Historische hoeve met interbellumwoonhuis, centrum van de heerlijkheid Ayshove in Koolskamp.

Historiek

Deze heerlijkheid was afhankelijk van het grafelijk leenhof van Oudenaarde "De Stenen Man van Oudenaarde" en heeft een aparte ontstaansgeschiedenis. Oorspronkelijk is deze afhankelijk van de moederheerlijkheid van Ayshove te Kruishoutem, die zeer verspreide bezittingen had. Al vroeg raken de West-Vlaamse bezittingen afgesplitst, het foncier van de zeer verspreide bezittingen is gelegen in Ardooie en Koolskamp. In 1399 aangekocht door Jacob van Lichtervelde die sinds 1390 ook het "hof van Koolskamp" bezit. Het "Hof van Koolskamp" en "Ayshove in Koolskamp" blijven gans het ancien regime ressorteren onder eenzelfde heer. Daardoor zal men in de 17de eeuw deze gebieden als een geheel gaan beschouwen. Wanneer Adriaan van Claerhout in 1468 sterft, worden zijn eigendommen en titels over zijn twee zonen waardoor Ayshove gesplitst wordt in Ayshove in Koolskamp en Ayshove in Ardooie (zie Ysselmeersstraat nr. 22). De hoeve beschikt tot circa 1453 over een windmolen die door plunderende Gentenaars wordt vernield. De molen was gelegen tussen de hoeve en de kerk. De Flou lokaliseert de galg, "tgherechte van Aeyshove", omstreeks 1566 ten noordoosten van de kerk. Op de Pourbuskaart van het Brugse Vrije (1571, kopie Claeissens 1601) is op deze plek reeds bebouwing aangegeven.

Op de Ferrariskaart (1770-1778) vermeld als "Cense. t' ays hove" en afgebeeld met een noordoostelijke toegang en drie gebouwen rond het centraal erf en een bakhuis ten oosten van deze cluster. In 1798 wordt de hoeve als zwart goed van de gevluchte dorpsheer prins de Croy aangeslagen door de Franse staat. Het goed wordt gekocht door de zaakgelastigde van de prins, Jacques Pecsteen. De aanleg van het tramtracé op het eind van de 19de eeuw splitst de hoevegronden in twee, na de Eerste Wereldoorlog wordt ook de begraafplaats (zie Tieltsestraat) op gronden van de boerderij aangelegd.

Bij het kadaster wordt de bouw van het huidige boerenhuis en twee kleinere achtergelegen volumes en de afbraak van het oude bakhuis opgetekend in 1943, vermoedelijk een regularisatie van oudere wijzigingen. Wellicht krijgt het huis haar huidig uitzicht al in 1928 wanneer landbouwer Jules Haghedooren-Vangansbeke er de eerste eigenaar/bewoner wordt. Met de aanleg in 1969 van de Oude Ardooisestraat langs de oude trambedding wordt de oude noordelijke toegang vervangen door de huidige westelijke toegang.

Beschrijving

Erfoprit ten zuiden van het schuurstalvolume geeft toegang tot een deels verhard erf. Woonhuis met kleiner achtergelegen volume aan oostzijde, schuurstalvolume aan de westzijde van het erf, volumes min of meer evenwijdig met de straat. Eenlaags boerenhuis van zes traveeën onder zadeldak (zwarte mechanische pannen) met centraal een bakstenen dakvenster met puntgevel en natuurstenen dekstenen en dito bolbekroning, geflankeerd door twee houten dakvensters (T-ramen), houten gootlijst. Roodbakstenen erfgevel verrijkt met geelbakstenen onderdelen, onder meer in baksteenfries, horizontale banden, aanzet- en sluitstenen, hoeklisenen. Gecementeerde plint met geometrische patronen. Getoogde muuropeningen met natuurstenen onderdorpels, bewaarde schuiframen en deur, deels beglaasd en met hekwerk en vast bovenlicht. Gecementeerde noordgevel en twee zoldervensters met bewaarde T-ramen. Vernieuwde zuidgevel met recente garageaanbouw. Achtergelegen stalvolume in donkerrode baksteen met dak in zwarte mechanische pannen. Schuurvolume aan de straatkant in donkerrode baksteen onder overkragend zadeldak met Vlaamse pannen. Asemgaten en poortdoorrit met onder houten latei en tweedelige poort.