Imposante, neoclassicistische herenwoning opgetrokken in 1872-1874 voor Victor De Doncker (1823-1900), naar de plannen van architect Mattelaer uit Kortrijk.

Historiek

In de literatuur wordt vermeld dat de herenwoning is opgetrokken op de plaats van de vroegere burggravie. Vrij recent is echter aangetoond dat deze veronderstelling verkeerd is (wellicht heeft de familienaam Deborghgrave voor verwarring gezorgd). De burggravie moet een honderdtal meter dichter bij de stadskern gesitueerd worden.

In 1870 koopt Victor De Doncker (1823-1900), lid van de gemeenteraad, de provincieraad en voorzitter van de Burgerlijke Godshuizen (1881-1885), het perceel met woning van zijn moeder Victoria Gheysens. Victor De Doncker is samen met zijn broer Prosper vooral bekend door zijn schenkingen aan armen van Harelbeke (zie Paretteplein nummers 17 en 19). In 1871 laat hij de woning van zijn moeder en enkele andere kleine huizen afbreken en in 1872-1874 het huidige herenhuis bouwen. De ontwerper van het huis is de Kortrijkse (verder quasi ongekende) architect Gustave Mattelaer.

Bij het overlijden van Victor De Doncker in 1900 wordt er een uitgebreide inboedelbeschrijving van de woning opgemaakt: het huis omvat een inkomhal en ingangspoort, een traphal en gang met alkoof, twee salons, een eetkamer, bureau, keuken, kelder en wijnkelder, enkele slaapkamers en een logeerkamer, een balkonkamer, een badkamer, een zolderverdieping, stallingen, een magazijn met kelder en tenslotte een tuin. Op 27 maart 1902 wordt het huis verkocht aan toenmalig burgemeester Emile Lefevre (1868-1926; burgemeester van 1914-1921). Vermoedelijk in 1932 komt het in handen van burgemeester Robert Bossuyt (°1896; burgemeester van 1933-1946), tevens handelaar in bouwmaterialen en de voorloper van het bedrijf Bomarbre-Marbalys.

Sinds 1977 is het herenhuis de zetel van de sociale bouw- en huisvestingsmaatschappij Mijn Huis cf. opschrift "MIJN HUIS 1926". Deze plaatselijke maatschappij voor goedkope woningen is opgericht bij akte van 26 december 1927 en zorgt ervoor dat in de periode 1933-1940 582 huizen worden gebouwd. In de jaren 1950 bouwt Mijn Huis de volledig nieuwe Arendswijk uit tot een geheel met 450 woningen. Later volgen de sociale verkavelingen op het Eiland (Tientjes-, Vrijheid- en Wijdhaeghestraat), de Zandberg, de Bloemenwijk en Ter Perre op de Overleie, de Collegewijk en Stasegem. In totaal worden er in de periode ongeveer 1.200 woningen gebouwd, die verhuurd worden of verkocht.

Beschrijving

Fraai uitgewerkte herenwoning met bepleisterde en wit beschilderde gevel op arduinen plint (met enkele keldervensters) en afgedekt door een mansardedak met zwarte leien en drie dakvensters. Bredere linkertravee met rondboogvormige koetspoort. Begane grond geleed door horizontale banden, afgescheiden door een arduinen waterlijst. Boven de poort, arduinen balkon met plastisch uitgewerkte versiering en centraal een cartouche. Licht getoogde vensters, op de begane grond in arduinen omlijstingen op consoles, en op de verdieping met opengewerkte borstweringen en bovenaan consoles en guirlandes. Houten kroonlijst op fraaie modillons. Gietijzeren tramoog.

Links van het hoofdvolume staat een lager volume, vermoedelijk teruggaand op een ouder pand, zie kelder met troggewelfjes en achteraan een voormalige uitkijktoren - naar verluidt van vóór 1650. Aanbouw onder plat dak met identieke doch soberdere gevelafwerking; achteraan veelhoekige, bakstenen toren onder plat dak; baksteenfries en kleine openingen.

Rijkelijk versierd interieur in eclectische stijl, mogelijk deels uit het einde van de 19de eeuw en deels aangekleed in de jaren 1950 (onder eigenaar Bossuyt, handelaar in bouwmaterialen?). Weelderige salons met schouwen, rijke stucplafonds, ingemaakte kasten, parketvloeren enzomeer. Achteraan, grote tuin met merkwaardig bomenbestand onder meer een catalpa en verschillende beelden. Bepleisterd en wit beschilderd koetsgebouw.