De Sint-Lambertuskerk, gelegen op een lichte verhevenheid op de hoek van de Richard Caluwaertsstraat en de Desiré Van Hoomissenstraat, is een classicistisch zaalkerkje uit 1778-1779 met een ingebouwde laatgotische westtoren, omringd door een ommuurd kerkhof.
Door zijn verheven ligging troont het classicistische zaalkerkje als het ware te midden van het eertijds economisch zeer bedrijvige Eikevliet, een gehucht van Hingene dat ontstond door zijn specifieke ligging aan een meander van de Vliet. Deze enigszins geïsoleerde woonkern bezat van oudsher een eigen kapel, die onder meer na de godsdienstperikelen van de 16de eeuw werd heropgebouwd. De huidige kerk dateert van 1778-1779, maar behield een laatgotische toren. Het gaaf bewaarde ensemble bestaat uit een sober classicistisch zaalkerkje met de traditionele inplanting van het kerkhof rondom de kerk.
De oude kapel van Eikevliet werd vernield tijdens de godsdiensttroebelen van de 16de eeuw en werd kort nadien heropgebouwd. Na afbraak van de kapel startte de bouw van de huidige Sint-Lambertuskerk op kosten van de abdij van Affligem, die de plaatselijke tienden ontving; de eerstesteenlegging vond plaats op 5 juni 1778, de inwijding van de kerk op 7 oktober 1779). In 1876 werd een sacristie opgetrokken naast het koor, naar ontwerp uit 1874 van Leonard Blomme (1840-1918). In 1842 volgde een erkenning als parochie, afhankelijk van Puurs. De buitengevels van de kerk werd in 2000 grondig gerenoveerd. In 2008 werd de restauratie van het interieur beëindigd.
De georiënteerde zaalkerk heeft een ingebouwde laatgotische westtoren, een schip van zes traveeën en een koor van één rechte travee en driezijdige sluiting. De sacristie bevindt zich ten zuiden van het koor. De Sint-Lambertuskerk is een baksteenbouw met talrijk ingewerkte grafstenen, afgedekt door een leien zadeldak.
De laatgotische vierkante toren uit circa 1500 telt vier geledingen op een zandstenen onderbouw en is bekroond met een leien tentdak. De toren is opgetrokken uit baksteen met verwerking van zandsteen voor de talrijke speklagen, hoekblokken en waterlijsten. In de twee bovengeledingen liggen de speklagen iets verder uit elkaar, wat mogelijk verwijst naar een latere aanpassing. De toegangsdeur tot de kerk is gevat in een tudorboogvormige, geprofileerde zandstenen omlijsting, waarboven zich een spitsboogvenster bevindt met neogotisch maaswerk in een kwarthol geprofileerde zandstenen omlijsting. De bovenste geledingen zijn voorzien van sobere spitsboogvensters en spitsboogvormige galmgaten. Op het plan van C.J. Everaert van 1792 telt het schip slechts vijf traveeën. De westelijke traveeën aan weerszijden van de toren (magazijn en doopkapel) zijn een uitbreiding van 1836. Het schip wordt gemarkeerd door eenvoudige pilasters waarvan het bepleisterd kapiteel is opgenomen in de eveneens bepleisterde en kwarthol geprofileerde daklijst. De steekboogvormige muuropeningen hebben een bepleisterde omlijsting met oren, neuten, druiplijst en sluitsteen. De overgang tussen het schip en het koor, met gelijkaardig uitzicht, deels gesloten en met een blind venster, gebeurt via een gebogen verbinding.
Het bepleisterd en beschilderd interieur is overwelfd met een gedrukt tongewelf, onderbroken door beschilderde gordelbogen en pseudo-ribben, en steunend op een kroonlijst op rolwerkconsoles.
Schilderijen van de Vlaamse School, 17de eeuw:Jezus zegent de kinderen; Onze-Lieve-Vrouw en Kind; Heilige Antonius abt; Aanbidding der herders (de twee laatste bewaard in de pastorie).
Beeldhouwkunst: Heilige Lambertus, 16de eeuw, gepolychromeerd hout; Jezus aan het kruis, 16de-17de eeuw, geschilderd hout (sacristie); Heilige Lambertus, eerste helft 18de eeuw, gepolychromeerd hout; Heilige Donatus, einde 18de eeuw-begin 19de eeuw, gepolychromeerd hout; medaillon Thomas van Aquino, 18de eeuw, eik.
Meubilair: noordelijk zijaltaar door Lanier van Gent, 1870, gemarmerd hout; 3 eiken biechtstoelen door Lodewijk Pauliart, 1852 en 1855; eiken preekstoel met voorstelling Onze-Lieve-Vrouw en Heilige Lambertus, aangekocht in 1812.
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Kennes H. 1998: Parochiekerk Sint-Lambertus met ommuurd kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/164379 (geraadpleegd op ).
Classicistisch zaalkerkje met nu ingebouwde, oudere westtoren; omringend en ommuurd kerkhof, ingewijd op 25/8/1803; gelegen op een lichte verhevenheid op de hoek van de Richard Caluwaertsstraat en de Desiré Van Hoomissenstraat.
Eikevliet bezat van oudsher een kapel, vernield tijdens de godsdiensttroebelen van de 16de eeuw; kort nadien heropgebouwd. Afgebroken en herbouwd in 1778-1779 (eerstesteenlegging op 5/6/1778, inwijding 7/10/1779) op kosten van de abdij van Affligem, die de plaatselijke tienden ontving. In 1842 erkend als parochie, afhankelijk van Puurs.
Georiënteerde zaalkerk met nu ingebouwde oudere westtoren, schip van zes traveeën en koor van één rechte travee en driezijdige sluiting. Ten zuiden van het koor: sacristie van 1876, naar ontwerp van L. Blomme van 1874. Baksteenbouw met talrijk ingewerkte grafstenen, onder leien zadeldak.
Laatgotische vierkante toren van vier geledingen op zandstenen onderbouw, onder leien tentdak, van circa 1500; opgetrokken uit baksteen met verwerking van zandsteen voor de talrijke speklagen, hoekblokken en waterlijsten; in de twee bovengeledingen liggen de speklagen iets verder uit elkaar, wat mogelijk verwijst naar een latere aanpassing. Tudorboogdeur in geprofileerde zandstenen omlijsting; hogerop spitsboogvenster met neogotisch maaswerk in kwarthol geprofileerde zandstenen omlijsting, sobere spitsboogvensters en dito galmgaten. Op het plan van C.J. Everaert van 1792 telt het schip slechts vijf traveeën. De westelijke traveeën aan weerszijden van de toren (magazijn en doopkapel) zijn een uitbreiding van 1836. Schip gemarkeerd door eenvoudige pilasters waarvan het bepleisterd kapiteel is opgenomen in de eveneens bepleisterde en kwarthol geprofileerde daklijst; steekbogige muuropeningen in bepleisterde omlijsting met oren, neuten, druiplijst en sluitsteen. Gebogen verbinding met gelijkaardig uitziend, deels gesloten koor met blind venster.
Bepleisterd en beschilderd interieur met gedrukt tongewelf, onderbroken door beschilderde gordelbogen en pseudo-ribben, steunend op een kroonlijst op rolwerkconsoles.
Schilderijen van de Vlaamse School, 17de eeuw: Jezus zegent de kinderen; Onze-Lieve-Vrouw en Kind; Heilige Antonius abt; Aanbidding der herders (de twee laatste bewaard in de pastorie).
Beeldhouwkunst: Heilige Lambertus, 16de eeuw, gepolychromeerd hout; Jezus aan het kruis, 16de-17de eeuw, geschilderd hout (sacristie); Heilige Lambertus, eerste helft 18de eeuw, gepolychromeerd hout; Heilige Donatus, laatste kwart 18de eeuw - eerste kwart 19de eeuw, gepolychromeerd hout; medaillon Thomas van Aquino, 18de eeuw, eik.
Meubilair: noordelijk zijaltaar door Lanier van Gent, 1870, gemarmerd hout; eiken biechtstoelen door Lodewijk Pauliart, 1852 en 1855; eiken preekstoel met voorstelling Onze-Lieve-Vrouw en Heilige Lambertus, aangekocht in 1812.
Bron: DE SADELEER S., KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. 1995: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kanton Puurs, Klein-Brabant, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Kennes H. 1995: Parochiekerk Sint-Lambertus met ommuurd kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/2026 (geraadpleegd op ).