erfgoedobject

Hoeve Te Caysele

bouwkundig element
ID
207212
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/207212

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve Te Caysele
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Goed "Te Caysele", zie houten bord met beschilderd opschrift op het poortgebouw, in de volksmond zogenaamd "Caseelhof".

Historiek

Eén van de oudste sites van Waregem, mogelijk al met Frankische oorsprong (Sausele, vermoedelijk een bosrijk gebied dat aansloot bij het Methelawoud en in dezelfde tijd is ontgonnen). Foncier van de gelijknamige heerlijkheid, die naar verluidt voor het eerst wordt vermeld in 1398. Caseele was een leen gehouden van de heerlijkheid Vive-ainsche, dat op zijn beurt een leen was van het grafelijk leenhof van Kortrijk. De eerste vermelding van de hoeve dateert uit 1487, namelijk "den goede ten casteele".

18de eeuw. Weergegeven op een kaart uit het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757. De woonvleugel is gebouwd op L-vormig grondplan en bewaart een torenvolume. Daar tegenover staan twee bijgebouwen. Verder bomen op het erf achter het woonhuis, binnen de omwalling, en geen poortgebouw. Vermoedelijk zelfde configuratie op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), mogelijk wel met het volume van het poortgebouw.

19de eeuw. Het primitief kadasterplan (circa 1835) en de bijhorende legger vermelden graaf Philippe Villain XIV als eigenaar in de jaren 1830. Volgens het plan bestaat het goed uit een "huis en plaets, stookery, roskot, hof, land en Bosch". De opbouw van het hoofvolume is U-vormig (met ongelijke benen); achteraan paalt aan het woonhuis een stokerij. In 1854 registreert het kadaster de volledige reconstructie van het woonhuis, de stokerij verliest haar functie en de schuur aan de straatkant wordt verlengd. Op de mutatieschets is echter geen wijziging aan het woonhuis zichtbaar. In 1874 breidt Carolus Villain XVIIII uit Tielt de laatst genoemde schuurvleugel nog uit met een klein volume dat nu de stokerij wordt. In 1879 wordt het woonhuis met het nog aanpalende gebouwtje van de voormalige stokerij volledig gesloopt en vervangen door het huidige volume. 20ste eeuw. Ingrijpende wijziging van de site in 1900 in opdracht van de Gentse eigenaar Arthur De Behaelt die de stokerij uitbreidt om er een stoommachine te plaatsen, een bijgebouw inplant in het verlengde van de oude stallingenvleugel en mogelijk de grachten supprimeert aangezien die nadien niet langer voorkomen op de mutatieschetsen. In 1925 wordt de stokerij omgevormd tot een landgebouw. Geen verdere wijzigingen geregistreerd ondanks de verschillende 20ste-eeuwse bijgebouwen.

Beschrijving

Thans quasi gesloten historische hoevesite met aan de oost- en zuidzijde nog een deel van de voormalige omwalling. Aan de westzijde verschillende bijgebouwen (loodsen). Deels onverhard erf met kasseiweg.

Imposant, wit beschilderd bakstenen poortgebouw, versierd met pilasters, gekroond met Ionische kapitelen. Boven de ingang is een steen ingemetseld met basreliëf waarin nog een wijzerplaat en een figuur te herkennen zijn.

Vermoedelijk eind 19de-eeuws woonhuis van één bouwlaag, afgedekt door een zadeldak met zwarte, Vlaamse pannen. Dubbelhuisopstand. Rechthoekige openingen waaronder de voordeur op enkele treden. Fijne waterlijst. Vernieuwd schrijnwerk en luiken.

Stallingen ten oosten van het woonhuis; wit beschilderde, baksteenbouw onder pannen zadeldak; kleine openingen in de achtergevel.

Ten westen, lange stalvleugel; verankerde bakstenen constructie onder pannen zadeldaken met lichte knik. Mogelijks deels uit het midden van de 18de eeuw, verlengd in het begin van de 19de eeuw en nogmaals uitgebreid in 1900 en de tweede helft van de 20ste eeuw. Quasi blinde achtergevels waarvan het eerste deel geritmeerd door steunberen.

Schuurvolume aan de straatkant. Vrij hoge, wit beschilderde, deels zwaar verankerde baksteenconstructie onder zadeldaken met golfplaten. Het oudste deel met één grote dwarspoort; de westelijke uitbreiding met openingen op twee niveaus en een poort op de begane grond.

  • Archief Heemkundige Kring De Gaverstreke: Foto’s, Herbergen-Hoeven.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Waregem, 1854/8, 1874/18, 1879/50, 1900/23, 1925/deel I-1928/20.
  • CASTELAIN R., Het goed te Caseele, in De Gaverstreke, jg. 25, 1997, p. 143-154.
  • COUCKE S., 't Goed ter Caysele, in De Gavergids, jg. 2, 1974, p. 16-19.
  • MEURIS P., Straatnamen in Waregem, een bespreking van de Waregemse straatnamen anno 1992, Waregem, 1992, p. 27.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve Te Caysele [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/207212 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.