erfgoedobject

Textielfabriek Cohen

bouwkundig element
ID
206854
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/206854

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Textielfabriek Cohen
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Textielfabriek Cohen
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Textielfabriek Cohen
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Hoekperceel bebouwd in 1928-29 voor textielproducent Georges Cohen in modernistische stijl naar ontwerp van Henry van de Velde. Het is een van de vroegste ontwerpen na de terugkeer van Henry van de Velde naar België. Het pand bestaat uit een directeurswoning, technische ruimtes en een textielatelier. De verschillende functies van het pand (directeurswoning, textielatelier, technische ruimtes) zijn in de gevels herkenbaar dankzij de volumewerking, raampartijen en gevelafwerking wat representatief is voor de architect in deze periode. Opvallend gebruik van betonnen ramen in combinatie met metalen raamvleugels en betonnen dakrandafwerking. De bewaard gebleven indeling van de directeurswoning is zeer vernieuwend voor het interbellum met een ontvangstkamer, rookkamer en badkamer.

Historiek

De eerste opdracht voor een burgerwoning die Henry van de Velde – na zijn terugkeer naar België - kreeg kwam van Georges Cohen in 1927.

Cohen was textielfabrikant en eigenaar van NOVAK. Te Brussel werd aan de Rooseveltlaan een nieuwe woning opgetrokken met gelede daken, stalen ramen en een overluifelde ingang waarboven een balkon met borstwering. De gevel is afgewerkt met blauwe hardstenen platen. Balustrade, omheining en leuningen zijn gemaakt van metalen ronde buizen. Het was de eerste woning in een lange reeks van huizen voor de Brusselse privémarkt.

Te Ninove bezat Cohen een textielfabriekje op de Graanmarkt. De leiding van het bedrijf was in handen van Arthur Pirret. Terwijl Cohen in Brussel in de Lakensestraat een atelier voor luxekledij had, werd in Ninove de confectie geproduceerd. Cohen gaf aan Henry van De Velde de opdracht te Ninove een nieuw textielgebouw op te richten in 1927. Het daaropvolgende jaar was de fabriek reeds in gebruik. Er werkten een honderdtal meisjes en Pirret woonde in de luxueuze directeurswoning.

De uit Brussel bekende architecturale elementen als het balkon, vlakke gevelafwerking, afgeronde / afgeschuinde hoek en ronde buizen als omheining werd ook hier toegepast.

Beschrijving van textielfabriek Cohen

Hoekperceel bebouwd in 1928-29 voor textielproducent Georges Cohen in modernistische stijl naar ontwerp van Henry Van de Velde. De verschillende functies van het pand (directeurswoning, textielatelier, technische ruimtes) zijn in de gevels herkenbaar dankzij de volumewerking, raampartijen en gevelafwerking. De gevels langs de Aalstersesteenweg zijn bepleisterd en geschilderd, langs de Vinkenstraat werd geen afwerking voor de bakstenen façade voorzien. Alle ramen bestaan uit geprefabriceerde betonnen kaders met metalen raamvleugels.

Directeurswoning gelegen op de hoek van de Aalstersesteenweg en de Vinkenstraat, telt één travee langs de Aalstersesteenweg en vier traveeën langs de Vinkenstraat, twee bouwlagen hoog. De straathoek werd rond / meerhoekig uitgewerkt met een raampartij over de volledige hoogte. De gevelwand langs de oprit werd uitgewerkt met een inspringende inkompartij met erboven een balkon met klein uitspringend luifeltje. Het balkon is afgewerkt met een metalen leuning. Een horizontaal gericht drieledig bovenlicht werkt de zone tussen deur en balkon af. De gevel met de inkom telt op de gelijkvloerse verdieping twee vierledige betonnen ramen en op de bovenverdieping één vierledig betonnen raam. Langs de Vinkenstraat op de benedenverdieping 6 en bovenverdieping 3 drieledige betonnen kruisvensters en een tweeledig venster, eveneens in beton. De woning is deels onderkelderd. Oorspronkelijk was de dakrand met betonnen boordstenen afgewerkt. De indeling van de directeurswoning bestaat uit één centrale gang op beide verdiepingen langs de 'opritgevel' waarop de leefkamers (ontvangstkamer en rookkamer) en slaapkamers + badkamer aansluiten (kant Vinkenstraat). De trap bevindt zich in de afgeschuinde hoek, meteen aansluitend op de voordeur. Volgens de eigenares is deze structuur bewaard gebleven (plaatsbezoek 3 september 2008, geen toegang tot de woning).

Het Textielatelier is gelegen langs de Vinkenstraat met oorspronkelijk een open toegang van op de Aalstersesteenweg onder de ‘technische’ ruimtes door naar de atelierruimte en naastliggende vrije zone. Het atelier bestaat uit een betonnen structuur van 12 traveeën en twee beuken met een bakstenen mantel. Twee bouwlagen onder een plat dak doch hoger uitgewerkt dan de directeurswoning. De ateliers worden verlicht door grote betonnen ramen langs beide langszijden van het atelier maar niet op de kopzijde. Oorspronkelijk was de dakrand met betonnen boordstenen afgewerkt. Het atelier is deels onderkelderd. Ondanks het gebruik van verschillende soorten baksteen werd het atelier uitgevoerd zoals ontworpen.

De ‘technische ruimtes’, gelegen langs de Aalstersesteenweg vormen de verbinding tussen directeurswoning en atelier. Aan de linker zijde van de open doorrit, twee achter elkaar gelegen, éénlaagse garages. De tussen de garages en de woning gelegen open doorrit geeft toegang tot de drukkerij, traphal, kleedruimte en atelier op de gelijkvloerse verdieping. De garage is herkenbaar als een éénlaags uitspringend volume met garagepoort, de toegang tot de drukkerij is identiek aan de voordeur van de woning. In de zijmuren van de garages bleven meerledige betonnen ramen bewaard met metalen vleugels. Het originele schrijnwerk bleef bewaard waaronder de toegangsdeur tot de traphal. Op de eerste verdieping langs de Aalstersesteenweg ligt de refter en langs de Vinkenstraat een kleedruimte. Kleedruimtes en refter zijn zeer vernieuwend in de fabrieksbouw op dat ogenblik. De refter verbindt beide vooruitspringende volumes en overbouwt de open doorrit. Twee grote tweeledige ramen zorgen voor licht in de refter. De kozijnen werden vernieuwd. Langs de Vinkenstraat is de traphal herkenbaar aan het verticaal raam over twee verdiepingen. De traphal behield zijn stenen trapconstructie. Ernaast de twee boven elkaar gelegen vestiaires met twee vierledige + één zesledig raam op de benedenverdieping en twee dubbelramen en een drieledig raam op de bovenverdieping. Boordstenen werken de dakrand af. Langs de achterzijde werden enkele ramen reeds vernieuwd.

Het terrein wordt langs de Aalstersesteenweg afgesloten met een metalen afsluiting samengesteld uit ronde buizen.

  • Baillieul, Ballegeer, Heyvaert, Lambotte, Laporte, Poulain, Zabeau-Van der Verren, Een toren voor boeken, Gent: RUG-Centrale Bibliotheek,1985.
  • Brauer G. e.a., Henry van de Velde Een europees kunstenaar in zijn tijd, s.l.: Sembach & Schulte, 1992.
  • Hammacher A., Le monde de Henry Van de Velde, Antwerpen/ Parijs: Mercatorfonds/ Hachette, 1967.
  • Jacobs S., Henry Van de Velde wonen als kunstwerk, een woonplaats voor kunst, Leuven:Van Halewyck, 2005.
  • Ploegaerts L., Puttemans P., L’oeuvre architectural de Henry Van de Velde, Brussel/Québec: Vokaer/Les Presses de l’Université Laval, 1987.
  • Steyaert R., Henry Van de Velde in Ninove, DE, 31 augustus 1990.
  • La Cite 5/6, 1933, 9.

Bron: Beschermingsdossier DO002334
Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Textielfabriek Cohen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/206854 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.