erfgoedobject

Tornoois hofstede

bouwkundig element
ID
208402
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208402

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Tornoois hofstede
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve Tornoois hofstede
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

"Tornoois hofstede". Hoeve met losse bestanddelen met site minstens opklimmend tot de 10de eeuw. Huidig gebouwenbestand daterend van de 18de en/of het begin van de 19de eeuw. Hoevenaam verwijzend naar de familie Tornois.

Historiek

10de eeuw. De hofstede klimt op tot de 10de eeuw of mogelijk zelfs vroeger. De hoeve maakt deel uit van de rentedienst Everwijn van de Sint-Pietersheerlijkheid.

16de eeuw. De eerst gekende eigenaar is Jacob Coussement (eerste helft 16de eeuw) die overlijdt in 1552. Volgens De Flou wordt de "Tornoois hofstede" voor het eerst vermeld in 1570. In 1571 wordt de hoeve omschreven als een "hofstede met een huseken, schuerken, poestken ende ovenbuerken…". In het laatste kwart van de 16de eeuw is de hoeve achtereenvolgens eigendom van Jan de Boosere en de Kortrijkenaar Jan Reijn.

17de eeuw. In 1604 verkoopt Jan Reijn de hoeve aan zijn zwager Roegaer Herman. Na het overlijden van Roegaer in 1629 komt zijn dochter Francijne in het bezit van de hoeve. In 1663 verwerft Anthone Saelens de hoeve. De hoeve wordt voor het eerst weergegeven op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën. Kort na 1682 wordt de hoeve aangekocht door de in Harelbeke wonende Pieter Anthone van Cautere, heer van Nederbrakel.

18de eeuw. Anthone Frans Clemens van Cauteren, heer van Nederbrakel en baron van Wedergraet, verkoopt de hoeve circa 1750 aan Adriaen Frans Cardon.

Op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, bestaat de hoeve uit een boerenhuis aan de straat, een schuur aan de zuidzijde en een bakhuis aan westzijde van het erf. Volgens het landboek van Beveren bij Harelbeke, opgemaakt door J.B. Bouin in 1768, eigendom van Francis Cardon en bewoond door Joseph Lerberge.

19de eeuw. In 1815 is Joannes Bekaert landbouwer op de hoeve. Circa 1834 is de hoeve eigendom van landbouwer Charles Vanderplancke uit Desselgem en wordt de hoeve bewoond door J. Bekaert. Op het primitief kadasterplan (circa 1834) wordt de schuur weergegeven aan de oostzijde in plaats van de zuidzijde van het erf. Op de Atlas der Buurtwegen (1844) staat het bakhuis niet meer afgebeeld. Volgens het kadaster wordt vóór 1869 een bakhuis opgetrokken aan de westzijde van het erf (registratie in 1884). In 1884 komt de familie Peers zich vestigen in de hoeve. Volgens het kadaster is bakker Petrus Thurman uit Harelbeke in 1884 eigenaar van de hoeve.

20ste eeuw. De hondenkarn aan de noordzijde van de woning is volgens de literatuur nog aanwezig in het eerste kwart van de 20ste eeuw. Volgens het kadaster wordt in 1946 de dieper gelegen hangar opgetrokken in opdracht van geneesheer Alfons Vanneste uit Dottenijs (Moeskroen). Omstreeks 1950 heeft de hoeve nog een strodak en is ze nog omzoomd door een meidoornhaag. Tot 1960 wordt nog brood gebakken in het bakhuis; het gebouw wordt gesloopt in 1983. In 1975 koopt Jacques Peers zijn ouderlijke hoeve uit de erfenis van de gebroeders Vanneste, priesters afkomstig uit Dottenijs.

Beschrijving

De site wordt aan de westzijde afgezet door een rij populieren. Erftoegang met ijzeren hek tussen twee wit beschilderde, vierkante pijlers in metselwerk. Hoeve met losse bestanddelen.

Boerenhuis aan de noordzijde van het erf (straatkant). De woning is deels aangepast aan het eigentijdse wooncomfort. Volgens de literatuur (in oorsprong) met koestal aan de oostzijde onder hetzelfde dak. Wit beschilderde, verankerde baksteenbouw onder een pannen zadeldak. Zijpuntgevel met vlechtwerk en laadluik ter hoogte van de zolderverdieping. Lagere aanbouw onder pannen lessenaarsdak aan de straatzijde.

L-vormig landgebouw aan de zuidoostzijde van het erf. Oorspronkelijk met schuur, aardappelkelder, wagenkot, varkenshokjes. Verankerde baksteenbouw onder overkragende, pannen zadeldaken. Rechthoekige openingen onder latei of strek. Dieper gelegen hangar van 1946.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Beveren-Leie, 1884/28, 1946/1.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 559: Figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid van de hand van pastoor Gudwalus van der Mariën, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Beveren-Leie, nr. 54: Lant Bouck ende Beschrijvinghe... van Beveren bij Harelbeke, J.B. Bouin, 1768.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Bevers schetsboek 2, Beveren-Leie, 2006, p. 75-80.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1934, Deel XV, kolom 972.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Tornoois hofstede [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208402 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.