Octrooigebouwen, ter vervanging van de middeleeuwse Brusselsepoort gebouwd in 1825 naar ontwerp van M.-J. Hensmans en gebruikt tot 1860, bij de afschaffing van het tolrecht. Gespiegeld aan elkaar en in neoclassicistische stijl opgetrokken tolhuizen van drie traveeën en twee bouwlagen onder een trechtervormig dak, met lijstgevels die voorzien zijn van een parement van zandhoudende kalksteen en gekenmerkt worden door een decoratie van pseudo-banden, een sokkelvormige onderbouw met rechthoekige vensters, een puilijst, monumentale rondboogvensters in de bovenbouw en een vlakke kroonlijst op klossen. Een ijzeren hekken tussen beide gebouwen sloot oorspronkelijk de toegang tot de stad af. De octrooigebouwen werden in 1989 als monument beschermd. Tussen 1999 en 2002 werd het noordelijke tolhuis volledig gerestaureerd op initiatief van de Architectenkamer voor Vlaams-Brabant, die er haar zetel heeft. Van het zuidelijke tolhuis, sinds 1976 verhuurd aan de vriendenkring van de burgerbescherming, werden enkel de gevels gereinigd.