erfgoedobject

Hoeve Te Sint-Jans

bouwkundig element
ID
207615
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/207615

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve Te Sint-Jans
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Recent gerenoveerde, omwalde hoeve bestaande uit een woonhuis, twee bijgebouwen en twee 20ste-eeuwse loodsen. Voormalig foncier van de heerlijkheid van Sint-Jans.

Historiek

14de eeuw. Het goed en de heerlijkheid van Sint-Jans behoren tot de oudste bezittingen van de Orde van Malta in onze gewesten. Ze zijn er al eigenaar van wanneer de orde in 1302 definitief wordt opgeheven. Eén van de oudste vermeldingen dateert van 1370, wanneer het door de ridders zelf wordt geëxploiteerd.

15de eeuw. Uit een pachtcontract van 1440 kan opgemaakt worden dat de toenmalige pachter Pieter de Meester een welgesteld persoon is, wat onder meer voortvloeit uit de de vele, zeer vruchtbare gronden die rond de hofstede gelegen zijn.

16de eeuw. Circa 1565 worden de bezittingen van de Orde gereorganiseerd: de oorspronkelijke commanderij wordt opgesplitst waardoor de goederen in Waregem en omgeving tot de Franse Revolutie tot de commanderij van Caestre behoren.

17de eeuw. In 1614 strekt het bedrijf zich uit over een 25-tal kouters, weiden, bos en meers, met een totale oppervlakte van ongeveer 27 bunders (38 hectare). In een visitatieverslag van 1688 staat de hoeve gedetailleerd beschreven: ze omvat een poortgebouw, ruim woonhuis, schuur in goede staat, stallingen, een wagenhuis, een bakhuis en een kapel. Boven de kapeltoegang prijken de wapens van de commandatuur. Op het woonhuis na zijn alle gebouwen in vakwerk opgetrokken. Vermoedelijk als gevolg van de Negenjarige oorlog wordt de hoeve enkele jaren later verlaten.

18de eeuw. Aangeduid op een kaart uit het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757 met duidelijke weergave van de kapel binnen de omwalling, samen met drie andere gebouwen en buiten de omwalling een galg. De heerlijkheid Sint-Jan bezit namelijk de hoge rechtsmacht met een vierschaar en een galg. Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778) afgebeeld in een ronde omwalling en bestaande uit zes gebouwen, met bijschrift "Cte St Jan". Uit een visitatieverslag van 1788 blijkt dat alle oudere gebouwen in baksteen zijn herbouwd. De kapel is echter zwaar vervallen en wordt niet meer herbouwd. Naar aanleiding van de Franse Revolutie worden de goederen aangeslagen en openbaar verkocht. Vanaf dan zijn de gebouwen definitief in privaat bezit.

20ste eeuw. In de laatste jaren van 1990, start van een ingrijpende verbouwing met onder meer sloop van verschillende bijgebouwen.

Beschrijving

Van de straat afgescheiden door een brede omwalling en toegankelijk via twee (recent hervoegde) bakstenen pijlers met arduinen dekstenen en eronder cordons in baksteenmetselwerk; in de rechterpijler is eertijds een natuurstenen wapenschild van de orde gemetseld. Erftoegang en erf grotendeels verhard met hedendaagse klinkers. Aan de zuidzijde van het erf bevindt zich het tot de 18de eeuw opklimmend boerenhuis. Eenlaags woonhuis van verankerde baksteen onder pannen zadeldak met lichte overkraging en dakruiter; dwarse uitbouw achteraan. Bewaarde licht getoogde, beluikte openingen. Vrij besloten achtergevels. Oostelijke zijgevel met vlechtingen en zolderluik. Bijgebouwen naar verluidt onder meer uit de 19de eeuw daterend doch recent vrij ingrijpend verbouwd.

  • Archief Heemkundige Kring De Gaverstreke: Foto’s, Herbergen-Hoeven.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: Tweeden Canton, ... begint op d'hofstedeken van Mijnheer van Poteghem, bewoont by Joos Merlier, begrypende de landen tegen Desselghem, 't goedt van Mynheer Pyl tot den heerwegh leedende alsoo naer 't goet te Cazeele, houdende de straete tusschen d'huyscauters end den Peracker, 't goet te Cazeele ende Sint Jan, daerinne begrepen, Eyndende op t hofstedeken van Joannes en Frans de Rycke, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • COUCKE S., De Sint-Janshoeve te Nieuwenhove, in De Gavergids, jg. 2, nr. 2, p. 19-21.
  • DESPRIET P., Twintig Zuid-West-Vlaamse hoeven, deel 1, Kortrijk, 1978, p. 167-173.
  • DESPRIET P., De Sint-Janshoeve in waregem en de voormalige commanderij van Caestre, in De Gaverstreke, jg. 7, 1979, p. 167-222.
  • DUCATTEEUW E., VANDERMAELEN L., WANTE L., Historische kaart Waregem, in De Gaverstreke, jg. 20, 1992, p. 52-53.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve Te Sint-Jans [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/207615 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.