erfgoedobject

Nijverheids- en kantoorgebouwen van Elektrion

bouwkundig element
ID
20807
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/20807

Juridische gevolgen

Beschrijving

Tijdens het interbellum bouwde het oliebedrijf Elektrion (oorspronkelijk De Cavel & Rogiers) op het terrein tussen de Nieuwewandeling en de Pieter Colpaertsteeg enkele productiegebouwen die in 1958 aangevuld werden met een kantoorgebouw naar ontwerp van Jean Hebbelynck en zijn zonen Jacques en Jean-Pierre.

Historiek

Elektrion (oorspronkelijk De Cavel & Rogiers) werd begin 20ste eeuw opgericht als een afgeleide van het laboratorium van scheikundige Alexandre Paul de Hemptinne. Deze firma produceerde geurvrije zeep en vanaf de jaren twintig voornamelijk smeerolie. Omwille van deze veranderende productie vestigde het bedrijf zich in 1924 op een terrein tussen de Nieuwewandeling en de Pieter Colpaertsteeg. Aan de Nieuwewandeling, achter een kleine binnenkoer die oorspronkelijk van de straat afgescheiden was door een laagbouw, werden drie aanleunende hangars opgericht, van links naar rechts daterend van 1924-25, 1927 en 1934.

Nog in 1934 werd achteraan op het terrein een productiegebouw van vijf bouwlagen onder plat dak opgetrokken in een vooruitstrevende, met bouten geassembleerde zelfdragende metalen skeletbouw. Ontwerper van dit gebouw was Jules Minnaar, terwijl het geraamte berekend en uitgevoerd werd door Metalunion uit Gentbrugge. Kenmerkend waren de verticale dragende Grey-kolommen, met ankerbouten bevestigd op betonnen funderingsblokken, en onderling horizontaal door Grey-balken verbonden, de tussenvloeren uitgevoerd in betongewelven tussen I-balken, en de muurvlakken uit baksteenmetselwerk.

Het terrein rechts van de drie hangars werd in de loop der tijden aangevuld met bijkomende hangars en in 1958 werd aan de straatzijde een kantoorgebouw met laboratorium opgetrokken naar ontwerp van de Gentse architect Jean Hebbelynck en zijn zonen Jacques en Jean-Pierre.

In 2015 werd de site gesaneerd en herbestemd tot bedrijvencentrum (Watt The Firms). Het gebouw van 1958 aan de straatzijde is in het kader hiervan gerestaureerd en behoudt zijn oorspronkelijke functie als kantoorgebouw. De twee linkse hangars (van 1924-25 en 1927) werden grondig gerenoveerd maar met behoud van de buitenarchitectuur en de spanten. Van de meest rechtse hangar uit 1934 bleven enkel de voorgevel en enkele spanten bewaard. Alle andere nijverheidsgebouwen werden afgebroken, inclusief het innoverende productiegebouw van 1934. Op die plaats realiseert Besix in 2018-2019 woningen naar ontwerp van de Gentse architectenbureaus Caan, ArchiPL en Kras.

Beschrijving

De hangars uit het interbellum worden gekenmerkt door bakstenen voorgevels met brede topgevels, geleed door iets boven het dak uitstekende lisenen met baksteenversiering en met ruime inrijpoorten en vensters met roedeverdeling. Het centrale deel werd overkapt door middel van een uit een oudere constructie gerecupereerd, gevorderd Polonceau-spant (met I-balkjes als steunstukken). Het rechterdeel werd in een metalen skeletconstructie opgebouwd met verticale Grey-kolommen (gevelvlakken opgevuld met baksteenmetselwerk) waarop een uit hoekijzers samengesteld metalen spant rust.

Het kantoorgebouw van 1958 is een half vrijstaand gebouw van vier bouwlagen onder een plat dak op een L-vormige plattegrond met een inkom aan de straatzijde. De inkomhal geeft uit op de centrale trappenhal met de trappen uiterst links. Rond de hal bevinden zich op de begane grond een vergaderzaal, een receptie en een bureau, en achteraan een grote bureauruimte met daarachter een laboratorium dat aansloot op het atelier in de meest linkse hangar. Op de eerste verdieping bevonden zich afgesloten bureaus rond de traphal, op de tweede en derde verdieping een volledig open bureaulandschap. Dit was mogelijk doordat het gebouw was opgetrokken met een skeletstructuur.

De buitengevel wordt – zoals steeds bij Jean Hebbelynck – gekenmerkt door een verzorgde gevelcompositie en materiaalkeuze. Opvallend hierbij is het contrast tussen eerder traditionele en moderne elementen. Traditioneel zijn het bakstenen parement met een hoge plint in blauwe hardsteen (aan de straatzijde over de volledige begane grond), de bekroning van de gevels met een decoratieve bakstenen tandlijst onder een blauwhardstenen kroonlijst met eenvoudige waterspuwers, en de omlijsting van de kleinere vensters (boven de inkomdeur en op de begane grond van de zijgevel) met zandsteen (inclusief neggen). Uitgesproken modern zijn dan weer de over de drie bovenverdieping gegroepeerde ramen (gordijngevels) in aluminium met kleurrijke (lichtgroene maar volgens de oorspronkelijke plannen heldergele) panelen als borstwering.  Enkel in de rechtertravee van de straatgevel is dit aluminium schrijnwerk beperkt gebleven tot de begane grond. Op de tweede en derde verdieping is deze travee blind en verlevendigd met decoratief metselwerk.

  • Kadasterarchief Oost-Vlaanderen, Mutatieschetsen Gent.
  • Stadsarchief Gent, bouwaanvragen reeks G12 N-18-58.
  • BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4NB Z-W, Brussel - Gent.
  • DE HEMPTINNE M. 1960: Alexandre de Hemptinne, Annuaire ARB, 20-23.
  • DUBOIS M. & POULAIN N. 2016: Jean Hebbelynck in Gent, Interbellum 3, 7-18.
  • VANNIEUWENBURG J. 1934: Les nouveaux bâtiments à ossature métallique de la Société des Huiles De Cavel et Rogiers à Gand, l'Ossature métallique12, 619-620.
  • DEFEVER G. s.d.: Elektrion [online], http://home.scarlet.be/architectuur/nieuwewandeling/elektrion.html (geraadpleegd op 28 mei 2019).
  • S.N. s.d.: Masterplan Elektrionsite [online], https://www.krasarchitecten.be/elektrion (geraadpleegd op 28 mei 2019).

Auteurs: Vandeweghe, Evert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Nijverheids- en kantoorgebouwen van Elektrion [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/20807 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.