Vlasfabriekssite Debruyne, bestaande uit de woningen van vader en zonen Debruyne uit 1936 en 1946, met achterliggende vlasschuren en -loodsen uit het tweede en derde kwart van de 20ste eeuw.

Historiek

In het eerste kwart van de 20ste eeuw bevindt zich op de hoek van de Pittemsestraat en de Vlasstraat een woning met vlasschuur, eigendom van Cyrille Debruyne-Roose, gekend ten kadaster als vlaskoopman uit Ardooie. In 1929 laat Debruyne ten westen daarvan een vlasfabriek oprichten, met roterij, zwingelarij en schuur. In 1935 wordt daar een grote vlasschuur aan toegevoegd (langsheen huidige Vlasstraat). In 1936 wordt bij kadaster de woning op nummer 24 geregistreerd. In 1937 wordt ten zuiden nog een tweede grote vlasloods opgericht, in 1941 wordt de roterij uitgebreid. In een inventaris uit 1941 bevat de site een warmwaterroterij met tien rootkamers, twintig zwingelmolens en twee zwingelturbines, daarmee het grootste vlasvezelvoorbereidend bedrijf in Ardooie.

In 1945 wordt de huidige Vlasstraat aangelegd. Volgens kadaster wordt in 1944 op nummers 20-22 eerst de garage gebouwd en geregistreerd als huis, in opdracht van de broers Willy Debruyne-Meersseman en André Debruyne-Bourgeois, beiden vlashandelaars uit Ardooie (nummer 24). In 1946 worden de twee eigenlijke woningen geregistreerd. In 1957 wordt een ingrijpende vergroting geregistreerd, opnieuw met inplanting van diverse loodsen. Door verdere uitbreidingen in de loop van de tweede helft van de 20ste eeuw blijft het vlasbedrijf verder bestaan. De eigenlijke roterijen zijn inmiddels verdwenen, afgebroken in de jaren 1980.

Beschrijving

Nummers 20-22, vrijstaande tweelingvilla's van twee bouwlagen in gele baksteenbouw onder leien schilddaken; rechthoekige muuropeningen, vierkante erkeruitbouwen, vernieuwd schrijnwerk. Gedeelde autobergplaats onder dito schilddak. Nummer 26, villa van twee bouwlagen op L-vormig grondplan in gele en bruine baksteenbouw onder schilddaken (zwartgeglazuurde mechanische pannen). Rechthoekige muuropeningen, halfronde erkeruitbouw.

Achtergelegen vlasschuren en -loodsen in rode baksteenbouw onder stompe zadeldaken. Langsheen de Vlasstraat een weegbrug met houten liggers en weegmechanisme in bijgebouw. Oudste delen (1929) in donkerrode baksteenbouw onder golfplaten zadeldaken met luchtstraat, toegankelijk via ijzeren schuifpoort, waarboven een rondbogige kapelnis met Heilig Hartbeeld.