Opgetrokken in 1910 op de plaats van een oudere kapel die opklimt tot de 17de eeuw.

Historiek

In 1626 geeft het bisdom toestemming tot de bouw van de kapel. De kapel wordt voltooid in 1634 en is gebouwd op de grens van Ardooie en Kachtem en op een dertigtal meter van de grens met Emelgem. De kapel zou zijn gebouwd door een zekere Nowé Algoet. Volgens de legende hebben het toponiem en de bouw van de kapel te maken met de boetedoening van Algoet voor brandstichting en moord. Een andere verklaring zou wijzen op de bodemgesteldheid: kruipende aarde als onvaste grond, bewogen door de kwelm. De meest plausibele verklaring is dat het toponiem verwijst naar de familienaam "Crupinderde" of een van zijn afleidingen, in de betekenis van landloper of zwerver.

De toponiemen "Crupinderde" en "Cruupindeerde" worden al vermeld in 1569 en 1572, in de toponymie van Izegem. In 1605 is in een renteboek van Mosscherambacht sprake van "eene behuysde hofstede genaempt Cruup in derde", ten westen van de Izegemsestraat.

De kapel wordt volgens literatuur (vermoedelijk in de loop van de 18de eeuw) herbouwd door Karel Vandommele, die ook de aanpalende tweewoonst heeft laten bouwen. De oude kapel zou enkele meters verder naar Emelgem toe gestaan hebben. De steen met opschrift, een groot kruisbeeld en vier gesneden kandelaars in hout uit de oude kapel zouden zijn gerecupereerd.

Op het primitief kadasterplan (1817) wordt op de hoek met de straat een kapel afgebeeld, deel uitmakend van een rij kleine woningen, die "d'Eeuwigheyd" of "De Eenigheyd" worden genoemd. Rond 1835 zijn de kapel en de drie huizen eigendom van Michiel Hoornaert, kleermaker uit Izegem. Volgens kadaster is de kapel rond 1910 eigendom van Gustaaf Hoornaert, bakker uit Ardooie en weduwe Frans Hoornaert-Buysse. Uit de mutatieschets blijkt dat de kapel rond deze periode op kleiner grondplan wordt herbouwd en dat ook het nabijgelegen woonhuis wordt vergroot. De verbouwing vindt vermoedelijk plaats naar aanleiding van de aanleg van de tramlijn, waarvoor de kapel een tweetal meter moet terugwijken.

In 1987-1988 wordt de kapel gerenoveerd. De oorspronkelijke zijgevel in cementering met voegimitatie, lisenen en rondboogvenster met kleine roedeverdeling verdwijnt onder een nieuw parement. Het mansardedak in Vlaamse pannen wordt vervangen door een zadeldakje in mechanische pannen. De achterzijde wordt 80 cm ingekort. De voorgevel blijft nagenoeg ongewijzigd, maar een kruis en versierde kopjes die waren ingewerkt in het metselwerk zijn verdwenen.

Beschrijving

Neogotische kapel, gelegen op de hoek van Izegemsestraat en Lijsterstraat, aangebouwd aan de noordzijde van de woning nr. 119. Kapel in rode baksteenbouw onder zadeldak in bruine mechanische pannen (nok haaks op straat), ijzeren kruis op de nok. Smeedijzeren sierankers. Zijmuren met vernieuwd baksteenparement. Gebruik van arduin voor schouderstukken, dek- en kraagstenen. Dubbele houten toegangsdeur (vernieuwd) met beglazing en hekwerk in rechthoekige deuropening, waarboven een spitsboogveld waarin een arduinen gedenksteen met opschrift: "ALS MEN 1634 HEEFT GHESCHREVEN / HEEFT SIEUR CAPITEIJN / NOWÉ ALGOET / MET JONCKVROUWE MARIE / ZIJNE HUISVROUWE / DEZE CAPPELLE GHEGEVEN / TEREEREN GODS ENDE MAGHET MARIA".

Interieur. Blauw geschilderde en gepleisterde wanden en vlakke zoldering. Groot houten gepolychromeerd Christusbeeld. Overige beelden voornamelijk in gepolychromeerd gips: Onze-Lieve-Vrouw met Kind, Kindje Jezus van Praag, Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, Heilige Jozef met Kind, Heilig Hart van Jezus.

Voor de verbouwing bevond zich in de kapel volgens de literatuur een zeldzaam 17de-eeuws houten Onze-Lieve-Vrouwebeeld, geplaatst op sokkel "O.L.V. VAN KRUIP IN D'AARDE B.V.O. 1626".