, natuurstenen muur, in verschillende hoogtes, afgedekt met witte natuursteen.

Het toegangsgebouwtje staat midden in straatzijde van de begraafplaats. Links ervan staat een info-paneel. Het gebouwtje heeft een vierkantig grondplan en is opgetrokken uit grijze natuursteen en afgewerkt met witte natuursteen. Het dak is in witte natuursteen, licht zadeldak-vormig, maar nagenoeg vlak. In die witte natuursteen staat aan de voorkant de inscriptie 'Zantvoorde British Cemetery 1914-1918'. Er zijn 4 rechthoekige openingen uitgespaard als toegang tot het gebouwtje; in het voorste zit een smeedijzeren hekken. Trapjes geven toegang tot de begraafplaats die hoger gelegen is dan het straatniveau. Binnen in het gebouwtje het registerkastje, de landplaten, de CWGC-infoplaat en een houten zitbank.

Aan de straatzijde van de begraafplaats (zuidkant) staat het 'Cross of sacrifice'. Op 1 lijn daarmee, aan de rechterkant van de begraafplaats (oostkant), staat de 'Stone of remembrance'. Aan het andere uiteinde is een zitbank voorzien in een apart hofje. Recht tegenover de Stone, staat een Duhallow Block met daarrond een aantal grafstenen. Recht tegenover de ingang staat 1 'Special memorial'. Er zijn 6 perken, die symmetrisch zijn aangelegd, onderscheiden door graspaden.

De grafstenen zijn uniform. De aanplanting van de begraafplaats bestaat hoofdzakelijk uit bloemperken bij de graven en 2 rijen bomen, aan de uiterste oost- en uiterste westzijde van de begraafplaats.

Er worden nu 1583 Commonwealthdoden uit de Eerste Wereldoorlog en 1 Tweede Wereldoorlog herdacht. 2/3 daarvan zijn niet geïdentificeerd. Een 'Special memorial' werd opgericht voor een militair uit het Verenigd Koninkrijk "Believed to be buried in this cemetery". Andere 'special memorials' dragen de namen van 32 militairen uit het Verenigd Koninkrijk die begraven werden op 2 Duitse begraafplaatsen maar waarvan de graven niet meer gelokaliseerd konden worden. Volgens het huidige register gaat het om 441 geïdentificeerde en 1117 niet-geïdentificeerde doden uit het Verenigd Koninkrijk, 1 geïdentificeerde en 1 niet-geïdentificeerde dode uit Australië, 5 geïdentificeerde en 17 niet-geïdentificeerde doden uit Canada, 1 geïdentificeerde dode uit India en 1 geïdentificeerde dode Brit uit de Tweede Wereldoorlog.

  • Bezoekersinformatie Commonwealth War Graves Commission (nieuwe en oude registers).
  • VERBEKE R. s.d.: Onuitgegeven nota's.
  • Wereldoorlog I in de Westhoek [online] http://www.wo1.be

Bron: DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, “Oorlog en Vrede in de Westhoek”, en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zantvoorde British Cemetery [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195874 (geraadpleegd op ).