Pastorie van de Sint-Salvatorsparochie, gelegen rechtover de kerk en opgetrokken in 1888-1890 naar de ontwerpplannen van architect Antoine Verbeke.

Historiek

Van oudsher de locatie van de pastorie. De eerste pastorie van Harelbeke wordt voor het eerst vermeld in 1270. In 1510 wordt er een nieuwe pastorie opgetrokken.

17de eeuw. Tijdens de Negenjarige Oorlog (1688-1697) doet het kapittel de pastorie van de hand aan de stad omdat er te zware belastingen op rusten. Dit heeft tot gevolg dat de stad de pastorie mag verhuren en er gewone burgers komen wonen. Naar verluidt heeft de 17de-eeuwse pastorie een strodak, want in 1611 en 1613 worden er herstellingswerken aan uitgevoerd door een Nicolaas Vander Haghe.

18de eeuw. Volgens de literatuur wordt een derde pastorie in 1710 opgetrokken. In 1777, onder pastoor Petrus De Schrijver (1776-1822) worden herstellingen uitgevoerd.

19de eeuw. Bij het concordaat van 1802 is de pastorie niet langer bezit van het kapittel (aangezien dat wordt afgeschaft), maar van de kerkfabriek van de Sint-Salvatorsparochie. Tussen 1816 en 1819 worden werken uitgevoerd aan de pastorie; zo wordt onder meer aan de oostzijde een hangar gebouwd. Een bouwaanvraag toont dat de pastorie op dat ogenblik een breedhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen is met een vrij onregelmatige travee-indeling, met links een aanpalend eenlaagsgebouw. In 1851, onder pastoor Leander Muylle (1842-1863), wordt de pastorie vergroot en vrij ingrijpend aangepast aan de toenmalige classicistische 'mode'. Volgens de bouwaanvraag is het bestaande gebouw over de ganse breedte opgetrokken tot twee bouwlagen en is de gevel (vermoedelijk bepleisterd en wit beschilderd) geritmeerd door rechthoekige vensters en horizontale kordonlijsten tussen de verdiepingen. Het vroegere aanpalende bijgebouw (met keuken en washuis) wordt ook binnenin grotendeels vernieuwd. Zo vraagt de pastoor in 1857 aan om op het oostelijke gedeelte van de pastorie een nieuwe schoorsteen te plaatsen, in beide plaatsen een nieuwe vloer te leggen, het washuis uit te breiden en een nieuwe keldertrap te maken.

Niettegenstaande de verbouwingen van circa 1850 wordt omwille van de 'slechte bouwfysische toestand' van de pastorie al in de jaren 1880 beslist door de kerkraad om op dezelfde plek een nieuwe pastorie te bouwen. In 1887 worden de plannen van de Brugse architect Antoine Verbeke door de kerkfabriek goedgekeurd, maar door de Koninklijke Commissie voor Monumenten afgekeurd. In 1888 wordt een door architect Verbeke gewijzigd plan aanvaard; het plan omvat een gebouw aan de straatkant met een centrale trapgevel en met twee ongeveer dezelfde vleugels rechts en links. Op voorstel van de Commissie voor Monumenten wordt de voorgevel niet bepleisterd. Er wordt besloten om voorlopig alleen de trapgevel en de linkervleugel op te trekken en het bestaande oostelijke gedeelte te bewaren. In 1890 registreert het kadaster de bouw van de nieuwe pastorie, met een broeikas tegen de oostelijke tuinmuur.

Aangezien in 1892 de muren en het dak van dit laatste gedeelte op instorten staan, wordt ook de oude oostvleugel vervangen. De plannen worden opgemaakt door architect Charles De Wulf uit Brugge. Tijdens de afbraakwerken in 1892 wordt er een balk ontdekt met het jaartal 1644; het houtwerk van de pastorie is volgens pastoor J.B. Rebs afkomstig van de afbraak van een ziekenkamer en een school van de paters jezuïeten van Kortrijk.

20ste eeuw. In 1935 vermeldt men bij de pastorie ook een tuin en een broeikas. Circa 1956 wordt de pastorie in opdracht van de Stad Harelbeke verbouwd door de Harelbeekse architect Armand Vandenweghe; de vier vensters van het lager volume links worden vervangen door een poort en één groter venster. Tussen 1987-1992 wordt de pastorie onder deken Wilfried Aneca volledig heringericht en wordt de voorgevel gerestaureerd.

Beschrijving

Historiserende pastoriewoning daterend van 1888-1890; woning van twee bouwlagen en vijf traveeën onder leien zadeldak. Rood-bruine baksteenbouw gecombineerd met natuursteen voor de doorgetrokken onder- en bovendorpels, de aanzet- en sluitstenen. Decoratieve verankering. Voorgevel links uitgewerkt met trapgevel met beeldnis en beeld van Christus als de Goede Herder, rechts dakkapel met trapgeveltje. Rechthoekige openingen met vernieuwd, wit beschilderd houtwerk. Links, laag bakstenen volume van 1956 onder leien zadeldaken (nok evenwijdig met straat); straatgevel - met poort en venster - is gelijkaardig uitgewerkt.