erfgoedobject

Don Boscoklooster

bouwkundig element
ID
206955
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/206955

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Don Boscoklooster
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Don Boscoklooster
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Don Boscoklooster bestaande uit verschillende vleugels uit de eerste helft van de 20ste eeuw en gelegen schuin tegenover het Sint-Wivinaklooster tegen de grens met Dilbeek dicht bij het station van Dilbeek. Hier ontwikkelde zich in de jaren 1950 een nieuwe woonkern samen met een nieuwe parochie (Savioparochie Dilbeek). Het domein loopt in noordelijke richting tot aan de Sint-Wivinadreef en is daar afgesloten door een hoge tuinmuur. Achteraan ten westen in de tuin nog een Lourdesgrot en een bijgebouw.

Historiek

De eerste bebouwing op het perceel wordt in 1904 geregistreerd op het kadaster en omvat een pastorie (gemeenschapshuis), een kapel, een huis en broeikassen. De kapel zou gebouwd zijn in 1903 en de pastorie in 1904. De gronden en bouw werden gefinancierd door Clotilde Mention (1845-1925) (zus van Robert Dansaert, eigenaar van de gronden langs de laan in Groot-Bijgaarden die naar hem vernoemd werd, en door erfenis eigenares geworden van het Sint-Wivinaklooster en omliggende gronden). Het Don Boscoklooster vestigde zich hier in 1904 op vraag van deze weduwe en richtte er een huis op voor theologiestudenten. Snel na de bouw werd het complex uitgebreid in 1905 en 1908, opnieuw door de steun van Mention, door de verlenging van het gemeenschapshuis aan de westzijde tot een volwaardige vleugel. In 1912 wordt de kapel vergroot ten westen aan het koor en wordt de verbindingsvleugel gebouwd tussen de kapel en de noordelijke gelegen eerste vleugel. Al deze wijzigingen worden in 1913 opgetekend op het kadaster. De verbindingsvleugel zou dienst doen als huisvesting voor de theologanten, maar ook als retraitehuis en vakantiekolonie. In 1932 en 1933 breidde de noordelijke vleugel uit met een extra volume aan de noordzijde, ook de verbindingsvleugel werd grondig verbouwd. In 1932 werd er een inkomportaal met twee flankerende kapellen aan de kerk gebouwd ten oosten. De Onze-Lieve-Vrouw van Lourdesgrot werd in 1937 gebouwd, als dank voor het goede verloop van de werken.

Tijdens het interbellum oprichting van een retraitehuis ten zuiden, door middel van een gevelsteen gedateerd "inhon/ b.m.v. aux/ 24-5-1938" en in 1941 op het kadaster opgetekend. Oorspronkelijk wou men nog een verbindingsvleugel bouwen tussen het retraitehuis en de kapel (zodat er een E-vormig complex zou ontstaan), maar dit werd nooit uitgevoerd. De plannen en bouwaanvraag van 1938 voor de bouw van het retraitehuis en de verbindingsvleugel zijn bewaard in het gemeentearchief en werden getekend door architect A. Bressers. In de literatuur wordt Victor Broos vermeld als ontwerper van het nieuwe retraitehuis.

De kloosterkapel werd vanaf het begin gebruikt door de omwoners, omdat ze ver woonden van de parochies van Sint-Martens-Bodegem, Groot-Bijgaarden en Dilbeek. Vanaf 1941 werd de kapel door het toenemende aantal omwonenden gebruikt als parochiekerk tot de bouw van de Saviokerk in 1980 (de parochie werd opgericht in 1959).

Eind jaren 1980 wordt ten noorden van het oude gemeenschapshuis een nieuw gemeenschapshuis gebouwd. De kerk en aangrenzende noordelijke vleugel zijn heden in gebruik door onder andere de Chiro en voor het jeugdwerk van Don Bosco ("Eigentijdse Jeugd"); het voormalige noviciaat ten zuiden werd omgebouwd tot bezinningscentrum ("Oasecentrum").

Beschrijving

Eenvoudig bakstenen complex onder leien zadeldaken op een U-vormige plattegrond geopend naar de straatzijde. De pastorie en de achterliggende vleugel hebben twee bouwlagen en getoogde muuropeningen. De dwarse vleugel en het verlengde van de noordelijke vleugel hadden oorspronkelijk twee bouwlagen met traveeën geritmeerd door steunberen en licht getoogde muuropeningen. Verschillende aanpassingen onder andere de verhoging van de dwarse vleugel met een extra verdieping.

De neogotische kapel heeft drie beuken en zes traveeën, geritmeerd door steunberen tegen de gevels, met later aangebouwd koor en lager inkomportaal. De voorgevel heeft drie verdiepte spitsboogvelden met smalle gekoppelde spitsboogvensters. Centraal in de gevel stond een dakruitertje waarvan nu enkel de voet nog zichtbaar is. In de zijgevels bevinden zich ook lange smalle gekoppelde spitsboogvensters. De meest oostelijke travee heeft geen vensters. Het koor heeft drie rechte traveeën en een driezijdige sluiting die later is aangebouwd (1912). Het interieur van de kapel heeft een drielobbig gewelf met centraal gedrukt tongewelf en was oorspronkelijk bepleisterd en beschilderd.

Het ten zuiden gelegen voormalige retraitehuis uit het interbellum is een rechthoekig bakstenen gebouw van drie bouwlagen op een verhoogde begane grond onder pannen zadeldak (nok loodrecht op de straat). De straatgevel heeft centraal een dieper gelegen dubbele toegangsdeur overdekt door een luifel met hierboven een groot over de verdiepingen doorlopend rondboograam met betonnen tussenstijlen. Aan beide zijden van de toegangsdeur een oculus. Decoratief gebruik van baksteen voor muurvlechtingen en voor eigentijdse decoratie van overhoeks geplaatste bakstenen. Door het decoratief gebruik van baksteen, een groot doorlopend raam en witgeschilderde elementen krijgt de gevel zowel een sterk verticale als horizontale indruk. Bovenaan in de puntgevel beeld van Don Bosco met kind. In de noordelijke zijgevel grote erker met afgeronde hoeken op de gelijkvloerse verdieping en in de zuidelijke zijgevel een halfronde erker. Zijgevels met rechthoekige muuropeningen. Het westelijk deel vormt een breuk met het oostelijk deel, waarschijnlijk omdat hier op het plan oorspronkelijk de verbindingsvleugel met de rest van het complex zou aan gebouwd worden. Deels bewaard schrijnwerk.

  • Gemeentearchief Dilbeek, bouwaanvragen Groot-Bijgaarden, 874.1 diverse bouwplans (losse) van de jaren 1930 tot +/- 1940, doos 422 (Plan voor een retraitehuis der Z. Eerw. Paters van "Don Bosco" te Groot-Bijgaarden, architect A. Bressers, 1938).
  • Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Dilbeek, afdeling IV (Groot-Bijgaarden), 1904/6, 1913/6, 1941/18 en 1988/55.
  • BIESMANS J. 1989: 85 jaar Salesianen in Groot-Bijgaarden, Don Bosco in Vlaanderen, 1, Leuven.
  • VAN WAMBEKE T. 2004: Honderd jaar Don Bosco Groot-Bijgaarden, Groot-Bijgaarden.
  • WERKGROEP PAJOTTENLAND 2007: Pajottenland. Een land om lief te hebben, Lennik, 84.

Bron: VERWINNEN K. met medewerking van KENNES H. & THOMAS H. 2011: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Dilbeek, Herinventarisatie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB7, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Don Boscoklooster [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/206955 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.