is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woningen kaderpersoneel Merksplas Kolonie
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Merksplas Kolonie
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Rijksweldadigheidskolonie Merksplas
Deze bescherming is geldig sinds
Type 1, gebouwd circa 1882 (Steenweg op Rijkevorsel 6, 8/Kapelstraat) komt neer op vrijstaande herenhuizen van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadel- of schilddak (nok parallel aan de straat, mechanische pannen). Nummer 6 met dubbelhuisopstand, achtergevel met uitbouw en veranda en een recente aparte garage onder zadeldak (nok loodrecht op de straat, mechanische pannen); nummer 8 met parallel gelegen aanbouw onder afgewolfd zadeldak en parallel apart bijgebouwtje onder zadeldak (mechanische pannen) met recentere uitbouwen onder plat dak. Lijstgevels met deurrisaliet: bij nummer 6 in de vorm van een hoger oplopend middenrisaliet tussen versneden steunberen en oorspronkelijk bekroond door een helmvormige bedaking die nu herleid is tot een plat dak; in de voorgevel van nummer 8 neemt de inkompartij de vorm aan van een uitbouw van één bouwlaag met zijdelingse inkom en aansluitend balkon met ijzeren leuning; ook een bewaarde omlopende kroonlijst. Nummer 6 met houten vleugeldeur met panelen onder rondbogig bovenlicht.
Type 2, (Steenweg op Rijkevorsel 4, circa 1882 en Gasthuisdreef 1, circa 1903) groepeert vrijstaande herenhuizen met dubbelhuisopstand van respectievelijk drie en vier traveeën, souterrain en twee bouwlagen; voorgevel met rechts risalieten van respectievelijk één en twee traveeën in de vorm van een punt- of tuitgevel; op elkaar gesteld schild- en zadeldak (nok parallel aan en loodrecht op de straat, leien) met dakkapellen (nummer 4). Bakstenen lijst-, punt- en tuitgevels op een gepikte of een met schijnbossage of schijnvoegen gecementeerde plint; houten kroon- en tandlijst op klossen of modillons met dropmotief. Inkom met arduinen steektrap en fraaie houten paneeldeuren met glas- en ijzerwerk, nummer 4 met deels vernieuwd houtwerk en aparte kelder- en dienstingang. Diverse (recente) uitbouwen en bijgebouwen: nummer 4 nieuwe houten veranda ter hoogte van het voormalig bordes met pergola, zijdelings een aanpalende garage onder zadeldak (nok parallel aan de straat, kunstleien) en een langgestrekt bijgebouw van één bouwlaag onder zadeldak (nok loodrecht op de straat, Vlaamse pannen).
Type 3, gebouwd circa 1889 (Steenweg op Rijkevorsel 18-20/Kweekstraat) is vertegenwoordigd in twee vrijstaande herenhuizen opgesteld in spiegelbeeld; L-vormige enkelhuizen van elk twee traveeën, souterrain en twee bouwlagen onder een combinatie van zadel- en tentdak (mechanische pannen); achteraan een parallel gelegen lagere uitbouw onder afgewolfd zadeldak. Tuitgevel van één travee met variante van één Brugse travee in de geveltop en met getrapte bekroning. Lijstgevels van de inspringende deurtravee en zij- en achtergevels afgelijnd door een omlopende getrapte baksteenfries onder houten kroonlijst. Arduinen steektrap met ijzeren leuning leidend tot de voordeur met gestrekte tussendorpel en segmentbogig bovenlicht; dienstingang in de zijgevel. Steenweg op Wortel 5 (circa 1905): gelijkaardig uitgewerkte woning met lichte variatie, zie puntgevel met segment- en korfbogige spaarvelden.
Type 4 (Steenweg op Wortel 2, circa 1897 en Steenweg op Rijkevorsel 2, 47, circa 1903) komt tot uiting in de vrijstaande L-vormige herenhuizen van drie traveeën, souterrain en twee bouwlagen onder op elkaar gestelde schilddaken (leien) met dakkapellen; uitspringende hoofdgevel met enkelhuisopstand; spiegelbeeldschema. Een arduinen steektrap gevat tussen twee muurpartijen of voorzien van een ijzeren leuning leidend tot de voordeur voorafgegaan door een bordes met ijzeren leuning. Op de Steenweg op Rijkevorsel bewaarde houten vleugeldeuren met segmentbogig bovenlicht. Zowel in de oksels van de voorgevels, als zijdelings en/of achteraan komen diverse (latere) aanbouwsels onder plat dak voor, onder meer een recentere veranda en/of garage. Beide woningen aan de Steenweg op Rijkevorsel beschikken nog over een gaaf bewaard bijgebouw onder schilddak (nok parallel aan de straat, Vlaamse pannen); nummer 47 behoudt tegen zijn achtergevel een houten veranda met fraai uitgewerkte kroonlijst en aansluitend balkon met ijzeren leuning.
Type 5, gebouwd circa 1915 (Steenweg op Rijkevorsel 1-3, 31-33, Eikendreef 1-3) verschijnt in vrijstaande, gekoppelde woningen van twee traveeën, souterrain en twee bouwlagen onder een gemeenschappelijk schilddak met dakkapellen (nok parallel aan de straat, mechanische pannen) en centrale schoorsteen. Inspringende aanbouw van één bouwlaag onder parallel gelegen afgewolfd dak met dakkapel tegen de zijgevel en een uitbouw onder plat dak tegen de achtergevel; alleenstaand, achterin gelegen bijgebouw onder zadeldak (nok loodrecht op de straat). Lijstgevels met houten of vernieuwde kroonlijst; in oksel een trap met ijzeren leuning naar de voordeur onder een afgewolfde leien luifel op kraagstukken; keldertrap voor en onder het bordes. Segmentbogige benedenvensters; rechthoekige bovenvensters onder ijzeren I-balk met rozetten.
Overige, Ossenweg 1 van circa 1885: woning voor de beheerder van de straftuinbouwschool; alleenstaand enkelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (nok loodrecht op de straat, mechanische pannen). Lijstgevels op gepikte plint met omlopende getande baksteenlijsten onder houten kroonlijst; bijgebouwtje onder zadeldak (mechanische pannen). Steenweg op Rijkevorsel 49 van circa 1905: vrijstaand dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok parallel aan de straat, mechanische pannen). Lijstgevel met geaccentueerde muurbanden en met een fries van ruitvormige siermotieven; driezijdig bow window op de begane grond. Arduinen trap met ijzeren leuning leidend naar voordeur met tussendorpel. Nummers 51-53 in een gelijkaardige bouwtrant, van circa 1905: gekoppelde enkelhuizen van elk twee traveeën en twee bouwlagen onder gemeenschappelijk zadeldak (nok parallel aan de straat, mechanische pannen); zijpuntgevels met spitsbogige spaarvelden. Gekoppelde garages achteraan.
Beersedreef 2, van circa 1931: vrijstaand dubbelhuis met zekere cottage-allure; complex volume van drie op drie traveeën en twee bouwlagen met op elkaar gestelde puntgevels onder overkragende bedaking van tentdak (met ongelijke schilden) en diverse zadeldaken. Sobere baksteenbouw op gecementeerde plint; bepleisterde en beschilderde geveltoppen met pseudo-vakwerk; achtergevel met driezijdige bow window van twee bouwlagen, aansluitende uitbouw met balkon op de bovenverd. Apart L-vormig bijgebouwtje.
Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 2002: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Hoogstraten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Merksplas Kolonie
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woningen kaderpersoneel Merksplas Kolonie [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/206092 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.