erfgoedobject

Hoeve De Cleurvinck

bouwkundig element
ID
207860
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/207860

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve De Cleurvinck
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Dieper gelegen hoeve met losse bestanddelen, gelegen tussen de Grote Heerweg en de Leie. Vermoedelijk 18de-eeuwse hoeve waarvan de site opklimt tot de Frankische periode.

Historiek

5-6de eeuw. De hoeve gaat terug op een Frankische nederzetting op de kouterrand, vlak tegen de winterbedding van de vroegere Leie. Kleurvinge zou het heem van de lieden van Clervo betekenen.

10de eeuw. De hoeve gaat samen met de thans verdwenen hofstede "De Potterie" (eertijds gelegen rechts van het huidige nr. 159) terug op het oude domein van Cleringhem of Clervingehem. Cleveringehem houdt vermoedelijk reeds vóór 964 op te bestaan en wordt circa 964 door graaf Arnulf verdeeld onder de burcht van Ooigem (Wielsbeke) en het Munkenhof te Desselgem. De huidige hoeve "De Cleurvinck" behoort vanaf dan tot het domein van het "Munkenhof" en is vermoedelijk het vroonhof dat door de heer zelf wordt uitgebaat, terwijl "De Potterie" teruggaat op een lijfeigenhoeve van het domein.

15de eeuw. In 1477 verpacht de Kortrijkse blauwverver Jan de Clerc het goed aan Jan van der Eeke. In 1493 wordt de hoeve verpacht aan Jan van Smevoorde.

16de eeuw. In 1551 komt het goed, bij het overlijden van Cornelis van den Berghe, in het bezit van Ampleunis van den Berghe. De familie Smevoorde blijft het goed pachten. Na de dood van Ampleunis (na 1570) wordt het goed eigendom van zijn zoon Wouter.

17de eeuw. De oudst gekende aantekening "Cleringhem" dateert van 1620. Volgens het renteboek van 1631 is de hoeve eigendom van Maerten de Groote. Op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën, is de dieper gelegen hoeve toegankelijk via een dreef tussen de toenmalige Grote Heerweg en de Leie. In 1679 wordt het goed aangekocht door Jan Baptist de Ghellinck.

18de eeuw. Op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, bestaat de hoeve uit een boerenhuis aan de noordzijde, een dwarsschuur aan de zuidzijde en stallingen aan de oostzijde van het erf, samen met een bakhuis aan de kant van de Leie. Volgens het landboek van Beveren bij Harelbeke, opgemaakt door J.B. Bouin in 1768, is de hoeve in 1768 eigendom van Isabelle-Clare de Ghellinck, weduwe van Robert de la Villette. In 1789 vestigt de Kortrijkzaan Jan-Eugeen de Brabandere (burgemeester van Beveren-Leie van 1794 tot 1819) zich in de hoeve.

19de eeuw. Op het primitief kadasterplan (circa 1834) wordt ten westen van de schuur nog een klein landgebouw weergegeven. In de 19de eeuw wordt de hoeve belangrijk als vlasroterij, met gemiddeld 80 rootbakken in de Leie. Op de Atlas der Buurtwegen (1844) aangeduid als "Ferme Vve De Brabandere". In 1853 komt de dochter van Jan-Eugeen de Brabandere, samen met haar man Felix Vanrijsselberghe (burgemeester vanaf 1858), in de hoeve wonen. Daarna wordt de hoeve bewoond door de Harelbekenaar Henri Brabant. Volgens het kadaster wordt het kleine landgebouw ten westen van de schuur vóór 1874 afgebroken. Vanaf 1877 wordt de hoeve bewoond door de familie Van Acker. Volgens het kadaster is "De Cleurvinck" in 1884-1886 eigendom van Joannes Vandenberghe, vermoedelijk de (buitenechtelijke) zoon van Jan de Brabandere. In 1885 laat Joannes Vandenberghe een volume optrekken tegen de oostgevel van het bakhuis. De stallingen aan de oostzijde van het erf worden op het einde van de 19de eeuw verbouwd, zie jaarsteen in de geveltop.

20ste eeuw. Volgens de literatuur zit circa 1900 het kippenhok ingebouwd op de dilte boven de koestal en heeft het boerenhuis tot 1918 een strodak. In 1928 wordt het Leieroten stopgezet en laat Arthur Van Acker acht rootputten bij de hoeve bouwen, op dat moment de grootste warmwaterroterij van Beveren-Leie. Aan de westzijde van de erfoprit zou ook een grote vlashangar opgetrokken worden (thans afgebroken). Het boerenhuis wordt na de Tweede Wereldoorlog aangepast aan het hedendaagse wooncomfort. Sedert 1960 zijn de stallingen herhaaldelijk verbouwd, waarbij de daken zijn uitgelengd en aan de noordzijde een melkhuis is opgericht. In 1982 wordende acht rootputten van 1928 afgebroken bij de werken aan de Leie.

Beschrijving

Dieper gelegen hoeve, grotendeels onzichtbaar door de sterke begroeiing rondom de gebouwen (onder meer sparren). Geasfalteerde erfoprit met aan het begin een lindeboom met gekruisigde Christusfiguur. Erftoegang met smeedijzeren hek tussen bakstenen pijlers.

Boerenhuis aan de noordzijde van het erf. Wit beschilderde, verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldak. Zijpuntgevel met vlechtwerk en getoogd laadluik. Driezijdige erkeruitbouw aan de achterzijde. Volgens de literatuur is het schrijnwerk van het boerenhuis vernieuwd en bevindt zich zich aan de westzijde een in het boerenhuis geïncorporeerd wagenhuis.

Stallingen aan de oostzijde van het erf. Verankerde baksteenbouw onder een pannen zadeldak met dakkapel aan de erfzijde. Zijpuntgevel met vlechtwerk, getoogde laadluik en jaartal "1899(?)" in geveltop. Lage uitbreidingen onder golfplaten lessenaarsdak tegen de zij- en achtergevel.

Dwarsschuur aan de zuidzijde van het erf. Verankerde baksteenbouw op een gepekte plint en onder een pannen zadeldak. Dubbele dwarsdoorrit; achtergevel met korfboogpoort en rechthoekige poort.

Tweeledig bakhuis vermoedelijk daterend uit de 18de eeuw en uitgebreid/verbouwd in de 19de eeuw, gelegen ten noordwesten van de hoeve. Verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldaken; zijpuntgevels met vlechtwerk. Zuidgevel met rechthoekige openingen onder betonnen latei en/of strek; deurtravee met bovenliggende dakkapel met laadluik. Blinde noordgevel. Lager ovengedeelte met grote, X-vormige verankeringen.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Beveren-Leie, 1884/12, 1886/1.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 559: Figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid van de hand van pastoor Gudwalus van der Mariën, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Beveren-Leie, nr. 54: Lant Bouck ende Beschrijvinghe... van Beveren bij Harelbeke, J.B. Bouin, 1768.
  • COOREVITS S., DE CLERCQ E., Vensters op het Verleden, Erfgoedwandelingen in Beveren-Leie, Desselgem en Sint-Eloois-Vijve, 2008, p. 21.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Bevers schetsboek, Beveren-Leie, 1982, p. 117-123.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Toponymische wandelingen door Beveren-Leie (2), in De Gaverstreke, 12, 1984, p. 461-462.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Van woonsteden en mensen in Desselgem, 5. Het Munkenhof, in De Gaverstreke, jg. 15, 1987, p. 119.
  • DUCATTEEUW E., DEBROUWERE M., Verdwenen oude bebouwing in Beveren en Desselgem, in De Gaverstreke, jg. 19, 1991, p. 149-167.
  • DUCATTEEUW E., VANDERMAELEN L., WANTE L., Historische kaart Waregem, in De Gaverstreke, jg. 20, 1992, p. 14.
  • MERLIER R., De landelijke bebouwing in de Sint-Pietersheerlijkheid door de eeuwen heen in Desselgem, Beveren-Leie, Deerlijk en Waregem, promotor F. Dambre-Van Tyghem, Waregem, 1976, p. 348-349.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Zomerlinde met kruisbeeld

  • Is deel van
    Grote Heerweg (Beveren-Leie)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve De Cleurvinck [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/207860 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.