Historiek

Belangrijke textielfabriek, in 1839 als katoenspinnerij De Gandt-Vander Schueren opgericht en vanaf 1841 met een vlasspinnerij uitgebreid. In 1858 overgegaan in handen van de fabrikant A.V. De Breyne, en nadien deel uitmakend van de N.V. "L'Association Linière" als "vlas- en werkstoomspinnerij". Omstreeks midden 19de eeuw nam het bedrijf het grootste deel van het bouwblok tussen Lamstraat, Sint-Pietersnieuwstraat, Korianderstraat, Waalse Krook en Platteberg in beslag met toegangen in Lamstraat en Sint-Pietersnieuwstraat. De meeste in binnenblok gelegen gebouwen moesten wijken onder meer voor de oprichting van het circus, en enkel het oorspronkelijke hoofdgebouw aan de Korianderstraat bleef over. Begin 20ste eeuw omgevormd tot gasgloeikousjesfabriek N.V. Emiel Schultze.

Beschrijving

Het huidige complex kwam in twee bouwfasen tot stand; het deel links van de deurtravee als katoenspinnerij in 1839 (gedateerd door middel van hardstenen datumsteen tussen tweede en derde travee: "Anno MDCCCXXXIX/ Propre De Gandt-Vander Schueren/ Archte J. Migom") en rechterdeel van 1841 (eveneens naar ontwerp van J. Migom) (zie bouwaanvragen van 1839 en 1841). Doorlopende gevelwand met - door het hellende terrein - belangrijke kelderverdieping, vijf bouwlagen en zolderverdieping (blind), twaalf traveeën; schilddak met nok loodrecht op de straat boven drie linkertraveeën, en schilddak met nok parallel met de straat boven het rechterdeel (Vlaamse pannen). Openingen onder strekse boog (in kelderverdieping en eerste bouwlaag), rondboogvensters (in tweede bouwlaag) en rechthoekige openingen (in andere bouwlagen) met ijzeren roedeverdeling, in verankerde bakstenen gevel op natuurstenen plint (welke door hellend terrein verdwijnt vanaf de zesde travee). Doorlopende hardstenen druiplijst tussen kelderverdieping en eerste bouwlaag, en tussen eerste en tweede bouwlaag. Oorspronkelijk was de kelderverdieping bepleisterd met imitatiebanden en de eerste bouwlaag afgeboord met imitatiehoekblokken in pleisterwerk.

Interieur

Het interieur toont op een unieke wijze de overgang van traditionele naar moderne industriële bouwtechnieken. In de kelderverdieping van 1839 vinden we een traditionele constructie door middel van hardstenen Dorische zuilen (zonder cannelures), waarop via bakstenen draagbogen bakstenen steekbooggewelven rusten; de kelderverdieping uit 1841 bestaat uit bakstenen troggewelfjes tussen ijzeren I-balken, rustend op de muren en op (later aangebrachte?) metalen liggers (gekoppelde I-balken). De verdiepingen werden in 1839 nog uitgevoerd door een houten moer- en kinderbalkenconstructie, ondersteund door gietijzeren kolommen; in 1841 werd echter gebruik gemaakt van zware op verschillende plaatsen opgespannen bakstenen troggewelven tussen ijzeren I-balken. In het bedrijf bleef nog een groot deel der begin 20ste-eeuwse gloeikousjesbreimachines bewaard (de N.V. Schultze was de enige firma in Vlaanderen welke Auer-gloeikousjes vervaardigde!) evenals een Cornwall-stoomketel van 5 atm. (Mecoen, 1910), en een vroege electrolyse-installatie voor het verchromen van metalen.