erfgoedobject

Villa De Smet met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
206985
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/206985

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Villa De Smet met tuin
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Villa De Smet
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Cottage villa uit begin 20ste eeuw gelegen op het grondgebied van Dilbeek, maar bereikbaar vanuit de Zakstraat in Itterbeek. Gebouwd in 1912 door de industrieel Joris Oor, geregistreerd op het kadaster in 1913, en aangekocht en verbouwd in 1920 door Georges De Smet. Omgeven door een uit twee, haaks op elkaar staande strookpercelen samengestelde tuin, oorspronkelijk 1 hectare 19 are, met kruisvormig ingedeelde parterre (nu verdwenen) en een mooi panorama over de Pedevallei als achtergrond. De 130 meter lange oprijlaan is omgeven met landschappelijk plantsoen; typisch voorbeeld van een geleend landschap ('borrowscape').

De villa

Bakstenen villa met een geaccentueerd pseudo-mansardedak (pannen). Bepleisterd en beschilderd gevels met rechthoekige muuropeningen; waarschijnlijk nieuw schrijnwerk.

De tuin

Vanaf het einde van de 19de eeuw komt in reliëfrijke streken rond vrij bescheiden villa's een type van tuin in zwang dat beantwoordt aan een concept uit de klassieke Chinese en Japanse tuinkunst: het geleende landschap (respectievelijk jie jing en shakkei, te vertalen als geleend uitzicht of leenlandschap). Met zo weinig mogelijk grond probeert men een zo groot mogelijk belevingseffect te verkrijgen. Het uitzicht – het 'geleende' landschap ('borrowscape') – is belangrijker dan de inhoud; de structuur van de tuin of het park en de ligging, oriëntatie en vormgeving van de gebouwen (grote balkons en terrassen) staan in functie van het omgevende landschap; de tocht naar het landhuis wordt beloond met een fraai panorama. De tuin beantwoordt ten volle aan dit 'extraverte' aanlegconcept.

De villa vormt het scharnierpunt tussen twee circa 40 meter brede strookpercelen, die nagenoeg haaks op elkaar staan. Het eerste perceel, op het voormalige grondgebied Itterbeek, vertrekt van de Zakstraat, klimt van hoogtelijn 76 meter tot bijna 83 meter over een afstand van 130 meter en herbergt de lichtjes slingerende oprijlaan – een besloten maar boeiende ruimte die door gevarieerd hoogstammig groen wordt omzoomd: bruine beuken (Fagus sylvatica 'Atropunicea'), Italiaanse populieren (Populus nigra 'Italica'), vederesdoorns (Acer negundo), gewone robinia's (Robinia pseudoacacia). De boszoom is voorzien van een rijke onderbeplanting met bloeiende soorten als Ribes aureum en werd aan de veldzijden afgezoomd met ligusterhaag, waarvan fragmenten bewaard zijn. Halverwege wordt het gesloten plantsoen in zuidwestelijke richting onderbroken door een opening, omkaderd door zes lindebomen (Tilia x europaea); de bezoeker of wandelaar krijgt hier een voorproefje van het vergezicht dat hem 60 meter verderop te beurt zal vallen. Het gazon naast het rijspoor is gestoffeerd met enkele fruitbomen, Ierse taxussen (Taxus baccata 'Fastigiata'), hulstbomen (Ilex aquifolium) en – helemaal op het einde – een rododendronmassief (Rhododendron ponticum).

De vrij bescheiden bakstenen villa met een langs drie zijden aflopend pannendak bevindt zich aan het eindpunt van de oprijlaan (op het voormalige grondgebied Dilbeek) en fungeert als belvédère voor een vergezicht in zuidwestelijke richting, min of meer samenvallend met het tweede strookperceel. De nog vlakke voorgrond van dit naar Brabantse normen schitterende panorama werd tot in een recent verleden (zoals blijkt uit een topografische kaart van 1953) gevormd door een geometrische siertuin met padenkruis. Het afdalend gedeelte van het perceel was met fruitbomen beplant. In 2000 was deze parterre geëvolueerd tot een grazige braak.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Kadastrale opmetingsschetsen Dilbeek 1913/34 en 1915/15.
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Oude kadastrale 212 leggers Dilbeek art. 1482 en Itterbeek art. 1050.
  • DENEEF R. & WIJNANT J. 2005: Dilbeek (Dilbeek, Itterbeek): Villa De Smet, in: DENEEF R., WIJNANT J., ROMBOUTS N., IMBERT D., GOOSSENS B., PAESMANS G., DE MAEGD C., VAN LIEDEKERKE M., COPRIAU P., CLAEYS T., EVERAERT E. & PAESSENS W. 2005: Historische tuinen en parken in Vlaanderen. Pajottenland - zuidwesten van Vlaams-Brabant, M&L Cahier, 11, Brussel, 56-57.
  • JELLICOE G. e.a., The Oxford companion to gardens, Oxford, New-York, Oxford University Press, 1986, p. 304 en 511.

Deze tekst is een samenvoeging van volgende twee teksten:

  • DENEEF, R., 2005: Historische Tuinen en Parken van Vlaanderen. Inventaris Vlaams-Brabant. Pajottenland - Zuidwestelijk Brabant: Bever, Dilbeek, Galmaarden, Gooik, Herne, Lennik, Liedekerke, Pepingen, Roosdaal, Sint-Pieters-Leeuw, Ternat, Brussel: Vlaamse Overheid. Onroerend Erfgoed.
  • VERWINNEN, K., 2012: Villa De Smet met tuin [online], https://id.erfgoed.net/teksten/140563 (geraadpleegd op 21 december 2018).

Auteurs: Deneef, Roger; Wijnant, Jo; Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Villa De Smet met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/206985 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.